Śliwokrzew amerykański
Śliwokrzew amerykański (Oemleria cerasiformis) – gatunek roślin z rodziny różowatych, reprezentujący monotypowy rodzaj śliwokrzew Oemleria. Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej między Kolumbią Brytyjską na północy i Kalifornią na południu[3], od wybrzeża Oceanu Spokojnego po zachodnie stoki Gór Kaskadowych i Sierra Nevada[5]. Rośnie w chaparralu, w świetlistych lasach, nad strumieniami, na przydrożach i w kanionach. Na obszarach górskich sięga do wysokości 1900 m n.p.m.[6] Bywa uprawiany jako roślina ozdobna dla wczesnego kwitnienia (kwitnie od lutego do kwietnia[6]) i migdałowej woni kwitnących kwiatów[7]. Polecany do nasadzeń także w Polsce (jest dostatecznie mrozoodporny)[8]. Owoce są jadalne (tylko w pełni dojrzałe przestają być kwaśne), ale z powodu zawartości niewielkich ilości cyjanowodoru nie zaleca się spożywania ich dużej ilości. Owoce chętnie spożywane są przez zwierzęta – ptaki, wiewiórki, lisy, kojoty i niedźwiedzie[5].
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
śliwokrzew | ||
Gatunek |
śliwokrzew amerykański | ||
Nazwa systematyczna | |||
Oemleria cerasiformis (Torr. & A.Gray ex Hook. & Arn.) J.W.Landon Taxon 24: 200 (1975)[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
Naukowa nazwa rodzajowa upamiętnia niemiecko-amerykańskiego przyrodnika i farmaceutę – Augustusa Gottlieba Oemlera (1774–1852)[9][5].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Krzew, czasem rosnący w formie niskiego drzewa, osiąga 1,5–6 m wysokości. Pędy łukowato wygięte, rzadko pojedyncze, zwykle od kilku do 20[9], z odrostami[7]. Nagie, bez cierni, zróżnicowane na długo- i krótkopędy[9].
- Liście
- Sezonowe, skrętoległe[7], pojedyncze, ogonkowe, wsparte odpadającymi przylistkami, które są równowąskie i całobrzegie[9]. Blaszka lancetowato eliptyczna, całobrzega, długości 5–10 cm, rzadko do 15 cm, od spodu czasem delikatnie owłosiona, z wierzchu naga[9]. Jesienią liście przebarwiają się na żółto[5].
- Kwiaty
- Skupione po 5–10 w zwisające grona wyrastające w kątach liści. Kwiaty są zwykle jednopłciowe, rzadziej obupłciowe (rośliny zwykle są dwupienne). Hypancjum stożkowate do dzwonkowatego o średnicy do 5 mm, nagie lub owłosione. Działek kielicha jest 5, są trójkątne, rozpostarte w kwiatach męskich i wzniesione w żeńskich. Płatków korony jest 5, eliptycznojajowatych, barwy zielonkawobiałej. Pręcików jest 15 w trzech okółkach, krótszych od płatków (w kwiatach żeńskich wykształcone są jako prątniczki). Zalążnia tworzona jest przez zwykle 5 wolnych i nagich owocolistków, każdy z dwoma zalążkami. Szyjek słupka jest 5[9].
- Owoce
- Zbiorowe, tworzone przez 2–5 jednonasiennych pestkowców. Owoce są eliptycznojajowate, osiągają 5–15 mm długości i są fioletowoczarne[9].
-
Kwiaty
-
Owoce
-
Liście
Systematyka
edytujGatunek reprezentuje monotypowy rodzaj śliwokrzew Oemleria Reichenbach, Deut. Bot. Herb.-Buch, syn. red. 236. 1841[9]. Należy do rodziny różowatych Rosaceae i podrodziny Amygdaloideae. Pozycja systematyczna w jej obrębie była przez długi czas sporna, sytuowany był raz bliżej plemienia Amygdaleae, raz Maleae. Ostatecznie badania molekularne wskazały na bliskie pokrewieństwo z rodzajami prinsepia Prinsepia i obiela Exochorda, wraz z którymi tworzy plemię Osmaronieae, siostrzane względem plemienia Kerrieae. Oba te plemiona z kolei zajmują pozycję między Amygdaleae i Maleae[9].
Uprawa
edytujNajlepiej rośnie w miejscach nasłonecznionych i osłoniętych od wiatrów, na glebach świeżych. Może być rozmnażany wegetatywnie przez odkłady płaskie lub podział krzewów. W przypadku rozmnażania z nasion (dla ich zawiązania należy uprawiać okazy męskie i żeńskie) trzeba je przed siewem stratyfikować w piasku. Siać należy nasiona wiosną do inspektów lub pojemników w szklarniach[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
- ↑ a b c Oemleria cerasiformis. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-06].
- ↑ Oemleria cerasiformis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d Oemleria cerasiformis. [w:] Gardening Help [on-line]. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2022-01-06].
- ↑ a b Oemleria cerasiformis. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-06].
- ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 270. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 341. ISBN 83-01-13434-8.
- ↑ a b c d e f g h i William J. Hess: Oemleria Reichenbach. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-06].
- EoL: 300919
- Flora of North America: 250100289
- GBIF: 2988485
- identyfikator iNaturalist: 53419
- IPNI: 33923-1
- ITIS: 25268
- NCBI: 32237
- Plant Finder: 358529
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): rjp-1118
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:172648-2
- identyfikator Tropicos: 27800989
- USDA PLANTS: OECE