Wikipedia

Bolesław Drewiński

Oficer Wojska Polskiego, funkcjonariusz Policji Państwowej

Bolesław Juliusz Drewiński (ur. 2 kwietnia 1895 w Sanoku, zm. 1936) – podporucznik rezerwy żandarmerii Wojska Polskiego, komisarz Policji Państwowej.

Bolesław Drewiński
komisarz komisarz
Data i miejsce urodzenia

2 kwietnia 1895
Sanok

Data śmierci

1936

Przebieg służby
Formacja

Policja Państwowa

Stanowiska

komendant powiatowy PP w Brzozowie

Życiorys edytuj

Bolesław Juliusz Drewiński urodził się 2 kwietnia 1895 w Sanoku[1][2][3][4][5]. Był wnukiem Szymona Drewińskiego (przybyły do Galicji po 1831 z obszaru zaboru rosyjskiego, radny miejski w Sanoku[6]) i Klary z domu Witowskiej (wzgl. Klarysa, wdowa pochodząca z ziemiańskiego rodu Rylskich, posiadających majątki Berezka i Hoczew, córka Emila Rylskiego[7], właściciela Hoczwi[8][9])[10][11], synem dr. Maurycego Drewińskiego (lekarz w Sanoku)[2] i pochodzącej z Transylwanii Bolesławy z domu Kronstein (zm. 21 maja 1895 w wieku 28 lat[12][13])[4][14][15]. Był bratankiem Teodozji Drewińskiej, nauczycielki[16]. Jego rodzicami chrzestnymi w 1896 zostali lekarz dr Tytus Lemer i ciotka Sabina Drewińska[1].

W 1909 ukończył III klasę w C. K. Gimnazjum w Sanoku[17][3]. Uczestniczył w walkach podczas I wojny światowej, za co otrzymał odznaczenia[18]. W Wojsku Polskim został awansowany na stopień podporucznika rezerwy żandarmerii ze starszeństwem z 1 lipca 1925[19][20]. Został funkcjonariuszem Policji Państwowej, w 1920 był w stopniu podkomisarza[4]. Od 1932 pełnił stanowisko komendanta powiatowego PP w Brzozowie[21][22]. Za służbę w PP był odznaczany[18]. Według stanu ewidencyjnego opublikowanego w 1934 jako podporucznik rezerwy WP był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr X w Przemyślu jako oficer Żandarmerii Korpusu Oficerów w grupie pełniących służbę w Policji Państwowej w stopniu oficerów P.P. i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Przemyśl[5].

W trwającym od 18 do 26 września 1933 przed Sądem Okręgowym w Sanoku procesie karnym został oskarżony o nakłanianie wywiadowcy policyjnego Stefana Stankiewicza do usiłowania zabójstwa działacza narodowego mjr. Władysława Owoca, skutkującego dokonaniem zabójstwa aktywisty narodowego Jana Chudzika, który poniósł śmierć w wyniku zamachu na pierwotnie zamierzoną ofiarę w dniu 14 maja 1933 w Brzozowie[23]. W toku planowania zamachu na mjr. Owoca komisarz Drewiński miał zapewniać Stankiewicza, iż po uśmierceniu Owoca w jakikolwiek sposób, sprawa nie zostanie wyjaśniona w wyniku śledztwa policyjnego[24]. Przed sądem Drewiński nie przyznał się do winy, a w złożonych wyjaśnieniach stwierdził, iż wydał Stankiewiczowi polecenie unieszkodliwienia Owoca, lecz pod względem politycznym, a nie miał na myśli pozbawienia go życia[25]. Podobne polecenie miał otrzymać od Drewińskiego równolegle przodownik PP Kasowski[26]. W przeciwieństwie do opisanej wersji Stankiewicz obarczył Drewińskiego wydaniem zlecenia dokonania zabójstwa Owoca[27]. W wyniku ustaleń sądu stwierdzono, że bezpośredni sprawca czynu, Roman Jajko, otrzymał zapewnienie od Stankiewicza, że dokonane zabójstwo pozostanie bezkarne, gdyż ma być dokonane z polecenia komendanta powiatowego PP w Brzozowie, Drewińskiego[28]. Wyrokiem sądu w Sanoku Drewiński został skazany na karę 5 lat pozbawienia wolności bez zawieszenia[29][30][31][32][33][34]. Obrońcą Drewińskiego w procesie był Marian Konstanty Głuszkiewicz, który po ogłoszeniu wyroku zapowiedział złożenie wniosku o kasację[35]. W styczniu 1934 Sąd Najwyższy pod przewodnictwem Jana Grzegorza Rzymowskiego oddalił skargę kasacyjną dotyczącą wyroku na Drewińskiego[36][37][38][39]. W ocenie sądu był on moralnym sprawcą czynów popełnionych przez Jajkę i Stankiewicza[34]. Po wydaniu wyroku Drewiński został aresztowany (do tego czasu, w odróżnieniu od pozostałych dwóch oskarżonych, odpowiadał przed sądem z wolnej stopy)[40]. Jeszcze w 1933 we Lwowie ukazała się publikacja pod pełnym tytułem O mord w Brzozowie. Roman Jajko urzędnik komunalny, Bolesław Drewiński komisarz P.P., Stefan Stankiewicz wywiadowca policyjny, na ławie przysięgłych (sprawozdanie z procesu przed sądem przysięgłych w Sanoku), stanowiąca relację z przebiegu procesu o zabójstwo Jana Chudzika[41]. 2 lipca 1935 został wydalony ze służby w Policji Państwowej w drodze dyscyplinarnej[42].

