Basil Henry Liddell Hart (ur. 31 października 1895 w Paryżu, zm. 29 stycznia 1970 w Marlow) – angielski historyk wojskowości i teoretyk strategii, któremu przypisuje się wywarcie znaczącego wpływu na rozwój broni pancernej[1].

Basil Liddell Hart
Ilustracja
Basil Liddell Hart w 1927
Data i miejsce urodzenia

31 października 1895
Paryż

Data i miejsce śmierci

29 stycznia 1970
Marlow, Buckinghamshire

Zawód, zajęcie

historyk, dziennikarz, wojskowy

Odznaczenia
Odznaka Rycerza Kawalera (Wielka Brytania)

Życiorys

edytuj

Urodził się w Paryżu jako syn pastora metodystów. Wykształcenie zdobył już w ojczyźnie – ukończył studia na Uniwersytecie Cambridge. Podczas I wojny światowej służył na froncie. Podczas bitwy nad Sommą odniósł obrażenia w wyniku ataku gazowego[2], został też odznaczony za odwagę.

Następnie trafił do Korpusu Edukacyjnego, skąd odszedł w stopniu kapitana w 1927, już jako pracownik półetatowy po tym, jak przeszedł dwa lekkie ataki serca w 1921 (w tym samym roku dodał do swojego nazwiska nazwisko panieńskie matki – Liddell) i 1922. Nie zrezygnował z dodawania do nazwiska swojego stopnia wojskowego, co uznano za postępowanie w bardzo złym tonie, gdyż przyjęto, że po odejściu z wojska wciąż posługiwać się swoim stopniem powinni jedynie ci żołnierze, którzy osiągnęli rangę wyższą od majora.

Pracował jako dziennikarz. Początkowo, aż do II wojny światowej współpracował z dziennikamiDaily Telegraph” i „The Times”.

Według odtajnionych we wrześniu 2006 dokumentów MI5[3] plany lądowania w Normandii „wyciekły” i trafiły w ręce Liddella Harta, który trzy miesiące przed operacją przygotował na ich temat krytyczny tekst, z którym następnie zapoznali się prominentni politycy i wojskowi. W połączeniu z jego wcześniejszymi krytycznymi wypowiedziami na temat sposobu prowadzenia wojny sprowadziło to na niego podejrzenia o sympatyzowanie z Niemcami. Winston Churchill zażądał, aby aresztowano Liddella Harta, ale MI5 ograniczyła się do obserwowania go, przechwytywania jego listów i podsłuchiwania rozmów telefonicznych.

Otrzymał tytuł szlachecki sir w 1966.

Działalność naukowa

edytuj

Publikował książki poświęcone wojskowości i biografie wielkich dowódców, takich jak Scypion Afrykański Starszy, William Tecumseh Sherman czy Thomas Edward Lawrence, których uważał za wzory strategów. Był też autorem pracy pt. Strategia. Działania pośrednie, wydanej w 1929 roku, polskie tłumaczenie ukazało się w 1959 nakładem Wydawnictwa MON[4].

Krótko po II wojnie światowej spotkał się z wieloma najwyższymi dowódcami niemieckimi, a ich wypowiedzi opublikował. Przekonał też rodzinę Erwina Rommla, by pozwoliła mu zredagować i opublikować dokumenty i zapiski dowódcy Afrika Korps[5].

Przypisy

edytuj
  1. Alex Danchev, Liddell Hart’s Big Idea, „Review of International Studies”, 25 (1), 1999, s. 29–48, ISSN 0260-2105, JSTOR20097574 [dostęp 2023-01-08].
  2. Sir Basil Henry Liddell Hart – National Portrait Gallery [online], www.npg.org.uk [dostęp 2023-01-08] (ang.).
  3. Man who almost blew D-Day, „Financial Times”, 2006 [dostęp 2023-01-08].
  4. Strategia. Działania pośrednie | Sir Basil Henry Liddell Hart [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2023-01-08] (pol.).
  5. Erwin Rommel, The Rommel papers, Basil Henry Liddell Hart (red.), First American edition, New York, NY: Harcourt, Brace, and Company, 1953, OCLC 315690 [dostęp 2023-01-08] (ang.).