Archiwum Narodowe w Krakowie
Archiwum Narodowe w Krakowie (ANK) – archiwum państwowe w Krakowie utworzone w 1878, od 2012[1] nosi obecną nazwę.
 Dawna siedziba Archiwum Narodowego w Krakowie, ul. Sienna 16 | |
| Dyrektor | |
|---|---|
| Wielkość zbioru |
22 871 mb |
| Państwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Rakowicka 22E |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°04′20,0″N 19°57′08,5″E/50,072222 19,952361
| |
| Strona internetowa | |
ul. Konstytucji 3 Maja 3 Koci Zamek
Dzieje Archiwum
edytuj2 września 1878 r. rozpoczęło działalność Archiwum Krajowe Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie i tę datę uznaje się za początek Archiwum Państwowego w Krakowie. Na przestrzeni lat zmieniała się nazwa: w latach 1919–1936 – Archiwum Ziemskie, od 1936 r. – Archiwum Państwowe w Krakowie. Równolegle w XIX w. Rada Miasta Krakowa uchwałą z 2 czerwca 1887 r. powołała do życia Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa. W 1951 r. zostało ono włączone do sieci archiwów podległych Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych, a 1 lutego 1952 r. włączone do Archiwum Państwowego w Krakowie. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 grudnia 2012 r. zostało przekształcone w Archiwum Narodowe w Krakowie[2].
Decyzję o budowie nowej siedziby przy ulicy Rakowickiej w Krakowie została podjęta w 2013 roku[3]. Działkę pod budowę pozyskano od Agencji Mienia Wojskowego[4]. Kamień węgielny został wmurowany 8 czerwca 2018 roku[5]. Budynek został przez wykonawców przekazany 29 maja 2020 roku. Po wyposażeniu go przeniesiono zbiory z ekspozytury w Spytkowicach i 5 lokalizacji w Krakowie. Inauguracja nowej siedziby miała miejsce 30 września 2020 roku[3]. Nowa siedziba archiwum o powierzchni 14 000 m² składa się z 2 segmentów: magazynowego i biurowego[6].
Oddziały
edytujSiedziba Dyrekcji Archiwum znajdowała się w Krakowie przy ul. Siennej 16, w budynku dawnego Szpitala Ubogich Parafii Mariackiej, a obecnie przy ulicy Rakowickiej 22E.
W Krakowie znajduje się Centrala Archiwum w Krakowie i oddziały:
- Oddział I – akt staropolskich grodzkich i ziemskich, archiwów rodów i rodzin, kolekcji i zbiorów (do 2020 roku Wawel 5, obecnie Rakowicka 22E)[7]
- Oddział II – akt administracji państwowej ogólnej i specjalnej, sądownictwa z XIX i XX w. ( do 2020 roku ul. Grodzka 52, obecnie Rakowicka 22E)[7]
- Oddział III – akt miasta Krakowa, samorządu terytorialnego, wyznaniowych, szkół i organizacji społecznych, (do 2020 roku ul. Sienna 16, obecnie Rakowicka 22E)[7]
- Oddział IV – akt najnowszych wytworzonych po 1945 roku oraz akt jednostek gospodarczych z XIX i XX w., (do 2020 roku ul. Orzeszkowej 7, obecnie Rakowicka 22E)[7]
- Oddział V – materiałów kartograficznych i dokumentacji technicznej, (do 2020 roku ul. Lubicz 25 b, obecnie Rakowicka 22E)
- Oddział VI – nadzoru nad narastającym zasobem archiwalnym, ( do 2020 roku ul. Grodzka 52, obecnie Rakowicka 22E)[7]
- Oddział VII – ds. organizacyjnych i administracyjnych,(do 2020 roku ul.Sienna 16, obecnie Rakowicka 22E)[7]
- Oddział VIII – konserwacji i zabezpieczania zasobu archiwalnego, (do 2020 roku ul. Lubicz 25 b, obecnie Rakowicka 22E)[7]
Obecnie krakowskie Archiwum posiada także 3 oddziały zamiejscowe oraz 2 ekspozytury:
- Oddział w Bochni, ul. Konstytucji 3 Maja 3
- Oddział w Nowym Sączu, ul. Jagiellońska 56A
- Oddział w Tarnowie, ul. Chemiczna 16
- Ekspozytura w Spytkowicach, (do 2020 roku ul. Zamkowa 48, obecnie Rakowicka 22E)[7]
- Ekspozytura w Nowym Targu, os. Na Skarpie 11/9
Właściwość terytorialna
edytujArchiwum w Krakowie
edytujmiasta i gminy: Alwernia, Biskupice, Czernichów, Dobczyce, Drwinia, Gdów, Gołcza, Igołomia-Wawrzeńczyce, Iwanowice, Jerzmanowice-Przeginia, Kłaj, Kocmyrzów-Luborzyca, Koniusza, Kraków, Krzeszowice, Liszki, Michałowice, Mogilany, Myślenice, Niepołomice, Nowe Brzesko, Pcim, Proszowice, Raciechowice, Radziemice, Siepraw, Skała, Skawina, Słomniki, Sułkowice, Sułoszowa, Świątniki Górne, Tokarnia, Trzyciąż, Wieliczka, Wielka Wieś, Wiśniowa, Zabierzów, Zielonki.
