Choryń
Choryń – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Kościan[4].
| wieś | |
 Dwór w Choryni | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2009) |
417[2] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-000[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PKS |
| SIMC |
0371512 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościan  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kościańskiego  | |
 52°02′23″N 16°46′01″E/52,039722 16,766944[1] | |
Położenie edytuj
Choryń leży na Równinie Kościańskiej, przy drodze wojewódzkiej nr 308, na południowy wschód od Kościana[5]. Na północ od miejscowości przebiega linia kolejowa z Kościana do Miejskiej Górki (przystanek kolejowy Choryń) oraz przepływa Rów Wyskoć[5]. Wieś leży na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego[5].
Historia edytuj
Wieś była własnością rodziny Choryńskich herbu Abdank[6]. Po wygaśnięciu rodu, właścicielami byli kolejno: Bojanowscy, Śliwniccy i Taczanowscy[6]. 21 września 1831 w chrzcie Zofii Taczanowskiej jako chrzestny uczestniczył Adam Mickiewicz[7][8]. Poeta gościł tu jeszcze w okresie od stycznia do marca 1832, w towarzystwie m.in. swego brata Franciszka[7][8]. Zainspirowany rozmowami z powstańcami listopadowymi napisał w Choryni Redutę Ordona[7][8].
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Chorynia należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej[9]. Choryń należała do okręgu krzywińskiego tego powiatu i stanowiła siedzibę odrębnego majątku, którego właścicielem był wówczas (1846) Taczanowski[9]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Choryń liczyła 264 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 19 dymów (domostw)[9].
Do 1938 w Choryni był pochowany gen. Edmund Taczanowski[10].
Pod koniec XIX wieku wieś liczyła 385 mieszkańców[6]. Kościół podlegał parafii w Wyskoci[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego[5].
Gospodarka edytuj
W Choryni ma swoją siedzibę państwowa Stacja Selekcji Roślin, zajmująca się badaniami nad nowymi odmianami zbóż i ich hodowlą[11][12]. Wyhodowano w niej m.in. popularne odmiany pszenicy ozimej i żyta[11]. Biura ulokowały się w zabudowaniach dworskich[11]. Od 1991 przedsiębiorstwo używa nazwy „Danko”[7][12].
Zabytki i turystyka edytuj
We wsi znajdują się zabytkowe[13]:
- neogotycki kościół św. Katarzyny Sieneńskiej z 1851 roku[5]. Obok kościoła stoi neogotycka dzwonnica z 1850[7][13] oraz kaplica grobowa rodziny Taczanowskich, z lat 1669-1670[5][8].
- klasycystyczny dwór Taczanowskich z 1759 z zabudowaniami towarzyszącymi: dworem-oficyną (nowy dwór), spichrzem z I poł. wieku i wozownią z II poł. XVIII wieku albo I poł. XIX wieku oraz parkiem krajobrazowymi o pow. 2,8 ha[5][7][8].
Przez wieś przebiega zielony szlak pieszy łączący miejscowości na terenie parku krajobrazowego[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 16295
- ↑ woj. wielkopolskie >> pow. kościański >> gmina Kościan. Wszystkie dane dla miejscowości Choryń. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2014-10-20].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 152 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 83, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-10-20].
- ↑ a b c d e f g h Alicja Dziewulska, Jan Maj: Kościan: mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-149-6.
- ↑ a b c d Choryń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 634.
- ↑ a b c d e f Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 347. ISBN 83-7079-589-7.
- ↑ a b c d e Kazimierz Szalewski: Leszno i okolice. Sport i Turystyka, 1981, s. 75-76. ISBN 83-217-2348-9.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 214.
- ↑ Sprowadzenie do Poznania zwłok gen. E. Taczanowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 250 z 3 listopada 1938.
- ↑ a b c Bogdan Zgodziński: Województwo leszczyńskie. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981, s. 56.
- ↑ a b Historia. Danko. [dostęp 2014-10-21]. (pol.).
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 88. [dostęp 2014-10-20].
Linki zewnętrzne edytuj
- Dwór w Choryni. staff.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-22)].