Wojciech Bewziuk
Wojciech Bewziuk (ur. 25 kwietnia?/8 maja 1902 w Okładnem k. Baru, zm. 20 lipca 1987 w Moskwie[1]) – generał dywizji ludowego Wojska Polskiego, dowódca 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
| |
 generał dywizji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 maja 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 lipca 1987 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
                 
| |
Życiorys
edytujUkończył 2 klasy szkoły ludowej w Okładnem (1911–1913) i 4 klasy szkoły powszechnej w Barze (1913–1917). Do Armii Czerwonej wstąpił według różnych danych w 1918 lub w czerwcu 1924. Jako elew 2 Kaukaskiego pułku piechoty brał udział w tłumieniu powstania narodowego w Gruzji w 1924 roku. Ukończył Oficerską Szkołę Artylerii w Kijowie (1927–1931), a także roczne kursy w Akademii Wojskowej w Leningradzie (1933–1934) i Moskwie (1938).
W czasie wojny niemiecko-radzieckiej, w latach 1941–1943 dowodził kolejno: dywizjonem 383 pułku artylerii haubic 86 Dywizji Piechoty (do sierpnia 1941), następnie był szefem sztabu 909 pułku artylerii 336 Dywizji Piechoty (sierpień – październik 1941), szefem sztabu artylerii 336 DP (październik 1941 – grudzień 1942), wreszcie dowódcą artylerii 336 DP (grudzień 1942 – maj 1943). W maju 1943 roku odkomenderowany w stopniu pułkownika do 1 Dywizji Piechoty, dowodził artylerią dywizji (17 maja – 20 listopada 1943), a następnie objął dowództwo dywizji (20 listopada 1943 – 27 września 1945). Walczył pod Lenino, pod Dęblinem i Puławami, na warszawskiej Pradze, na Wale Pomorskim i w Brandenburgii. Dowodzona przez niego jednostka zakończyła wojnę biorąc udział w szturmie Berlina. Oceniany jako przeciętny dowódca. Awansował do stopnia generała brygady (13 marca 1944) i generała dywizji (1 sierpnia 1945).
Po wojnie został dowódcą Lubelskiego Okręgu Wojskowego (27 września 1945 – 27 listopada 1946) i jednocześnie przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Bezpieczeństwa w Lublinie[2], następnie był inspektorem artylerii w Śląskim Okręgu Wojskowym (27 listopada 1946 – 20 września 1948), Głównym Inspektorem Artylerii Wojska Polskiego (30 września 1948 – 12 kwietnia 1950).
Podczas stalinizacji Wojska Polskiego prowadzonej za czasów marszałka Rokossowskiego został przeniesiony na niższe stanowisko zastępcy Głównego Inspektora Artylerii WP (12 kwietnia 1950 – 1 września 1950), a następnie zastępcy dowódcy artylerii WP (1 września 1950 – 3 grudnia 1951). Skierowany na Wyższy Kurs Doskonalenia Oficerów w Akademii im. K. Woroszyłowa w Moskwie (3 grudnia 1951 – 27 marca 1953). Po powrocie do Polski był szefem artylerii Śląskiego Okręgu Wojskowego (27 marca – 25 listopada 1953), a następnie Warszawskiego Okręgu Wojskowego (25 listopada 1953 – 12 listopada 1955).
W styczniu 1956 roku powrócił do ZSRR i służył w Armii Radzieckiej.
Życie prywatne
edytujPochodzenia polskiego[3]. W stanie spoczynku mieszkał w Moskwie. Był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona Jekaterina Iwanowna, druga żona Maria Czerwińska z domu Bredzis, oficer służby zdrowia. Miał dwie córki[4].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy I klasy (1954)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1945)[5]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1945)[5]
- Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari (11 maja 1945)[6][7]
- Krzyż Srebrny Order Virtuti Militari (11 listopada 1943)[5]
- Złoty Krzyż Zasługi (1946)[5]
- Złoty Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” (1951)[5]
- Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)[8]
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1953)
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Złota Odznaka „Na Straży Pokoju” (1976)[5]
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1960)[9]
- Odznaka Kościuszkowska
- Order Lenina (ZSRR, 1945)
- Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR, dwukrotnie: 1943 i 1944)[5]
- Order Czerwonej Gwiazdy (ZSRR, 1942)[5]
- Order Kutuzowa I stopnia (ZSRR)[5]
- Medal „Za obronę Moskwy” (ZSRR)
- Medal „Za wyzwolenie Warszawy” (ZSRR)
- Medal „Za zdobycie Berlina” (ZSRR)
Przypisy
edytuj- ↑ Bewziuk Wojciech, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-10-19].
- ↑ Bohdan Urbankowski, Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, t. I, Warszawa 1998, s. 631
- ↑ Stawecki 2010 ↓, s. 193.
- ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Toruń 2010, s. 146
- ↑ a b c d e f g h i j Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: 2008, s. 124.
- ↑ M.P. z 1945 r. nr 6, poz. 26 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą”.
- ↑ Odznaczenia Generałów Wojska Polskiego przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej. „Polska Zbrojna”, s. 1, 12 maja 1945. Por. Kazimierz Konieczny, Henryk Wiewióra: Karol Świerczewski Walter. Zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, 1971, s. 263.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 2, 20 lutego 1960, s. 2.
Bibliografia
edytuj- Maciej Szczurowski, Dowódcy Wojska Polskiego na Froncie Wschodnim 1943–1945, Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996, s. 17–18.
- Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. I, Pruszków 1998.
- Bohdan Urbankowski, Czerwona msza czyli uśmiech Stalina, t. I, Warszawa 1998.
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. I: A-H, Toruń 2010, s. 144–146.
- Piotr Stawecki: Generałowie polscy. Zarys portretu zbiorowego 1776–1945. Wyd. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, BELLONA SA, 2010. ISBN 978-83-7545-177-1.