Bolesław Drewiński odbywał karę pozbawienia wolności w więzieniu w Łomży. W okresie osadzenia przekazywał swoim krewnym relacje ustne i pisemne, w których zwracał uwagę na aplikowanie jemu zastrzyków, które pogarszają jego stan zdrowia, co było zauważalne dla jego bliskich podczas widzeń w zakładzie karnym[18]. W czasie odbywania kary doszło do incydentu, gdy Drewiński – rozpoznany – został spoliczkowany przez więzionego tamże zwolennika ruchu narodowego[43]. Zmarł w połowie 1936 w więzieniu w Łomży w trakcie odbywania kary[44][45]. Do śmierci skazanego doszło w trakcie trwającego przewodu apelacyjnego w jego sprawie, zaś w tym czasie zmarł także jego obrońca mec. Głuszkiewicz (według różnych źródeł został otruty[18] bądź zastrzelony w kancelarii[46]). Trumna z ciałem Drewińskiego została opieczętowana wraz wydanym zakazem jej otwarcia[18]. Został pochowany w grobowcu rodziny Lewickich na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[47][48].

 
Nagrobek rodziny Lewickich w Sanoku

Rodzeństwem Bolesława Drewińskiego byli: Emil Mieczysław (ur. 30 listopada 1884[49], zm. 22 sierpnia 1902 na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych[50][51]), Stanisława Włodzimiera (ur. 2 czerwca 1886[52], zm. 19 marca 1888 na tyfus[53]), Wanda Aleksandra (ur. 13 października 1887[54], zm. 3 grudnia 1887[55]), Edward Maurycy Bolesław Franciszek (ur. 1891)[56][57][58][59], Maria Helena (1892-1989[60][61][62][63], została żoną nauczyciela Stefana Lewickiego, których córką była Ewa, a jej synem jest poeta Janusz Szuber)[64][65][66])[16]. 15 sierpnia 1920 jego żoną została Maria Lewicka[4][67] (ur. 1894[4], córka c.k. radcy sądowego Bronisława de Rogala Lewickiego i Olimpii Zachariasiewicz, siostra ww. Stefana Lewickiego, który wraz z Franciszkiem Löwym był świadkiem na ich ślubie[4]; po II wojnie światowej Maria Drewińska pracowała jako kancelistka[68][16], zm. 1982[69]).

