Śniedek Buchego

gatunek rośliny

Śniedek Buchego[4], śniedek Bouchego[5] (Ornithogalum boucheanum (Kunth) Asch.) – gatunek roślin z rodziny szparagowatych. Występuje w południowo-wschodniej Europie – od Czech po Bułgarię, na Krymie[6], w południowej Rosji i w Azji Mniejszej[7]. Rośnie tam na polanach, w zaroślach, nad strumieniami[7]. Uprawiany i dziczejący z upraw w Europie Środkowej[6] i Wschodniej[7], w Polsce w części zachodniej kraju[8], głównie na przydrożach[5].

Śniedek Buchego
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

śniedek

Gatunek

śniedek Buchego

Nazwa systematyczna
Ornithogalum boucheanum (Kunth) Asch.
Oesterr. Bot. Z. 16: 192 1866[3]
Synonimy
  • Honorius boucheanus (Kunth) Holub
  • Hyacinthus boucheanus (Asch.) E.H.L.Krause
  • Myogalum boucheanum Kunth
  • Ornithogalum nutans subsp. boucheanum (Kunth) K.Richt.[3]

Morfologia

edytuj
Pokrój
Roślina cebulowa, przy której rozwijają się liczne cebulki potomne[6], z kwiatami na głąbiku tęgim, od 20 do 50 cm wysokości[7].
Liście
3–4, rzadziej 6 równowąskich liści odziomkowych o szerokości 0,5–1,5 (rzadko do 2,5) cm. Blaszka jest jasnozielona z białym paskiem pośrodku[7][6]. W czasie kwitnienia liście zasychają[5].
Kwiaty
Zebrane w liczbie 5–20[6] (nawet do 50[8]) w groniasty kwiatostan. Kwiaty duże, do 2,5 cm długości[8]. Przysadki czasem krótsze od szypułki. Listki okwiatu białe z zielonym grzbietem. Nitki pręcików spłaszczone z 2 ząbkami na szczycie i nitki przynajmniej wewnętrznego okółka z ostrym zębem po wewnętrznej stronie nitki[8][6]. Zalążnia wąsko jajowata, zwykle dłuższa od tęgiej nitki słupka[6].
Owoc
Torebka podługowata do szeroko jajowatej[5][6].
Gatunki podobne
Pochodzący także z Europy południowo-wschodniej śniedek zwisły O. nutans, uprawiany i dziczejący w Europie Środkowej, ma podobnie groniaste kwiatostany (nieco mniej w nich kwiatów – od 3 do 12), ale na wewnętrznej stronie nitki pręcikowej brak u tego gatunku ząbka. Pozostałe spotykane w Europie Środkowej gatunki mają kwiatostany baldachogroniaste i liście węższe, do 5 mm szerokości[8] lub kwiaty żółtawe (śniedek pirenejski O. pyrenaicum)[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, geofit. Kwitnie w kwietniu i maju[8][7]. Owocuje w czerwcu i lipcu[7].

Tworzy mieszańce ze śniedkiem zwisłym O. nutans i śniedkiem baldaszkowatym (O. umbellatum)[5].

Zastosowanie i uprawa

edytuj

Roślina uprawiana jako ozdobna, nadaje się także na kwiat cięty. Łatwo rozmnaża się z nasion i cebulek potomnych[7].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-12-24] (ang.).
  3. a b Ornithogalum boucheanum (Kunth) Asch.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-02-24].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. a b c d e f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 541-542. ISBN 83-01-14342-8.
  6. a b c d e f g h T.G. Tutin, V.H. Heywood, N.A. Burges, D.M. Moore, D.H. Valentine, S.M. Walters, D.A. Webb: Flora Europaea. Vol. 5. Cambridge, London, New York, Melbourne: Cambridge University Press, 1980, s. 25.
  7. a b c d e f g h Ornithogalum boucheanum (Kunth) Aschers.. [w:] Ornamental Plants from Russia [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-02-24].
  8. a b c d e f W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1986, s. 805. ISBN 83-01-05287-2.