Cycloloma atriplicifolium

*Cycloloma atriplicifolium*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	szarłatowate
Rodzaj	Cycloloma
Gatunek	Cycloloma atriplicifolium
	Nazwa systematyczna
	Cycloloma atriplicifolium (Spreng.) Coult.; Mem. Torrey Bot. Club 5: 143 (1894)
Synonimy
	Atriplex suckleyana (Torr.) S.Watson; Obione suckleyana Torr.; Suckleya petiolaris A.Gray;
	Atriplex suckleyana (Torr.) S.Watson; Obione suckleyana Torr.; Suckleya petiolaris A.Gray;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cycloloma atriplicifolium (Spreng.) Coult. – gatunek roślin z rodziny szarłatowatych. Tradycyjnie wyodrębniany jest w monotypowym rodzaju Cycloloma, ale w 2021 roku włączony został do rodzaju Dysphania^[4]. Gatunek pochodzi z zachodniej i środkowej części Ameryki Północnej, ale występuje jako introdukowany także w Europie i Ameryce Południowej^[5]. Rośnie w miejscach piaszczystych – na aluwiach, pustyniach i półpustyniach, przydrożach i innych siedliskach przekształconych przez człowieka (zawsze jednak na piaskach)^[6]. Gatunek należy do biegaczy^[7].

Morfologia edytuj

Pędy z owocami

Pokrój: Jednoroczna roślina zielna o silnie rozgałęzionym pędzie osiągającym od kilku do 80 cm wysokości^[6].
Liście: Skrętoległe, ogonkowe, podługowate, na brzegu zatokowato-ząbkowane^[6].
Kwiaty: Drobne, obupłciowe lub żeńskie, wyrastają pojedynczo lub skupione po kilka w kątach drobnych przysadek wzdłuż znacznie oddalonych węzłów na osi silnie w efekcie rozpierzchłych kłosów. Listków okwiatu jest 5 i są one zrośnięte na ponad połowie długości. Pręcików jest 5^[6]. Zalążnia jest owłosiona i zwieńczona dwoma znamionami^[5].
Owoce: Jednonasienne, z błoniastą owocnią luźno otaczającą spłaszczone od góry nasiono^[5]. Łupina nasienna jest czarna. Owoc otacza błoniasty, trwały okwiat w formie skrzydełka^[6].

Systematyka edytuj

Gatunek tradycyjnie zaliczany był do monotypowego rodzaju Cycloloma Moquin-Tandon, Chenop. Monogr. Enum. 17. 1840 z rodziny szarłatowatych Amaranthaceae w jej szerokim ujęciu (obejmującym komosowate Chenopodiaceae). W obrębie rodziny rodzaj sytuowany był w plemieniu Dysphanieae w podrodzinie Chenopodioideae^[8]^[9]. Po odkryciu zagnieżdżenia tego gatunku w obrębie rodzaju Dysphania zaproponowano włączenie go do niego pod nazwą Dysphania atriplicifolia^[4].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-07-07] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-07] (ang.).
↑ ^a ^b Cycloloma atriplicifolium (Spreng.) Coult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-07].
↑ ^a ^b Sergei L. Mosyakin. Nomenclatural and taxonomic comments on some taxa of Dysphania (Chenopodiaceae s. str. / Amaranthaceae s. l.). „Ukr. Bot. J.”. 78, 4, s. 266–273, 2021.
↑ ^a ^b ^c KlausK. Kubitzki KlausK., J.G.J.G. Rohwer J.G.J.G., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants, dicotyledons: magnoliid, hamamelid, and caryophyllid families, Berlin 1993, s. 269, ISBN 978-3-662-02899-5, OCLC 861705944 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Sergei L. Mosyakin: Cycloloma Moquin-Tandon. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-07-07].
↑ L. van der Pijl: Principles of Dispersal in Higher Plants. Springer Science & Business Media, 2013, s. 58–60. ISBN 3-662-00799-1.
↑ Susy Fuentes-Bazan, Pertti Uotila, Thomas Borsch. A novel phylogeny-based generic classification for Chenopodium sensu lato, and a tribal rearrangement of Chenopodioideae (Chenopodiaceae). „Willdenowia”. 42, s. 5-24, 2012.
↑ Pertti Uotila, Alexander P. Sukhorukov, Nadine Bobon, John McDonald, Anastasiya A. Krinitsina, Gudrun Kadereit. Phylogeny, biogeography and systematics of Dysphanieae (Amaranthaceae). „Taxon”. 70, 3, s. 526-551, 2021. DOI: 10.1002/tax.12458.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-07-07] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-07] (ang.).

[powo-3] Cycloloma atriplicifolium (Spreng.) Coult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-07].

[mosy-4] Sergei L. Mosyakin. Nomenclatural and taxonomic comments on some taxa of Dysphania (Chenopodiaceae s. str. / Amaranthaceae s. l.). „Ukr. Bot. J.”. 78, 4, s. 266–273, 2021.

[kubitzki-5] KlausK. Kubitzki KlausK., J.G.J.G. Rohwer J.G.J.G., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants, dicotyledons: magnoliid, hamamelid, and caryophyllid families, Berlin 1993, s. 269, ISBN 978-3-662-02899-5, OCLC 861705944 .

[america-6] Sergei L. Mosyakin: Cycloloma Moquin-Tandon. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-07-07].

[pijl-7] L. van der Pijl: Principles of Dispersal in Higher Plants. Springer Science & Business Media, 2013, s. 58–60. ISBN 3-662-00799-1.

[susy-8] Susy Fuentes-Bazan, Pertti Uotila, Thomas Borsch. A novel phylogeny-based generic classification for Chenopodium sensu lato, and a tribal rearrangement of Chenopodioideae (Chenopodiaceae). „Willdenowia”. 42, s. 5-24, 2012.

[9] Pertti Uotila, Alexander P. Sukhorukov, Nadine Bobon, John McDonald, Anastasiya A. Krinitsina, Gudrun Kadereit. Phylogeny, biogeography and systematics of Dysphanieae (Amaranthaceae). „Taxon”. 70, 3, s. 526-551, 2021. DOI: 10.1002/tax.12458.

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]