Acheroraptor

rodzaj wymarłego dinozaura

Acheroraptorwymarły rodzaj dinozura, teropoda z grupy celurozaurów i rodziny dromeozaurów. Jego skamieniałości znaleziono w USA, w Montanie, pośród skał formacji Hell Creek, datowanych na późny mastrycht w kredzie późnej. O ile szczątki mastrychckich dromeozaurydów wcześniej należały do rzadkości i zwykle stanowiły pojedyncze zęby, w tym przypadku odnaleziono nieco bogatsze szczątki w postaci kości szczękowej z zachowanym uzębieniem oraz kości zębowej. Badacze zdołali odnaleźć w tych kościach cechy odróżniające okaz od poprzednio znanych rodzajów, jak przerośnięty postantral wall rozpościerający się w tył za oknem przedoczodołowym, okno szczękowe ulokowane nisko w dole przedoczodołowym, bezpośrednio za innym oknem (promaxillary fenestra), w końcu zaś zęby o wydatnych krawędziach. Dzięki tym cechom zespół Evansa zaliczył znalezisko do nowego rodzaju i gatunku, nadając mu nazwę Acheroraptor temertyorum. Tworząc nazwę rodzajową, autorzy odwołali się do mitologii greckiej. Występująca w niej River of Pain, czyli Rzeka Boleści[1] (w rzeczywistości etymologia wywodząca nazwę Acherontu od cierpienia jest nieprawidłowa), przepływający świat podziemi Acheron, mroczna i wiecznie zamulona rzeka, przez którą Charon przeprawia dusze zmarłych[2], skojarzyła im się z nazwą formacji Hell Creek (Piekielny Potok). Drugi człon nazwy rodzajowej, raptor, oznacza rabusia i często stosuje się go w nazwach dromeozaurydów. Epitet gatunkowy jedynego gatunku upamiętnia Jamesa i Louise Temerty, zasłużonych wsparciem udzielonym Royal Ontario Museum. Przeprowadzone badania pozwoliły zaliczyć nowy rodzaj do podrodziny Velociraptorinae w obrębie dromeozaurydów. Okazało się, że jego najbliższych krewnych szukać należy wśród taksonów azjatyckich, jak Tsaagan czy sam Velociraptor, a nie wśród innych dromeozaurydów kontynentu północnoamerykańskiego[1].

Acheroraptor
Evans et al., 2013
Okres istnienia: mastrycht
72.1/66
72.1/66
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) celurozaury
Nadrodzina

deinonychozaury

Rodzina

dromeozaury

Podrodzina

Velociraptorinae

Rodzaj

Acheroraptor

Gatunki

Acheroraptor temertyorum

Przypisy

edytuj
  1. a b David C. Evans, Derek W. Larson i Philip J. Currie. A new dromaeosaurid (Dinosauria: Theropoda) with Asian affinities from the latest Cretaceous of North America. „Naturwissenschaften”. 100 (11), s. 1041–1049, 2013. DOI: 10.1007/s00114-013-1107-5. PMID: 24248432. (ang.). 
  2. Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 2008, s. 2. ISBN 978-83-04-04673-3.