Oddział w Bochni
edytujmiasta i gminy: Bochnia, Borzęcin, Brzesko, Czchów, Dębno, Drwinia, Gnojnik, Iwkowa, Lipnica Murowana, Łapanów, Nowy Wiśnicz, Rzezawa, Szczurowa, Trzciana, Żegocina. r
Oddział w Nowym Sączu
edytujMiasta i gminy: Bobowa, Chełmiec, Gorlice, Grybów, Gródek nad Dunajcem, Jodłownik, Kamienica, Kamionka Wielka, Korzenna, Krynica-Zdrój, Laskowa, Limanowa, Łabowa, Łącko, Łososina Dolna, Łukowica, Łużna, Moszczenica, Muszyna, Nawojowa, Nowy Sącz, Piwniczna-Zdrój, Podegrodzie, Ropa, Rytro, Sękowa, Stary Sącz, Tymbark, Uście Gorlickie.
Ekspozytura w Nowym Targu
edytujmiasta i gminy: Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska, Bystra-Sidzina, Czarny Dunajec, Czorsztyn, Dobra, Jabłonka, Jordanów, Kościelisko, Krościenko nad Dunajcem, Lipnica Wielka, Lubień, Łapsze Niżne, Mszana Dolna, Niedźwiedź, Nowy Targ, Ochotnica Dolna, Poronin, Raba Wyżna, Rabka-Zdrój, Spytkowice, Szaflary, Szczawnica, Zakopane.
Oddział w Tarnowie
edytujmiasta i gminy: Bolesław, Brzostek, Ciężkowice, Czarna, Dąbrowa Tarnowska, Dębica, Gręboszów, Gromnik, Jodłowa, Lisia Góra, Mędrzechów, Olesno, Pilzno, Pleśna, Radgoszcz, Radłów, Radomyśl Wielki, Ryglice, Rzepiennik Strzyżewski, Skrzyszów, Szczucin, Szerzyny, Tarnów, Tuchów, Wadowice Górne, Wierzchosławice, Wietrzychowice, Wojnicz, Zakliczyn, Żabno, Żyraków.
Zasób archiwalny
edytujArchiwum Narodowe w Krakowie przechowuje 5015 zespołów i zbiorów archiwalnych (22870,67 mb, 1426757 j.inw.) – stan na 31 grudnia 2012 r.
Zadania
edytuj- Kształtowanie państwowego zasobu archiwalnego oraz nadzór nad nim;
- Przejmowanie, przechowywanie i zabezpieczanie materiałów archiwalnych;
- Ewidencjonowanie i opracowywanie materiałów archiwalnych;
- Udostępnianie materiałów archiwalnych;
- Prowadzenie działalności naukowej i wydawniczej;
- Prowadzenie działalności informacyjnej o materiałach archiwalnych oraz ich popularyzacja;
- Wydawanie uwierzytelnionych wypisów, odpisów, wyciągów oraz zaświadczeń z przechowywanych materiałów archiwalnych.
- Prowadzenie spraw w zakresie przechowywania dokumentacji o czasowym okresie przechowywania w zakresie ustalonym ustawą.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 grudnia 2012 r. w sprawie zmiany nazwy oraz określenia zakresu działania Archiwum Państwowego w Krakowie (Dz.U. z 2012 r. poz. 1410).
- ↑ MKiDN: powołano Archiwum Narodowe w Krakowie (komunikat) – Kultura - rp.pl [online], www.rp.pl [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (pol.).
- ↑ a b Centrala Kraków [online], Archiwum Narodowe w Krakowie [dostęp 2022-08-19] (ang.).
- ↑ Budowa nowej siedziby Archiwum Narodowego w Krakowie [online], Archiwum Narodowe w Krakowie, 11 października 2013 [dostęp 2022-08-19] (ang.).
- ↑ Podpisano i wmurowano akt erekcyjny nowej siedziby Archiwum Narodowego w Krakowie [online], Archiwum Narodowe w Krakowie, 9 czerwca 2018 [dostęp 2022-08-19] (ang.).
- ↑ Uroczystość inauguracji nowej siedziby Archiwum Narodowego w Krakowie [online], Archiwum Narodowe w Krakowie, 1 października 2020 [dostęp 2022-08-19] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Centrala w Krakowie. Organizacja jednostki. [online], Archiwum Narodowe w Krakowie [dostęp 2022-08-19] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Aniela Kiełbicka, „Archiwum Państwowe w Krakowie 1951–1980”, Warszawa-Łódź 1989, ISBN 83-01-08832-X.
- Aniela Kiełbicka, „Archiwa krakowskie na tle polskiej nauki historycznej 1878–1951”, Kraków 1993, Biblioteka Krakowska nr 130, ISBN 83-85483-43-8, PL ISSN 0067-7698.
- Kamila Follprecht „Nie dać ginąć szczątkom dawnych piśmienniczych pamiątek”. Dyrektorzy Archiwum Państwowego w Krakowie XIX-XXI w.”, Kraków 2008, ISBN 978-83-906630-6-7.
- „Encyklopedia Krakowa”, Warszawa-Kraków 2000, ISBN 83-01-13325-2.