Bohdan Czeszko
Bohdan Władysław Czeszko, ps. „Agawa” (ur. 1 kwietnia 1923 w Warszawie, zm. 21 grudnia 1988 tamże) – polski pisarz, scenarzysta i publicysta, poseł na Sejm PRL IV, V, VI i VII kadencji[1]. Budowniczy Polski Ludowej.
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 1 kwietnia 1923 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 21 grudnia 1988 Warszawa | |
| Poseł na Sejm PRL IV, V, VI i VII kadencji | ||
| Okres | od 30 maja 1965 do 21 marca 1980 | |
| Przynależność polityczna | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
| Odznaczenia | ||
  
| ||
ŻyciorysEdytuj
Absolwent Państwowego Liceum Plastycznego. W czasie wojny od 1942 żołnierz Gwardii Ludowej i Armii Ludowej w Warszawie, ps. „Agawa”, członek ZWM. Brał udział m.in. w zamachu na Cafe-Club. Walczył w powstaniu warszawskim w batalionie AL „Czwartaków” na Woli, Starówce i Śródmieściu, jako sierżant i zastępca Lecha Matawowskiego „Mirka”, pełniąc funkcję szefa batalionu. Ranny podczas walk na Woli 6 sierpnia 1944. Po upadku powstania nadal działał w konspiracji w Częstochowie, po czym w marcu 1945 wstąpił do 2 Armii Wojska Polskiego. Został ranny podczas forsowania Nysy. Po wojnie działał w PPR i PZPR.
Po zakończeniu wojny studiował w Akademii Sztuk Pięknych i podjął działalność literacką. Debiutował w 1948 tomem opowiadań Początek edukacji. Autor powieści o tematyce okupacyjnej i wojennej, między innymi Pokolenia z 1951. Powieść ta, opisująca historię Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, nie należy do wzorcowych utworów socrealistycznych, jednak powiela wiele kłamstw historycznych na temat m.in. mordu w Katyniu, powstania warszawskiego oraz żołnierzy AK i NSZ[potrzebny przypis]. Została zekranizowana przez Andrzeja Wajdę w 1954. Był także autorem Trenu z 1961, który został negatywnie oceniony przez ówczesną oficjalną krytykę za „pacyfizm i czarnowidztwo”.
W latach 1954–1963 redaktor „Przeglądu Kulturalnego”, później zastepca redaktora naczelnego warszawskiej „Kultury”. Od 1965 do 1980 był posłem na Sejm PRL z ramienia PZPR.
Nagrody i odznaczeniaEdytuj
W 1952 otrzymał nagrodę państwową II stopnia[2]. 15 lipca 1954 z okazji 10. rocznicy Polski Ludowej został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[3]. W 1955 otrzymał Medal 10-lecia Polski Ludowej[4]. 22 lipca 1964 z okazji 20-lecia Polski Ludowej otrzymał nagrodę państwową I stopnia[5]. W 1965 otrzymał nagrodę resortową III stopnia, a w 1970 nagrodę miasta stołecznego Warszawy. W 1984 odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej[6]. Ponadto odznaczony także m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Medalem 40-lecia Polski Ludowej[7].
Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 31C-tuje-8)[8].
TwórczośćEdytuj
- Książki
- Początek edukacji (1948)
- Pokolenie (1951)
- Drogi sytości (1951)
- Krzewy koralowe (1954)
- Moskwa, Wołga, Baku (1956)
- Edukacja niesentymentalna (1958)
- Przygoda w kolorach (1959)
- Makatka z jeleniem (1961)
- Tren i inne opowiadania (1961)
- Opowiadania wybrane (1964)
- Wióry (1970)
- Powódź (1975)
- Kłopoty władzy (1978)
- Nostalgie mazurskie (1987)
- Filmografia
- 1953 – Trzy opowieści (współpraca scen. kierownictwo lit.)
- 1954 – Pokolenie (scenariusz)
- 1956 – Wraki (dialogi)
- 1958 – Historia jednego myśliwca (dialogi)
- 1958 – Krzyż Walecznych (dialogi)
- 1961 – Milczące ślady (dialogi)
- 1961 – Złoto (scenariusz, dialogi)
- 1962 – Gangsterzy i filantropi (dialogi)
- 1963 – Mansarda (scenariusz)
- 1964 – Pierwszy dzień wolności (film) (scenariusz)
- 1965 – Podziemny front (scenariusz)
- 1965 – Powrót doktora von Kniprode (dialogi)
- 1967 – Ojciec (film) (dialogi)
- 1967 – Szach i mat w Opowieści niezwykłe (dialogi)
- 1969 – Dzień oczyszczenia (dialogi)
- 1970 – Prawdzie w oczy (dialogi)
- 1970 – Pułapka (scenariusz)
- 1976 – Polskie drogi (scenariusz; odcinek 1)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dariusz Jarosz, Działalność Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR przy Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich w latach 1949–1953 (w świetle akt własnych), „Mazowieckie Studia Humanistyczne”, 5 (1), s. 5–45 [dostęp 2019-01-12]. [zob. s. 9]
- ↑ „Dziennik Polski”, rok VIII, nr 176, (2639), s. 2.
- ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 15 lipca 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564).
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400.
- ↑ „Dziennik Polski”, rok XX, nr 171 (6363), s. 3.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, 1984, nr 172, s. 2.
- ↑ Uznanie dla twórców kultury, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
BibliografiaEdytuj
- Bohdan Władysław Czeszko, Powstańcze biogramy, 1944.pl
- Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 198–199
- Praca zbiorowa, Czwartacy. Tom II, Warszawa 1965 (częściowo)
- Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945, Warszawa 1971
Linki zewnętrzneEdytuj
- Bohdan Czeszko na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”