Ambrose Bierce
Ambrose Gwinett Bierce (ur. 24 czerwca 1842, zm. w grudniu 1913 lub na początku 1914 roku prawdopodobnie w Meksyku) – dziennikarz, satyryk i nowelista amerykański, uczestnik wojny secesyjnej; także aforysta i filozof sceptyk.
Ambrose Bierce (1892) | |
Imię i nazwisko |
Ambrose Gwinett Bierce |
---|---|
Data urodzenia |
24 czerwca 1842 |
Data śmierci |
grudzień 1913 lub początek 1914 |
Narodowość | |
Język |
angielski |
Dziedzina sztuki | |
Epoka | |
Strona internetowa |
Często określany jako prekursor „czarnej literatury XX wieku”[1], jeden z najwybitniejszych twórców wczesnej literatury grozy.
Twórczość
edytujJest autorem m.in. opowiadań: Droga w świetle księżyca, Olej z psa, Moje ulubione morderstwo. Bierce tworzy w nich świat okrutny, pełen patologii i perwersji, niepodlegający żadnym zasadom moralnym. Groza Bierce'a jest niejako zaprzeczeniem transcendetnego, wypływającego z duszy, surrealistycznego strachu Edgara Allana Poego – autor Jeźdźca na niebie zwraca uwagę na grozę przynależącą do świata materialnego, "podskórną" i brutalną w swojej przyziemności. Opisy Bierce'a cechuje całkowita beznamiętność w przedstawianiu sadyzmu i okrucieństwa. Częste epatowanie krwią, nagromadzenie makabrycznych wątków dały zaczątek do traktowania horroru w kategoriach gore. Często nawiązywał do własnych doświadczeń wojennych oraz do pionierskiego życia w Ameryce Północnej, ukazując powszechną wówczas biedę, zacofanie i pijaństwo, które sprawnie zaprzęgał do potrzeb literatury grozy. Charakterystyczny dla grozy Ambrose Bierca jest model świata – to universum pozbawione wszelkiej przypadkowości, gdzie zbrodnie sprzed lat powracają, aby nakręcać spiralę wszechogarniającego koszmaru. Na kanwie dwóch opowiadań Bierce'a Droga w świetle księżyca oraz Śmierć Halpina Fraysera Witold Orzechowski nakręcił w roku 1972 film telewizyjny pod tytułem Droga w świetle księżyca[2].
The Devil's Dictionary
edytujAutor słynnego The Devil's Dictionary, zawierającego przepełnione czarnym humorem definicje wielu pojęć, np.:
- FUTURE, n.: That period of time in which our affairs prosper, our friends are true and our happiness is assured.
- HOMICIDE, n.: The slaying of one human being by another. There are four kinds of homicide: felonious, excusable, justifiable, and praiseworthy, but it makes no great difference to the person slain whether he fell by one kind or another -- the classification is for advantage of the lawyers.
- YEAR, n.: A period of three hundred and sixty-five disappointments.
The Devil's Dictionary jest dostępny przez protokół dict, m.in. jako pakiet dict-devil w Debianie.
Odniesienia w kulturze
edytuj- Ambrose’s Bierce’a sportretował Gregory Peck w filmie Stary Gringo (1989, reż. Luis Puenzo)[3]
Przypisy
edytuj- ↑ Ambrose Bierce – „Czy to się mogło zdarzyć?” [online], wydawnictwoliterackie.pl [zarchiwizowane z adresu 2007-02-10] .
- ↑ Film Polski [online] .
- ↑ Gary Fishgall: Gregory Peck: A Biography. Simon & Schuster, 2002, s. 316–318. ISBN 0-684-85290-X. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- ISNI: 0000000368500397, 0000000081455330, 0000000123453393
- VIAF: 232144783035948358100, 22144814274128645841
- LCCN: n79100683
- GND: 115511474
- NDL: 00433285
- LIBRIS: wt79drff0q8r5kn
- BnF: 118919933, 10200060c
- SUDOC: 026728095
- SBN: CFIV061341
- NLA: 35018575
- NKC: jn20010601065
- DBNL: bier040
- BNE: XX847608
- NTA: 068787154
- BIBSYS: 90187130
- CiNii: DA00340665
- Open Library: OL2657659A, OL21093A
- PLWABN: 9810606265605606
- NUKAT: n96019052
- J9U: 987007258639005171
- PTBNP: 26470
- CANTIC: a11627669
- LNB: 000021845
- NSK: 000045576
- BNA: 000026384
- CONOR: 42015587
- ΕΒΕ: 192685
- BLBNB: 000613188
- KRNLK: KAC199602498
- LIH: LNB:P6L;=0L