Wikipedia

Aleksander Dmytrak

oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Aleksander Józef Dmytrak (ur. 5 września 1893 w Monasterzyskach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – inżynier, podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Aleksander Józef Dmytrak
Ilustracja
podpułkownik dyplomowany piechoty podpułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

5 września 1893
Monasterzyska, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

Dowództwo 4 Armii
Dowództwo 2 Armii
11 Pułk Piechoty
72 Pułk Piechoty
Ministerstwo Spraw Wojskowych
Centrum Wyszkolenia Piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Waleczności Armii gen. Bułak-Bałachowicza Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola
Szef Gabinetu MSWojsk. mjr dypl. kaw. Adam Korwin-Sokołowski (trzeci od prawej), w imieniu marszałka Józefa Piłsudskiego, odbiera od płk Gwido Kawińskiego odznakę pamiątkową i historię 72 pp. Trzeci od lewej stoi mjr dypl. piech. Aleksander Dmytrak. Warszawa 1932.

Życiorys edytuj

Był synem Sylwestra i Karoliny z Bartmannów. W latach 1909–1912 był uczniem Seminarium Nauczycielskiego w Stanisławowie, a w roku szkolnym 1912/1913 uczniem Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Samborze. 14 czerwca 1913 roku w Samborze złożył maturę i został uznany za „kandydata dojrzałego do pełnienia obowiązków tymczasowego nauczyciela młodszego lub tymczasowego nauczyciela w publicznych szkołach ludowych pospolitych z językiem wykładowym polskim i ruskim”. Ponieważ w trakcie nauki w seminarium otrzymywał stypendium z funduszu państwowego w wysokości 80 koron był zobowiązany do sześcioletniej służby w zawodzie nauczycielskim w Królestwie Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim[1]. Nie wiadomo, czy zamierzał się wywiązać z tego obowiązku, a jeżeli tak to, kiedy i w jaki sposób, albowiem już 2 września 1913 roku zatrudnił się w Kopalni „Photogen” Towarzystwa Akcyjnego Rafinerii Olejów Mineralnych w Mraźnicy, w charakterze praktykanta-pomocnika szybowego przy wierceniu systemem kanadyjskim. Z treści świadectwa wystawionego 15 czerwca 1914 roku przez Kierownictwo Kopalni „Photogen” wynika, że ubiegał się o przyjęcie na kurs szkoły mierniczej w Borysławiu[2].

Od jesieni 1909 roku do 4 września 1912 roku oraz od 2 lipca do 4 września 1913 roku działał w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim w Stanisławowie, natomiast w okresie od 10 września 1913 roku do 28 lipca 1914 roku brał czynny udział w pracach Związku Strzeleckiego w Borysławiu, w charakterze instruktora, sekcyjnego i plutonowego[3].

Wybuch I wojny światowej przekreślił jego plany życiowe i przerwał działalność niepodległościową. 4 sierpnia 1914 roku został zmobilizowany do armii Austro-Węgier i wcielony do 95 pułku piechoty. 18 sierpnia 1914 roku został przydzielony do 2 pułku Cesarskich Strzelców Tyrolskich, a już 4 września 1914 roku skierowany na front galicyjski. Uczestniczył w potyczkach pod Tarnowem, Tuchowem, Pustkowem, Sokołowem, Kolbuszową, Leżajskiem i Starym Miastem. 24 września 1914 roku pod Starym Miastem został ranny w głowę i prawą nogę. Do 15 stycznia 1915 roku przebywał na leczeniu szpitalnym w Korneuburgu i Stockerau. W okresie od 15 stycznia do 1 marca 1915 roku był słuchaczem II kursu Szkoły Oficerów Rezerwy w Vahrn. W trakcie pobytu w szkole awansował na plutonowego, a po jej ukończeniu został przydzielony do 3 kompanii batalionu zapasowego 2 pułku Cesarskich Strzelców Tyrolskich w Brixen. 5 maja 1915 roku został ponownie skierowany na front, tym razem w Tyrolu. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty[4].

