Carl Friedrich Zelter

Carl Friedrich Zelter
	; Portret Zeltera, mal. Carl Joseph Begas
Data i miejsce urodzenia	11 grudnia 1758 ; Berlin
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	15 maja 1832 ; Berlin
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pedagog
	Multimedia w Wikimedia Commons

Carl Friedrich Zelter (ur. 11 grudnia 1758 w Berlinie, zm. 15 maja 1832 tamże^[1]) – niemiecki kompozytor i pedagog muzyczny.

Życiorys edytuj

Był synem mistrza murarskiego^[1]. Otrzymał wykształcenie zawodowe, zgodnie z wolą rodziców terminował jako murarz, w 1783 roku zostając członkiem cechu^[1]. W 1787 roku przejął firmę ojca i poślubił wdowę z trojgiem dzieci, Johannę Sophię Eleonorę Flöricke, z którą miał ósemkę następnych dzieci^[1]. Po jej śmierci w 1795 roku ożenił się ponownie ze śpiewaczką Juliane Caroline Auguste Pappritz, która urodziła mu jeszcze dwójkę potomków^[1].

Mając 17 lat zaczął uczyć się gry na klawesynie i skrzypcach, grał też dorywczo w orkiestrze berlińskiego Döbbelin Theater^[2]. W latach 1784–1786 uczył się u Carla Friedricha Christiana Fascha^[1]^[2]. W 1791 roku został członkiem założonej przez Fascha Singakademie w Berlinie, a po jego śmierci w 1800 roku objął jej kierownictwo^[1]^[2]. Od 1806 roku był członkiem Königliche Akademie der Künste, a od 1809 roku jej wykładowcą^[2]. W 1807 roku założył zespół orkiestrowy Ripienschule, a w 1809 roku Liedertafel, pierwsze ekskluzywne męskie towarzystwo śpiewacze o charakterze patriotycznym^[1]^[2]. W 1822 roku jego staraniem powołano w Berlinie Königliches Institut für Kirchenmusik^[1]^[2]. Od 1829 roku był dyrektorem muzycznym Friedrich-Wilhelms-Universität, w 1830 roku otrzymał doktorat honoris causa wydziału filozoficznego tej uczelni^[1]. Do jego uczniów należeli Felix Mendelssohn-Bartholdy, Giacomo Meyerbeer, Carl Loewe i Otto Nicolai^[2].

Przyjaźnił się z Goethem i Schillerem, do których poezji pisał muzykę^[1]. Świadectwem tej przyjaźni jest licząca prawie 900 listów ponad 30-letnia korespondencja, stanowiąca cenne źródło historyczne^[1]. Napisał biografię Carla Friedricha Christiana Fascha (wyd. Berlin 1801), a także autobiografię^[2]. Po śmierci został pochowany na berlińskim Sophienkirchhof^[1].

Twórczość edytuj

Uprawiał różnorodne gatunki muzyczne, największe znaczenie ma jednak ponad 200 jego pieśni, pisanych do tekstów Goethego, Schillera i twórców z kręgu Göttinger Hain^[1]. Utwory te stanowią ogniwo pośrednie w rozwoju między formami balladowymi okresu klasycyzmu a pieśniami Schuberta^[1]^[2]. Zelter kierował się wielokrotnie wyrażaną zasadą pierwszeństwa słowa nad muzyką, supremacji pieśni zwrotkowej oraz podrzędną rolą akompaniamentu^[1]. Jako czołowa postać muzyki niemieckiej ówczesnej epoki przyczynił się do podniesienia poziomu kultury muzycznej i awansowania muzyki do rangi sztuki akademickiej^[1]. Jego działalność miała wpływ na powstanie dotowanych przez państwo instytucji muzycznych^[1]^[2]. Przywrócił zainteresowanie dawną muzyką religijną i podniósł poziom jej wykonawstwa, przyczyniając się do zachowania pamięci o dziełach J.S. Bacha i G.F. Händla w XIX wieku^[1].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 347–348. ISBN 978-83-224-0935-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4029–4030. ISBN 0-02-865571-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Carl Friedrich Zelter – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 347–348. ISBN 978-83-224-0935-0.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4029–4030. ISBN 0-02-865571-0.

[1]

[2]