Batumi

Batumi
ბათუმი
	; Batumi
Herb	Flaga
Państwo	Gruzja
Region	Adżarska Republika Autonomiczna
Data założenia	1010
Prawa miejskie	1866
Burmistrz	Dżemal Ananidze
Powierzchnia	64,9 km²
Wysokość	0 m n.p.m.
Populacja (2016); • liczba ludności; • gęstość	; 154,6 tys.; 2382,1 os./km²
Nr kierunkowy	(+995) 422
Kod pocztowy	6000-6010
	Położenie na mapie Gruzji Batumi
	Położenie na mapie Europy Batumi
	Położenie na mapie Adżarii Batumi
	41°38′19″N 41°38′14″E/41,638611 41,637222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Batumi (gruz. ბათუმი) – miasto w południowo-zachodniej Gruzji, na wybrzeżu Morza Czarnego, stolica autonomicznej republiki Adżarii. Położone jest w pobliżu granicy z Turcją^[2]. Drugie co do wielkości miasto kraju (po Tbilisi). Batumi jest siedzibą Gruzińskiego Sądu Konstytucyjnego^[3]. W 2016 Batumi liczyło 154,6 tys. mieszkańców^[1].

Miasto jest dużym ośrodkiem przemysłowym i znanym uzdrowiskiem. Mieści się tutaj rafineria ropy naftowej (rurociąg z Baku). Dominuje przemysł maszynowy (maszyny i urządzenia dla przemysłu spożywczego i naftowego), stoczniowy, drzewny, elektrotechniczny oraz spożywczy. W mieście znajduje się port handlowy (głównie import ropy naftowej) i lotniczy, a także wyższa szkoła pedagogiczna^[2].

Stolica Autonomicznej Republiki Adżarii, wchodzącej w skład Republiki Gruzińskiej. Skład etniczny urozmaicony: Gruzini – chrześcijanie i Gruzini – muzułmanie, przede wszystkim w tej grupie Adżarowie; Rosjanie, Ormianie i Żydzi^[4].

Historia edytuj

Batumi powstało na miejscu wcześniejszego fortu rzymskiego Batys, jako gruzińska twierdza o nazwie Tamaryscihe. Od około XI wieku miasto nosi obecną nazwę. W XVII wieku zostało zdobyte przez Turków, a następnie zislamizowane. Po wojnie rosyjsko-tureckiej zostało w 1878 roku przyłączone do Imperium Rosyjskiego.^[5] W czasie panowania rosyjskiego miasto stało się ośrodkiem przetwórstwa ropy, powstał port naftowy, a także zostało połączone z Baku linią kolejową. Od marca 1918 r. miasto znajdowało się w ręku Turków, a następnie od grudnia tego roku — Anglików, którzy zamierzali wprowadzić w życie projekt wolnego miasta Batumi. W marcu 1921 r. Armia Czerwona obaliła gruziński rząd mienszewicki, a Batumi stało się stolicą autonomicznej Adżarskiej SRR. Od 1991 roku wchodzi w skład Gruzji, będąc stolicą Adżarskiej Republiki Autonomicznej^[2].

Zabytki edytuj

Do najważniejszych atrakcji miasta należą turecki meczet z drugiej połowy XIX wieku^[6], eklektyczna zabudowa willowa z przełomu XIX i XX wieku^[2], Park Przymorski, Uniwersytet (leżący bezpośrednio przy plaży nadmorskiej), synagoga, dawny kościół katolicki z początku XX wieku, delfinarium, a także ogród botaniczny (założony w 1912 roku) z bogatą kolekcją roślinności zwrotnikowej i podzwrotnikowej^[2]. Muzeum Józefa Stalina zostało zlikwidowane w 2013 z powodu niewielkiej liczby odwiedzających^[7].

17.03.2022 odsłonięto pomnik Lecha Kaczyńskiego, który stanął na nadmorskim bulwarze Lecha i Marii Kaczyńskich.^[8]

Osobny artykuł: Ogród Botaniczny w Batumi.

Kultura edytuj

W mieście znajduje się wiele instytucji kulturalnych – Adżarskie Muzeum Krajoznawcze (z działem prezentującym dzieje Adżarii, z działem etnograficznym; w stałej ekspozycji również „Złoty Skarb” – zabytki epoki antycznej), Muzeum Archeologiczne, Galeria Sztuki, teatr dramatyczny, kina. W okresie letnim miejsce licznych festiwali i spotkań o charakterze kulturalnym (m.in. festiwal muzyki klubowej, festiwal filmowy itp.)^[9].

Gospodarka edytuj

W Batumi zlokalizowany jest różnorodny przemysł, zwłaszcza petrochemiczny (połączenie ropociągiem z Baku), stoczniowy i spożywczy. Miasto jest jednak przede wszystkim znanym ośrodkiem wypoczynkowym, z dobrze zagospodarowanym pasem nadmorskim (promenada, restauracje, sala koncertowa otwarta w 2013) i bezpłatnymi, kamienistymi plażami^[10]. Są tu też pola herbaciane – obecnie tylko nieliczne^[11].