Alfred Gürtler (1899–1978)
Alfred Wiktor Gürtler (ur. 17 grudnia 1899 we Lwowie, zm. 11 lutego 1978 w Leeds) – kapitan obserwator Wojska Polskiego, oficer c. k. Obrony Krajowej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer techniczny Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej, autor projektu godeł eskadr 1 pułku lotniczego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Alfred Gürtler (1920) | |
 kapitan obserwator
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 grudnia 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 lutego 1978 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki |
8 eskadra wywiadowcza |
| Stanowiska |
kierownik działu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujSyn Stanisława i Wiktorii z Girtlerów. We Lwowie ukończył siedmioklasową szkołę realną i rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do odbycia służby w cesarsko-królewskiej Obronie Krajowej. Został skierowany do szkoły oficerów rezerwy artylerii[1]. Na stopień chorążego rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1915. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Strzelców Nr 10[2].
7 listopada 1918 roku wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Jako wyszkolony artylerzysta został skierowany do 3 baterii 5 pułku arterii polowej. 14 marca 1920 roku został skierowany na kurs obserwatorów lotniczych do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w Toruniu[1]. Trudna sytuacja na froncie spowodowała skrócenie szkolenia, kadra i słuchacze Szkoły zostali przydzieleni do jednostek frontowych. Alfred Gürtler otrzymał przydział do 8 eskadry wywiadowczej na stanowisko obserwatora[3]. Wyróżnił się w czasie bitwy warszawskiej, kiedy wykrył i z niskiego pułapu skutecznie zaatakował baterię nieprzyjacielskiej artylerii. 11 września 1920 roku w rejonie Uściługu również wykrył nieprzyjacielską baterię, którą zaatakował bombami, a uciekającą obsługę ostrzeliwał z karabinu maszynowego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wykonał 15 lotów bojowych, w tym 11 wywiadowczych i 4 na bombardowanie[4].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim. 10 kwietnia 1921 roku został przeniesiony do 3 dywizjonu lotniczego[4], a 3 sierpnia 1921 roku bezterminowo urlopowany[5]. Po powrocie z urlopu, od 6 lutego 1923 roku, służył jako wykładowca w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych. 31 sierpnia 1923 roku został zwolniony z czynnej służby w Wojsku Polskim i przeszedł do rezerwy. 1 grudnia 1925 roku, jako oficer rezerwy został powołany do czynnej służby wojskowej i przydzielony do 1 pułku lotniczego w Warszawie. 27 marca 1926 roku został skierowany na praktykę w Centralnych Warsztatów Lotniczych. 11 maja 1926 roku otrzymał przydział do 13 eskadry lotniczej[4]. 4 marca 1928 został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1926 i 1. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa[6]. W 1933 roku, w porozumieniu z dowódcami dywizjonów wchodzących w skład 1 pułku lotniczego, opracował projekty godeł eskadr tego pułku[7]. W 1933 roku został przeniesiony do Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa[8]. 27 czerwca 1935 roku został mianowany na stopień kapitana[9] ze starszeństwem od 1 stycznia 1935 roku i 42. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki[10]. W marcu 1939 roku, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 12. lokatę w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna[11]. Pełnił wówczas służbę w Instytucie Technicznym Lotnictwa na stanowisku kierownika działu[12].
Po kampanii wrześniowej przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do RAF. Otrzymał numer służbowy P-2965, służył w Polskich Siłach Powietrznych jako oficer techniczny. Wojnę zakończył w polskim stopniu kapitana i angielskim Flying Officer (F/O). Nie zdecydował się na powrót do Polski, pozostał na emigracji.
Ordery i odznaczenia
edytujZa swą służbę został odznaczony[14]:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 278
- Medal Lotniczy[15]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[16][11]
- Srebrny Krzyż Zasługi[11]
- Polowa Odznaka Obserwatora nr 57 (11 listopada 1928)[17]
- Odznaka Obserwatora (Francja)[8]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 60.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 157, 251.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 171.
- ↑ a b c Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 61.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 293.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 77.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 49.
- ↑ a b Gurtler (Gürtler)* Alfred por. obs.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-03-14]. (pol.).
- ↑ Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 320.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 77.
- ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 226.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 500.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 217.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 244,259.
- ↑ Gürtler Alfred Wiktor. listakrzystka.pl. [dostęp 2020-03-14]. (pol.).
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 437 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.
Bibliografia
edytuj- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja CDCN: „Księgarnia Akademicka”, 2003. ISBN 83-7188-691-8. OCLC 831137079.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.