Od 1919 pełnił służbę w Wojsku Polskim jako oficer etapowy, najpierw dowódca Stacji Etapowej Aleksiniec Nowy, potem adiutant Dowództwa Powiatu Etapowego Mozyrz. 25 listopada 1920 został zatwierdzony w stopniu porucznika piechoty z dniem 1 kwietnia 1920, w „grupie byłej armii austro-węgierskiej”[5]. 20 maja 1921 został przydzielony ewidencyjnie do 11 pułku piechoty z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku w Oddziale I Sztabu 4 Armii[6][7].

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 514. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8]. W październiku 1922, po likwidacji dowództwa 2 Armii został przydzielony do Inspektoratu Armii Nr I w Wilnie na stanowisko kierownika kancelarii[9]. Inspektorem armii był wówczas gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz. W 1923 w dalszym ciągu pełnił służbę w Inspektoracie Armii Nr I w Wilnie na stanowisku oficera sztabu zastępcy inspektora armii, gen. bryg. Leona Berbeckiego[10]. 23 grudnia 1923 roku powrócił do macierzystego 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach[11][12].

1 listopada 1925 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu Normalnego. 1 października 1927 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski na wniosek szefa Sztabu Generalnego nadał mu dyplom naukowy oficera Sztabu Generalnego[13]. 28 października 1927, po ukończeniu kursu, został przydzielony do Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[14]. 27 stycznia 1930 został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 4. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. Z dniem 1 stycznia 1932 został przeniesiony do 72 pułku piechoty w Radomiu na stanowisko dowódcy batalionu[16][17]. W listopadzie 1933 został przeniesiony do Biura Ogólno-Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[18], a w czerwcu 1934 do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na stanowisko kierownika Komisji Doświadczalnej[19]. 19 marca 1937 roku został awansowany do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 46. lokatą w korpusie oficerów piechoty[20].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Wiosną 1940 został zamordowany przez NKWD w Charkowie.

Osobny artykuł: Generałowie II Rzeczypospolitej Polskiej awansowani w 2007 r..

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady[21]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Świadectwo dojrzałości Aleksandra Dmytraka nr 41/13. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
  2. ↑ Świadectwo wystawione 15 czerwca 1914 roku przez Kierownictwo Kopalni „Photogen”. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
  3. ↑ Odpis zaświadczenia podpułkownika Józefa Sas-Hoszowskiego, byłego komendanta Drużyny Strzeleckiej w Samborze z 31 grudnia 1929 roku. Odpis zaświadczenia kapitana Tadeusza Wallicha z 7 czerwca 1929 roku. Odpis zaświadczenie majora Bronisława Galbasza z 26 stycznia 1931 roku. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
  4. ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 296.
  5. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 48 z 15 grudnia 1920 r., poz. 1140, s. 1337.
  6. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 55 z 20 maja 1921 roku.
  7. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 52, 598.
  8. ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 409.
  9. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 40 z 21.10.1922 r.
  10. ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 70, 155.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 80 z 23 grudnia 1923 roku, s. 744.
  12. ↑ Rocznik oficerski 1924, s. 147, 354.
  13. ↑ Dyplom naukowy oficera Sztabu Generalnego nr 669. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
  14. ↑ Rocznik oficerski 1928, s. 127, 186.
  15. ↑ Lista oficerów dyplomowanych ..., s. 11.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 328.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 35, 600.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 8.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 154.
  20. ↑ Akt mianowania z 19 marca 1937 roku. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
  21. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
  22. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  23. ↑ M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  24. ↑ Zaświadczenie tymczasowe upoważniające majora dyplomowanego Aleksandra Józefa Dmytraka do noszenia Krzyża Waleczności b. Armii Ochotniczej generała Stanisława Bułak-Bałachowicza z dnia 5 stycznia 1932 roku. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
  25. ↑ a b Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 818.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Dmytrak&oldid=66474071”