Wtyk kopytczak
Wtyk kopytczak[1] (Spathocera laticornis) – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny wtykowatych. Zamieszkuje zachodnią część Eurazji.
| Spathocera laticornis | |||
| (Schilling, 1829) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wtyk kopytczak | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1829 roku przez Samuela Petera Schillinga pod nazwą Coreus laticornis. Jako miejsce typowe wskazano wrocławskie Swojczyce[2]. W 1833 roku niezależnie opisał go François-Louis Laporte pod nazwą Atractus cinereus, umieszczając go w monotypowym rodzaju Atractus[3]. W 1860 roku Johann Philipp Emil Friedrich Stein zmienił nazwę tego rodzaju na Spathocera[4].
Morfologia
edytujPluskwiak o ciele długości od 5,8 do 7 mm. Ubarwienie może mieć żółtobrązowe, brązowe, szarobrązowe lub rudobrązowe, przy czym spód ciała jest jaśniejszy niż wierzch. Głowa ma na przedzie kilka kolców. Nadustek jest wyciągnięty przed nasadę czułków i zaopatrzony w małe kolce. Czułki są krótsze od połowy długości ciała, zbudowane z czterech członów, z których pierwszy jest trójgraniasty i koloru ciała, drugi tak długi jak pierwszy, ale wyraźnie węższy, zwykle jaśniejszy, trzeci półtora raza dłuższy niż poprzedni, ku szczytowi wyraźnie rozszerzony i spłaszczony, w odsiebnych ¾ koloru ciemnobrązowego lub czarnego, a czwarty kroplowaty i słabo spłaszczony. Przedplecze jest dłuższe niż szerokie, o przednich kątach lekko ku przodowi wyciągniętych i zaostrzonych, tylnych kątach zaokrąglonych, a tylnej krawędzi wykrojonej przy tarczce. Na powierzchni przedplecza biegną trzy żeberka, z których środkowe wykształcone jest słabiej. Zarys tarczki jest trójkątno-sercowaty. Na jej powierzchni znajduje się para ciemnych wcisków oddzielonych niskim żeberkiem. Zwężające się ku tyłowi półpokrywy zwykle nie wykraczają poza odwłok. Listewka brzeżna odwłoka ma szerokość mniej więcej równą podstawie tarczki[5].
Ekologia i występowanie
edytujOwad ten zasiedla stanowiska suche i nasłonecznione o podłożu piaszczystym lub gliniastym; częsty jest w lasach sosnowych[5][1]. Zarówno larwy jak i postacie dorosłe są fitofagami ssącymi soki z liści i nasion roślin. Żerują na bylicy polnej, dziewannach, jasieńcu piaskowym, rdestach, szczawiach, wrzosie zwyczajnym i wrzoścach[5][6]. Osobniki aktywne spotyka się od marca do listopada. Stadium zimującym są postacie dorosłe[1].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji[7][8]. W Azji notowany jest z Turcji, Azerbejdżanu i Kazachstanu[7].
Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (CR)[9].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Spathocera laticornis – Wtyk kopytczak. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-12-09].
- ↑ P.S. Schilling. Hemiptera Heteroptera Silesiae systematice disposuit. „Beiträge zur Entomologie, Breslau”. 1, s. 34-92, 1829.
- ↑ F.L. de Laporte. Essai d'une classification systématique de l'ordre des Hémiptères (Hémiptères Hétéroptères, Latr.). „Magasin de Zoologie”. 2, Suppl, s. 17-88, 1833.
- ↑ J.P.E.F. Stein. Ueber einige Coreiden-Gattungen. „Berliner Entomologische Zeitschrift”. 4, s. 246-256, 1860.
- ↑ a b c Barbara Lis, Adam Stroiński, Jerzy A. Lis: Heteroptera Poloniae 1: Coreoidea. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy "Plik", 2008. ISBN 978-83-7164-568-6.
- ↑ Pierre Moulet: Faune de France 81. Hémiptères Coreoidea, Pyrrhocoridae et Stenocephalidae Euro-Méditerranéens. Paris: Fédération française des Sociétés de Sciences Naturelles, 1995, s. 68-72. ISBN 2-903052-15-8.
- ↑ a b Berend Aukema (red.): Spathocera laticornis (Schilling, 1829). [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2022-12-09].
- ↑ Spathocera laticornis (Schilling, 1829). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-12-09].
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.