Ciasny Awen
Ciasny Awen – jaskinia w południowo-zachodniej części miejscowości Jerzmanowice (na północ od Szklar) w województwie małopolskim, na zachodnim zboczu Doliny Szklarki. Pod względem geograficznym znajduje się na Wyżynie Olkuskiej w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[4].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Długość |
150[1] m |
| Głębokość |
37[1] m |
| Wysokość otworów |
456[2] m n.p.m. |
| Data odkrycia |
1970[3] |
| Odkrywca |
A. Górny, J. Małota[1] |
| Kod |
J.Olk.I-08.103 |
Położenie na mapie gminy Jerzmanowice-Przeginia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°11′47″N 19°43′21″E/50,196528 19,722528
| |
| Strona internetowa | |
Jest to jaskinia szczelinowa o pionowym rozwinięciu. Ze względu na małą szerokość szczeliny (miejscami poniżej 30 cm) jest zaliczana do najtrudniejszych w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej[1]. Niebezpieczna dla grotołazów z powodu spadających kamieni i zaklinowanych głazów. Długość jaskini wynosi 150 m, a głębokość 37 m[2].
Jaskinia znajduje się przy kamieniołomie z osuwiskiem, naprzeciwko którego znajduje się wylot bocznej dolinki, na zalesionym grzbiecie wzgórza. Otwór jaskini to pionowa studnia w ziemi, usytuowana nad grzędą skalną opadającą do doliny Szklarki.
Jaskinia powstała na pionowym pęknięciu. Kolejne poziomy próżni i półki powstały w wyniku zaklinowania się w szczelinach spadających głazów. Za ciasnym otworem znajduje się niewielkie rozszerzenie, skąd szczelina opada 23 metry w dół. Dalej szczelina zwęża się coraz bardziej, tworząc liczne zaciski o szerokości miejscami poniżej 30 cm. Dno studni zamyka poziomy korytarz. W kierunku północno-wschodnim dno opada dalej, ale niewielka szerokość szczeliny uniemożliwia dalszą penetrację. W kierunku południowo-zachodnim szczelina poprzez „zaciski” („ZIII” i pionowy „ZI”) doprowadza od kolejnej studni, tym razem 12-metrowej. Powstała ona na 60-70 centymetrowej szczelinie i doprowadza do dna jaskini. Nad studnią znajduje się rozgałęziony „komin”, kończący się ok. 5 m poniżej powierzchni[1].
Jaskinia posiada ubogą szatę naciekową, występującą w niższych jej partiach (polewy i niewielkie stalaktyty). Szczególnie ciekawą formą jest Kropielnica w Szerokiej Salce. Dno wyściela rumosz skalny. W jaskini obserwowano 5 nietoperzy – podkowców małych[1].
Jaskinia została odkryta dopiero w 1970 roku. Najniższe partie zostały zdobyte i poznane 16 września 1973 r., 10 lutego 1996 r. odkryto najnowsze partie jaskini[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Jaskinia Ciasny Awen. [w:] Epimenides [on-line]. Sopocki Klub Taternictwa Jaskiniowego, 1999-12-18. [dostęp 2017-08-22].
- ↑ a b Izabella Luty, Jakub Nowak, Ciasny Awen, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-04-28].
- ↑ Ciasny Awen, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-06-18].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2