Antoni Grubski
Antoni Grubski, ps. „Piazda”[1] (ur. 8 listopada 1896 w Dominikowicach, zm. 5 listopada 1974 w Poznaniu) – polski samouk i piekarz, przodownik Policji Państwowej i „policji granatowej” oraz plutonowy rezerwy Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 przodownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 listopada 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 listopada 1974 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1919–1921, 1939 |
| Formacja | |
| Jednostki |
Posterunek PP w Brzezinach |
| Stanowiska |
komendant |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
.jpg)
| |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujUrodził się 8 listopada 1896 w Dominikowicach, w rodzinie Stanisława, robotnika, i Józefy z Pietrowskich[2][3][1][4]. Był samoukiem, nie ukończył żadnej szkoły[5]. W 1911 wyjechał do Tånga och Rögle w Szwecji, gdzie przez pierwszy rok pracował jako robotnik, a przez kolejny rok praktykował w kuźni[6]. W grudniu 1913 wrócił do kraju i 1 stycznia następnego roku rozpoczął praktykę w zawodzie ślusarza[6]. 15 września 1914, po wybuchu I wojny światowej, rozpoczął praktykę piekarską, a później uzyskał wymagane kwalifikacje w zawodzie piekarza[6].
Od 14 lutego 1917 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej[7]. 11 listopada 1918 uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w zamku w Uniejowie[6]. Od następnego dnia służył w Wojsku Polskim, w grupie Jabłonna[8]. Na początku stycznia 1919 został wcielony do 4. kompanii I batalionu 1 pułku piechoty Legionów[6]. Przeszedł cały szlak bojowy pułku podczas wojny polsko-bolszewickiej, awansując na plutonowego. Szczególnie odznaczył się 8 sierpnia 1920 podczas walk o Kołpytów, kiedy to trzykrotnie odparł nieprzyjaciela i dając przykład innym żołnierzom poprowadził ich do kontrataku. Również podczas bitwy pod Białymstokiem (22 sierpnia tr.), pomimo rany w rękę, poprowadził atak na stanowiska bolszewickiej kompanii pod majątkiem Wysokostoczek i pozostawał w linii aż do momentu utraty przytomności[4][9]. Za te czyny rozkazem Dowództwa 2 Armii nr 1512/I z 1 września 1920 przyznano Order Virtuti Militari V klasy[10]. W 1921 został przeniesiony do rezerwy[6][11].
Od 1 lutego 1922 w Policji Państwowej[6]. Etatowym funkcjonariuszem Komendy Policji Państwowej Okręgu Łódzkiego mianowany 22 marca 1923. Początkowo pełnił służbę na komisariacie PP w Kaliszu, następnie na posterunkach w Stawiszynie (od 15 lipca 1922), Zbiersku (od 7 września 1931, najpierw jako pełniący obowiązki komendanta posterunku, a od 24 maja 1932 już jako komendant), Koźminku (od 1 czerwca 1933, jako komendant posterunku) i Brzezinach (od 22 września 1937, na stanowisku komendanta posterunku). 1 lipca 1928 awansowany na starszego posterunkowego, a 1 kwietnia 1933 – przodownika[12].
Podczas kampanii wrześniowej ewakuował się (wraz z resztą kaliskich policjantów) z oddziałami wojskowymi na wschód kraju, a po ich rozwiązaniu powrócił do rodziny – do Stawiszyna. Aresztowany przez Niemców w styczniu 1940, wywieziony do Jarosławia i wcielony do Policji Polskiej. Jako policjant służył również na posterunkach w Czarnej i Kańczudze. Do Stawiszyna powrócił w kwietniu 1945, przejął wówczas po teściowej gospodarstwo rolne, na którym pracował do czerwca 1968. W sierpniu 1974 zamieszkał u syna w Poznaniu. Tam zmarł i spoczął na cmentarzu Jeżyckim[a] (kwatera: J-33-4)[13].
Żonaty z Natalią z domu Dams, z którą miał dwóch synów: Waldemara Antoniego (ur. 1926) i Remigiusza Janusza (ur. 1928)[13][14].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 3225 – 22 lutego 1921[15][16]
- Medal Niepodległości – 21 kwietnia 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[17][1][18]
- Brązowy Krzyż Zasługi – 12 czerwca 1937 „za gorliwą i owocną pracę”[19]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[20]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[20]
- Krzyż pamiątkowy „Za naszą i waszą wolność L B 1919”[20]
- Krzyż pamiątkowy „Wilno Wielkanoc 1919”[20]
- Odznaka za Rany i Kontuzje z dwiema gwiazdkami
- Państwowa Odznaka Sportowa II klasy[12]
- Odznaka Strzelecka III klasy[12]
Uwagi
edytuj- ↑ W pracy pod redakcją Bogusława Polaka „Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945” błędnie podano, że Antoni Grubski spoczywa na poznańskim cmentarzu Junikowo.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-14]..
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-14]..
- ↑ a b Polak (red.) 1993 ↓, s. 66.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ a b c d e f g Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 4, 5.
- ↑ Pomarański 1931 ↓, s. 83.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5.
- ↑ Polak (red.) 1993 ↓, s. 66–67.
- ↑ a b c Waliś 2019 ↓, s. 122.
- ↑ a b Polak (red.) 1993 ↓, s. 67.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 12 marca 1921, s. 401.
- ↑ Pomarański 1931 ↓, s. 104.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 93, poz. 128.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-14]..
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 133, poz. 217.
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 3.
Bibliografia
edytuj- Grubski Antoni. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.57-4797 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-11].
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2020-05-23].
- Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 1 Pułk Piechoty Legjonów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920. [dostęp 2020-05-23].
- Grzegorz Waliś: Kaliska policja i policjanci w okresie II Rzeczypospolitej. Kalisz: Archiwum Państwowe w Kaliszu, 2019. ISBN 978-83-950226-2-3. [dostęp 2020-05-23].