Wincenty Górski
Wincenty Józef Górski herbu Ślepowron (ur. 2 września 1899 w Oszczeklinie, w powiecie kaliskim, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – porucznik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ziemianin, współwłaściciel majątku Oszczeklin, inżynier rolnik, publicysta[1], ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 porucznik kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 września 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1921, 1939–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
3 pułk piechoty Legionów |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-ukraińska |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Wincentego Jacka Beniamina (ziemianina, uczestnika powstania styczniowego i dyrektora Pierwszego Warszawskiego Wzajemnego Kredytu) oraz Wandy z Wołowskich herbu Prus II[2][3]. Wychowywał się w rodzinie o bogatych tradycjach patriotycznych. Jego przodkowie służyli w kawalerii napoleońskiej i w powstaniu listopadowym[1].
Absolwent gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Warszawie oraz Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie[1].
9 listopada 1918 roku w Dębicy wstąpił do 1 szwadronu 3 Pułku Strzelców Konnych. Pułk ten był kolejno przemianowany na 1-szy Pułk Strzelców Konnych, a następnie na 9-ty Pułk Ułanów. 15 listopada zapadł na ciężkie zapalenia płuc i był leczony w Dębicy, w Krakowie, gdzie był operowany, oraz w Warszawie[1].
Do czynnej służby wojskowej wrócił 1 maja 1919 roku i już 8 maja wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej, walcząc w bitwie pod Balicami. Brał następnie udział w zajmowaniu Sambora, Stryja, Drohobycza, Stanisławowa i Buczacza. 5 lipca 1919 roku został odkomenderowany do podoficerskiej szkoły jazdy w Nowej Wsi, w której przebywał do 1 września 1919 roku[1].
Od 10 września do 6 grudnia 1919 roku był uczniem 19. klasy (jazdy) Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. 1 stycznia 1920 roku został mianowany podporucznikiem w kawalerii i przydzielony do 2 pułku Ułanów Wielkopolskich[4]. Od 3 marca do maja 1920 roku dowodził szwadronem karabinów maszynowych w 3 Pułku Piechoty Legionów podczas wojny polsko-bolszewickiej[5][1]. W dniu 25 maja 1920 r. pod Teleszówką czasie odwrotu, dowodząc oddziałem technicznym pułku, pod huraganowym ogniem artylerii i karabinów maszynowych nieprzyjaciela, własnoręcznie wysadził w powietrze 3 mosty, a następnie pozostawał do ostatniej chwili, jako straż tylna, uzyskując czas konieczny do bezpiecznego odwrotu brygady. Za ten czyn został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy[1].
Późnym latem i jesienią 1920 roku walczył na granicy litewskiej pod dowództwem płk. Skrzyńskiego. Wysłany 2 września 1920 roku jako parlamentariusz został przez Litwinów internowany, a następnie zwolniony 1 listopada 1920 roku. W wojsku pozostał do 17 października 1921 roku, by następnie wrócić do Warszawy i podjąć przerwane studia na SGGW, które ukończył w 1925 roku, uzyskując dyplom inżyniera rolnika[1].
W latach 20. był oficerem rezerwowym 16 pułku Ułanów Wielkopolskich w Bydgoszczy[6][7]. 29 stycznia 1932 roku został mianowany porucznikiem ze starszeństwem z dniem 2 stycznia 1932 roku i 21. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych kawalerii[8]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Łask. W dalszym ciągu posiadał przydział w rezerwie do 16 pułku Ułanów Wielkopolskich[9]. Następnie przeniesiony ewidencyjnie do Powiatowej Komendy Uzupełnień Konin i przydzielony w rezerwie do 7 pułku strzelców konnych wielkopolskich w Poznaniu[1].
W okresie międzywojennym administrował rodzinnym majątkiem Oszczeklin oraz innymi dobrami, takimi jak: Krzyszkowice, Łask i Kazimierz Biskupi. Na wszystkich tych stanowiskach dał się poznać, jako bardzo dobry rolnik i uzdolniony organizator[1].
W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli radzieckiej. W grudniu 1939 był jeńcem obozu w Kozielsku (być może wcześniej w Starobielsku), skąd pochodzi ostatni ślad życia - kartka pocztowa datowana na 10 lutego 1940 roku (datownik pocztowy z Moskwy podaje datę 1 marca 1940 roku) adresowana do Biura Poszukiwania Rodzin w Warszawie z prośbą o podanie adresu żony. Między 19 a 21 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywózkowa 035/4, poz. 33 z 16.04.1940, akta nr 4736[10]. Został zamordowany między 20 a 22 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943, zapis w dzienniku ekshumacji pod datą 28.04.1943[11]. Przy szczątkach znaleziono książeczkę wojskową, telegram, świadectwo szczepień nr 2, order Virtuti Militari z legitymacją, okulary, notatnik z adresami, kartę pocztową nadaną przez Zofię Górską z Warszawy, list, listę towarzyszy broni poległych w 1939 w walkach z Rosjanami[12]. Następnie został ponownie pochowany w zbiorowej mogile. Figuruje na liście AM-182-0623 i liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 0623. Nazwisko Górskiego znajduje się na liście ofiar (pod nr 0623) opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 107 i w Nowym Kurierze Warszawskim nr 109 z 1943. Krewni do 1957 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji Czerwonego Krzyża[1].
Symboliczny grób Górskiego znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera numer 28)[1].
Mieszkał w Oszczeklinie[a]. Od 28 kwietnia 1934 roku żonaty z Zofią Karnkowską córką Kazimierza Karnkowskiego i Heleny z Orzechowskich. Miał z nią syna Kazimierza (ur. 1930) i córkę Teresę (ur. 1932)[3][1].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[13]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3366 – 30 czerwca 1921[14][15]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[16]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Według innych źródeł mieszkał w Warszawie
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m http://www.tnp.org.pl/biblioteka/Content/411/32_KARNKOWSCY%20TIII%20Txt%20Cz1_srp%202012.pdf
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b Marek Minakowski, Wincenty Józef Górski h. Ślepowron [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2017-12-09].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 17 stycznia 1920 roku, s. 2.
- ↑ Dmochowski i Małek 1934 ↓, s. 16, 21, 22.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 632, 710.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 571, 632.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 1 lutego 1932 roku, s. 108.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 121, 597.
- ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 685.
- ↑ УБИТЫ В КАТЫНИ, Moskwa 2015, s. 268.
- ↑ Amtliches Material zum Massenmord von Katyn, Berlin 1943, s. 182.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 16 lipca 1921 roku, s. 1151.
- ↑ Dmochowski i Małek 1934 ↓, s. 18 (fotografia w mundurze z Orderem VM), 42.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
Bibliografia
edytuj- Górski Wincenty. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.38-2936 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-27].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Czesław Dmochowski, Franciszek Małek: Jednodniówka. XV-lecie 16/2 Pułku Ułanów Wielkopolskich 1919–1934. Bydgoszcz: 1934.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Adam Moszyński (oprac.): Lista Katyńska. Jeńcy obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, zaginieni w Rosji sowieckiej. Warszawa: Agencja Omnipress – Spółdzielnia Pracy Dziennikarzy, Polskie Towarzystwo Historyczne, 1989. ISBN 83-85028-81-1.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.