Po latach Janusz Szuber odniósł się do sprawy śmierci swojego wuja, Bolesława Drewińskiego, w wierszu pt. Przedwiośnie 1935, opublikowanym w tomiku poezji pt. Rynek 14/1[46].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 146 (poz. 169).
  2. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 171.
  3. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 290.
  4. ↑ a b c d e f Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 100 (poz. 40).
  5. ↑ a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 192, 1036.
  6. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 373.
  7. ↑ Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 73.
  8. ↑ Karol Wild: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: 1855, s. 65.
  9. ↑ Przedstawicielem rodu był m.in. August Ścibor-Rylski
  10. ↑ Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Ciocia Dozia. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 38 (150) z 23 września 1994. 
  11. ↑ Wiersz Janusza Szubera pt. Protoplaści, zob. Biogram Janusza Szubera. W: Janusz Szuber: Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok: 1995, s. 26.
  12. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 231 (poz. 77).
  13. ↑ Kronika. Nekrologia. „Gazeta Sanocka”. Nr 11, s. 2, 27 maja 1895. 
  14. ↑ Jak zamordowano ś.p. Chudzika i zraniono majora Owoca?. „Wieczór Warszawski”. Nr 266, s. 1, 18 września 1933. 
  15. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 5.
  16. ↑ a b c Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 76.
  17. ↑ XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 68.
  18. ↑ a b c d e Janusz Szuber. Epilog tzw. Sprawy brzozowskiej. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (308), s. 4, 3 października 1997. 
  19. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 192.
  20. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 4.
  21. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 23.
  22. ↑ Komendanci powiatowi. podkarpacka.policja.gov.pl. [dostęp 2017-12-23].
  23. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 3, 5.
  24. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 8, 9.
  25. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 12, 23.
  26. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 11, 12, 40.
  27. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 48.
  28. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 6.
  29. ↑ Mordercy z Brzozowa skazani. „Nowiny Codzienne”. Nr 284, s. 1, 27 września 1933. 
  30. ↑ Wyrok w procesie o zabójstwo ś. p. Chudzika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 268 z 29 września 1933. 
  31. ↑ Z kraju i ze świata. Wyrok w procesie o zamordowanie ś. p. Chudzika. „Szczerbiec”, s. 3, Nr 29 z 1 października 1933. 
  32. ↑ Surowy wyrok w procesie sanockim. „Ilustrowana Republika”, s. 4, Nr 269 z 27 września 1933. 
  33. ↑ Echa zabójstwa ś.p. Chudzika. „Orędownik Wielkopolski”, s. 4, Nr 52 z 6 marca 1934. 
  34. ↑ a b O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 63.
  35. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 62.
  36. ↑ Ciekawy okaz komisarza policji. Organizator mordu w Sanoku będzie sądzony w Warszawie. „Nowiny Codzienne”, s. 1, Nr 4 z 4 stycznia 1934. 
  37. ↑ Z sądów. O zajścia w Brzozowie. „Kurier Warszawski”. Nr 7, s. 11, 8 stycznia 1934. 
  38. ↑ Na tajnem posiedzeniu sądu będzie rozpatrzona sprawa eks-komisarza Drewińskiego. „Nowiny Codzienne”, s. 3, Nr 8 z 9 stycznia 1934. 
  39. ↑ Zatwierdzenie wyroku na b. komisarza policji Drewińskiego. „Polska 30-halerzówka”, s. 5, Nr 8 z 11 stycznia 1934. 
  40. ↑ O mord w Brzozowie 1933 ↓, s. 63, 64.
  41. ↑ O mord w Brzozowie (sprawozdanie z procesu przed sądem przysięgłych w Sanoku). Lwów: 1933, s. 1-68.
  42. ↑ Rozkaz personalny nr 2 komendanta głównego PP z 12 sierpnia 1935.
  43. ↑ Krzysztof Kaczmarski. O mordzie w Brzozowie i procesie w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 39 (307), s. 11, 26 września 1997. 
  44. ↑ M. N.. Ponure wspomnienie. „Warszawski Dziennik Narodowy”, s. 3, Nr 191 z 14 lipca 1936. 
  45. ↑ Następstwa głośnej sprawy. „Gazeta Świąteczna”. Nr 30 (2895), s. 2, 26 lipca 1936. 
  46. ↑ a b Wiersz Janusza Szubera pt. Przedwiośnie 1935, zob. Janusz Szuber: Rynek 14/1. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016, s. 6. ISBN 978-83-08-06197-8.
  47. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 28.
  48. ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 27. ISBN 83-919470-9-2.
  49. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 574.
  50. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 355 (poz. 43).
  51. ↑ 22. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1902/1903. Sanok: 1903, s. 39.
  52. ↑ Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 111 (poz. 124).
  53. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 142 (poz. 38).
  54. ↑ Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 157 (poz. 188).
  55. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 117 (poz. 165).
  56. ↑ Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 284 (poz. 205).
  57. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 16, 112.
  58. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 296.
  59. ↑ 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 71.
  60. ↑ Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 42 (poz. 159).
  61. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 292 (poz. 199).
  62. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 144 (poz. 114).
  63. ↑ Andrzej Sulikowski: Epos sanocki Janusza Szubera. Szczecin: Volumina.pl, 2010, s. 293. ISBN 978-83-62355-59-4.
  64. ↑ Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 71-72.
  65. ↑ Róża tożsamości. lenkowska.pl. [dostęp 2016-06-20].
  66. ↑ Wiersz Janusza Szubera pt. Rynek 14/1, zob. Janusz Szuber: Rynek 14/1. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016, s. 6. ISBN 978-83-08-06197-8.
  67. ↑ Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 96 (Tom J, poz. 40).
  68. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 94 (poz. 340), 280 (poz. 112).
  69. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 79 (poz. 103).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolesław_Drewiński&oldid=71919533”