Adam Pragier
Adam Szymon Pragier (ur. 12 grudnia 1886 w Warszawie, zm. 24 lipca 1976 w Penley) – polski ekonomista, doktor habilitowany nauk prawnych, profesor Wolnej Wszechnicy Polskiej, działacz socjalistyczny, polityk, żołnierz Legionów Polskich.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 grudnia 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 lipca 1976 |
| Poseł II kadencji Sejmu (II RP) | |
| Okres |
od 4 marca 1928 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujDziałał w Polskiej Partii Socjalistycznej i w latach 1906–1914 w PPS-Lewicy. W latach 1907–1908 redaktor czasopisma „Myśl Socjalistyczna”. Od 1910 doktor prawa. Obronił dysertację doktorską pod tytułem Die Produktivgenossenschaften der schweizerischen Arbeiter (Spółdzielnie produkcyjne robotników szwajcarskich) na Uniwersytecie w Zurychu. W 1914 wstąpił ochotniczo do Legionów Polskich, zwolniony ze służby z powodu choroby serca. Po rekonwalescencji powołany do armii austriackiej w służbie garnizonowej w Morawskiej Ostrawie. W 1918 został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej w Krakowie.
W kwietniu 1919 ponownie wstąpił do PPS. W latach 1922–1930 był posłem na Sejm I i II kadencji. Od 1919 profesor Wolnej Wszechnicy Polskiej.
W latach 1921–1937 członek Rady Naczelnej, w latach 1924–1925 CKW PPS. W 1930 więziony w twierdzy brzeskiej, w 1932 w procesie brzeskim skazany na 3 lata więzienia. W latach 1933–1935 na emigracji w Paryżu, powrócił do Polski i poddał się zasądzonej karze, którą odbył w wymiarze kilkumiesięcznym w 1935.
Po agresji Niemiec i ZSRR na Polskę w 1939 przebywał na emigracji we Francji i Wielkiej Brytanii. Współuczestniczył w powołaniu 30 września 1939 rządu Władysława Sikorskiego i zapewnieniu ciągłości władz Rzeczypospolitej po internowaniu prezydenta RP Ignacego Mościckiego i Rządu RP w Rumunii 18 września 1939.
W latach 1941–1947 członek Komitetu Zagranicznego PPS. Od 3 lutego 1942 członek Rady Narodowej (substytutu parlamentu na emigracji). W latach 1944–1949 był ministrem informacji i dokumentacji w rządach Tomasza Arciszewskiego i Tadeusza Komorowskiego. Usunięty z PPS w 1946.
Od 1947 był przywódcą Związku Socjalistów Polskich na Obczyźnie. W latach 1949–1951 ponownie członek Rady Narodowej, w latach 1954–1970 Rady RP (w latach 1963–1968 jej przewodniczący).
Po wygaśnięciu kadencji prezydenta Augusta Zaleskiego opowiedział się po jego stronie przeciwko Radzie Trzech i pozostawał do końca jednym z najwierniejszych zwolenników prezydentury Augusta Zaleskiego. Stały współpracownik londyńskich „Wiadomości”, gdzie wespół ze swą towarzyszką życia Stefanią Zahorską prowadził rubrykę Puszka, komentując bieżące wydarzenia na arenie międzynarodowej (podpisywaną pseudonimem „Pandora”[1]). Publicystyka Adama Pragiera obejmowała sprawy międzynarodowe (szczególnie w kontekście rywalizacji Zachód-Wschód) oraz kwestie krajowe. Adam Pragier stał niezmiennie na stanowisku ciągłości prawnej Rządu RP na uchodźstwie, przypisując mu główną rolę w walce o odzyskanie niepodległości Polski.
Członek założyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Członek Wielkiej Loży Narodowej „Kopernik”[2].
Odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (1965)[3] oraz Medalem Niepodległości. W 1967 został laureatem Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie[4].
Jego żoną od 1912 była Eugenia Pragierowa z domu Berke, działaczka PPS, po 1948 członek PZPR; po wybuchu II wojny światowej (1939) małżonkowie byli w faktycznej separacji, nie mieli dzieci.
Pochowany na Hampstead Cemetery w Londynie (section P2, gr. 9B)[5].
Prace
edytuj- Czas przeszły dokonany, Londyn 1966, Wyd. Bolesław Świderski
- Puszka Pandory, Londyn 1969, Wyd. Polska Fundacja Kulturalna
- Czas teraźniejszy, Londyn 1975, Wyd. Polska Fundacja Kulturalna
Przypisy
edytuj- ↑ Instrukcja „Odprężenie”, [w:] Józef Mackiewicz, Wielkie tabu i drobne fałszerstwa, przypis, Londyn: Kontra, 2015, s. 60.
- ↑ Paweł Wieczorkiewicz, Historia polityczna Polski 1935–1945, Warszawa 2005, s. 455.
- ↑ 11 listopada 1965, „za wybitne zasługi położone dla Rzeczypospolitej Polskiej” (Dz.U.R.P. z 1966 r. Nr 2. s. 8.)
- ↑ Lista laureatów Nagrody ZPP na Obczyźnie w latach 1951–2011.
- ↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego.
Bibliografia
edytuj- Leksykon historii Polski z 1995
- Grzegorz Szturo, Kraj i emigracja w publicystyce Adama Pragiera: lata 1945–1956
- Emigracja polska wobec problemów przebudowy i sowietyzacji kraju po drugiej wojnie światowej: studia / pod redakcją Ryszarda Sudzińskiego. Toruń 2007
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej