Bój pod Cybulówką
Bój pod Cybulówką – walki polskiego 53 pułku piechoty Strzelców Kresowych z oddziałami sowieckiej 14 Armii toczone w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
2–3 czerwca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Cybulówką | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
nierozstrzygnięta | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Geneza edytuj
Po spektakularnym sukcesie wojsk polskich na Ukrainie i zajęciu 7 maja 1920 Kijowa, front ustabilizował się na linii od Prypeci, wzdłuż Dniepru, przez Białą Cerkiew, Skwirę, Lipowiec, Bracław, Wapniarkę do Jarugi nad Dniestrem[2][3][4].
Armia Czerwona wykorzystała okres zastoju na reorganizację sił i przygotowanie ofensywy. W rejon działań przybyła 1 Armia Konna Siemiona Budionnego. 26 maja rozpoczęła się sowiecka ofensywa na Ukrainie[5][6]. 1 Armia Konna miała uderzyć na styk polskich 3. i 6 Armii, rozbić 13 Dywizję Piechoty, wejść na tyły 3 Armii i współdziałając z 12 Armią zamknąć i rozbić ją w Kijowie. Na kierunku polskiej 6 Armii uderzenie pomocnicze wykonać miała 14 Armia, z zadaniem opanowania rejonu Winnica-Zmierzynka[7].
Walczące wojska edytuj
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| 12 Dywizja Piechoty | gen. Marian Januszajtis | 6 Armia |
| ⇒ 53 pułk piechoty | 12 Dywizja Piechoty | |
| → II/ 53 pułku piechoty | grupa wypadowa | |
| → III/ 53 pułku piechoty | ||
| → batalion 54 pułku piechoty | ||
| ⇒ 12 pułk artylerii polowej | ||
| → bateria 12 pułku artylerii polowej | grupa wsparcia | |
 Armia Czerwona
| ||
| 60 Dywizja Strzelców | Piotr Iwanow[8] | 14 Armia |
Walki pod Cybulówką edytuj
1 czerwca 1920 dowódca 12 Dywizji Piechoty gen. Januszajtis wydał rozkaz przeprowadzenia wypadu na Cybulówkę – Obodówkę. Jego celem było rozpoznanie sił sowieckich koncentrujących się przed frontem dywizji. Oddział wypadowy stanowiły II i III batalion 53 pułku piechoty Strzelców Kresowych i jeden batalion 54 pułku piechoty Strzelców Kresowych, wzmocnione baterią 12 pułku artylerii polowej[10]. Dowodzenie nad nim przejął pełniący obowiązki dowódcy 53 pp kpt. Jan Góra[11]. Na czas działań stanowiska opuszczone przez bataliony 53 pp dozorował 6 pułk ułanów.
2 czerwca oddział ruszył w kierunku obiektu wypadu. W południe zajęto bez walk Cybulówkę, a kompanie III batalionu ruszyły na sąsiednią Tatarówkę (Tarkanówkę?). Tu jednak Sowieci zorganizowali obronę. Dopiero przy wsparciu ogniowym baterii artylerii piechota zdobyła Tatarówkę. Nie zdecydowano się jednak pozostać we wsi i na nocleg powrócono do Cybulówki[12]. 3 czerwca po raz kolejny zdobywano Tatarówkę i sąsiednią Obodówkę, a następnie Trościaniec. Sowieci wycofali się jednak do okopów z czasów I wojny światowej na wzgórzach za Obodówką. Kolejne uderzenia polskich batalionów przynosiły zyski terenowe, ale nie osiągano celu wypadu. Sowieci wycofali się, nie ponosząc większych strat. Po południu bataliony otrzymały rozkaz powrotu na stanowiska wyjściowe[10].
Bilans walk edytuj
Wypad nie przyniósł oczekiwanych rezultatów. Nie wzięto jeńców i nie zdobyto informacji o koncentracji sił sowieckich[12].
Przypisy edytuj
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 149.
- ↑ Stachiewicz 1925 ↓, s. 106.
- ↑ Odziemkowski i Rukkas 2017 ↓, s. 183.
- ↑ Biernacki 1924 ↓, s. 66.
- ↑ Wyszczelski 2011 ↓, s. 206.
- ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 214.
- ↑ 60-я стрелковая дивизия [online], www.rkka.ru [dostęp 2022-12-19].
- ↑ Rutkowski 1928 ↓.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 82.
- ↑ Szuchatowicz 1928 ↓, s. 17.
- ↑ a b Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 95.
Bibliografia edytuj
- Mieczysław Biernacki: Działania Armji Konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 V-20 VI 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski, Andrij Rukkas: Polska – Ukraina 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 2017. ISBN 978-83-64708-29-9.
- Leon Grzegorz Szuchatowicz: Zarys historji wojennej 53-go pułku piechoty Strzelców Kresowych. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Stanisław Rutkowski. Pierwsze walki z armją konną pod Koziatynem (28. V. 1920 — 6. VI. 1920). „Bellona”. 31, s. 231-252, 1928. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo – Wydawniczy.
- Julian Stachiewicz: Działania zaczepne 3 armji na Ukrainie. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1925.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
- Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.