Ślepiec mały

gatunek gryzonia

Ślepiec mały[17] (Nannospalax leucodon) – gatunek ssaka z podrodziny ślepców (Spalacinae) w obrębie rodziny ślepcowatych (Spalacidae).

Ślepiec mały
Nannospalax leucodon[1]
(Nordmann, 1840)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

ślepcowate

Podrodzina

ślepce

Rodzaj

Nannospalax

Gatunek

ślepiec mały

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[16]

brak danych
Zasięg występowania
Mapa występowania

Zasięg występowania

edytuj

Ślepiec mały występuje na obszarach wschodnich Węgrzech, południowo-zachodniej Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Kosowa, południowo-wschodniej Albanii, Macedonii Północnej, Bułgarii, Grecji (w tym północno-wschodnie Wyspy Egejskie od Samotraki i Limnos) oraz europejskiej części Turcji[18].

Taksonomia

edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1840 roku fiński zoolog Alexander von Nordmann nadając mu nazwę Spalax typhlus leucodon[2]. Miejsce typowe to okolice Odessy, w Ukrainie[19].

N. leucodon należy do podrodzaju Mesospalax[18]. Różnorodność genetyczna populacji N. leucodon wydaje się być mniejsza niż obserwowana u innych gatunków z rodzaju Nannospalax, ale pobieranie próbek ograniczono do zachodniej części jego zasięgu występowania[18]. Ocena granic gatunków będzie prawdopodobnie wymagała połączenia danych dotyczących kariotypów z filogenetyką molekularną, ponieważ dane morfologiczne wydają się mieć ograniczone zastosowanie[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[18].

Etymologia

edytuj
  • Nannospalax: gr. ναννος nannos „karzeł”; rodzaj Spalax Güldenstädt, 1770 (ślepiec)[20].
  • leucodon: gr. λευκος leukos „biały”[21]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[22].

Morfologia

edytuj

Długość ciała (bez ogona) 150–240 mm, brak widocznego zewnętrznego ogona; masa ciała 162–504 g[23].

Tryb życia

edytuj

Ślepce żyją w rozbudowanych norach z licznymi komorami, połączonymi chodnikami. Kopią je nie tylko kończynami, lecz głównie zębami, pomagając sobie przy tym głową. Pokarm zdobywają pod ziemią. Żywią się cebulami, korzeniami i bulwami, niekiedy jednak odważają się wyjść na powierzchnię, gdzie zjadają trawę, nasiona, a nawet owady.

Rozmnażanie

edytuj

Na początku wiosny samica po ciąży trwającej około 4 tygodni rodzi od 2 do 4 młodych[16].

Przypisy

edytuj
  1. Nannospalax leucodon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b A. von Nordmann: Catalogue raisonné des mammifères de la faune pontique. W: A.N. Demidov: Voyage dans la Russie méridionale et la Crimée, par la Hongrie, la Valachie et la Moldavie. Cz. 3. Paris: E. Bourdin, 1840, s. 34. (fr.).
  3. A. Nehring. Mehrere neue Spalax-Arten. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1897, s. 173, 1897. (niem.). 
  4. A. Nehring. Einige Nachträge über die Species der Gattung Spalax. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1898, s. 6, 1898. (niem.). 
  5. G.S. Miller. Descriptions of two new mole rats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 16, s. 161, 1903. (ang.). 
  6. Méhely 1909 ↓, s. 100.
  7. Méhely 1909 ↓, s. 105.
  8. Méhely 1909 ↓, s. 129.
  9. Méhely 1909 ↓, s. 133.
  10. Méhely 1909 ↓, s. 140.
  11. Méhely 1909 ↓, s. 159.
  12. O. Thomas. The Spalax of the Grecian Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 20, s. 315, 1917. (ang.). 
  13. M.A.C. Hinton. Three new Subspecies of Spalax monticola. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninght series. 9, s. 313, 1920. (ang.). 
  14. Ondrias 1966 ↓, s. 37.
  15. Ondrias 1966 ↓, s. 39.
  16. a b B. Kryštufek & G. Amori, Spalax leucodon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-06] (ang.).
  17. Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  18. a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  19. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Spalax leucodon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-06].
  20. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 447, 1904. (ang.). 
  21. Jaeger 1944 ↓, s. 123.
  22. Jaeger 1944 ↓, s. 151.
  23. R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 140. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia

edytuj