Wu Zetian

Wu Zetian (chiń. upr. 武则天; chiń. trad. 武則天; pinyin Wǔ Zétiān; także chiń. 武曌, Wu Zhao) (ur. 17 lutego 625, zm. 16 grudnia 705) – pierwsza i jedyna oficjalna kobieta-cesarz (nie cesarzowa) w historii Chin.

Wu Zetian

Imię chińskie osobiste Pismo tradycyjne 曌 Hanyu pinyin Zhào Wymowa (IPA) /ʈʂâu/
Imię chińskie pośmiertne Pismo uproszczone 则天 Pismo tradycyjne 則天 Hanyu pinyin Zétiān Wade-Giles Tse-t'ien Wymowa (IPA) /tsɤ̌.tʰjɛ́n/
Nazwisko rodowe chińskie Pismo tradycyjne 武 Hanyu pinyin Wǔ Wymowa (IPA) /ù/
— cesarz —
Cesarz dynastii Zhou
Okres	od 18 sierpnia 690 do 22 lutego 705
Poprzednik	Tang Ruizong
Następca	Tang Zhongzong
Dane biograficzne
Dynastia	Zhou
Data urodzenia	17 lutego 625
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 705 Luoyang
Miejsce spoczynku	Mauzoleum Qianling
Matka	Yang
Mąż	Tang Taizong
Mąż	Tang Gaozong
Dzieci	Tang Ruizong, Tang Zhongzong

Zetian to imię pośmiertne, jakie cesarz Zhongzong nadał Wu w roku 705, jeszcze za jej życia.

Życiorys

Młodość

Wu Zetian, córka chińskiego oficera, urodziła się w bogatej rodzinie arystokratycznej. Trafiła do haremu cesarza Tang Taizonga mając 13 lat. Po jego śmierci w 649 musiała zgodnie ze zwyczajem wstąpić do buddyjskiego klasztoru. W 654 w wyniku rozgrywek pałacowych prowadzonych przez żonę cesarza Gaozonga wróciła do łask i powróciła na dwór cesarski, stając się ponownie cesarską konkubiną. Wkrótce cesarzowa zmarła, co znacznie umocniło pozycję Wu Zetian. Zaczęła prowadzić w imieniu cesarza sprawy państwowe, wykazując się licznymi talentami.

Cesarzowa

Po śmierci Gaozonga w 683 cesarzem został ich starszy syn Zhongzong. Jednak cesarzowa wdowa obaliła go po niespełna dwumiesięcznym panowaniu 26 lutego 684, a nowym cesarzem został jego młodszy brat Ruizong. Cesarzowa sprawowała władzę w imieniu małoletniego cesarza jako regentka. Ostatecznie 18 sierpnia 690 zmusiła Ruizonga do abdykacji, a sama ogłosiła się cesarzem. Zmieniła nazwę państwa z Tang na Zhou.

Wu prowadziła brutalną politykę (jednej z przeciwniczek kazała odciąć kończyny), która dotykała również bliskich władczyni. Za jej panowania doszło jednak do rozwoju gospodarczego Chin, a taoizm został zastąpiony jako religia państwowa buddyzmem.

22 lutego 705 r. doszło do buntu gwardii cesarskiej, która obaliła cesarzową i ponownie osadziła na tronie Zhongzonga.

Po swej śmierci cesarzowa została pochowana razem z cesarzem Gaozongiem w mauzoleum Qianling.

Wu Zetian w kulturze

• Wu-hou – dramat z 1965 r. w reż. Li Han-hsianga

Bibliografia

• Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.

Linki zewnętrzne

• "Empress Wu Zetian"

Poprzednik Ruizong

Cesarz Chin 690–705

Następca Zhongzong