Cyprysik Lawsona

gatunek drzewa (rodzina: cyprysowate)

Cyprysik Lawsona (Chamaecyparis lawsoniana) – gatunek drzewa należący do rodziny cyprysowatych. Dziko występuje na Zachodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, w Kalifornii i Oregonie[3]. W rozlicznych odmianach sadzony w Europie jako drzewo ozdobne.

Cyprysik Lawsona
Ilustracja
Las z cyprysikiem Lawsona w Kalifornii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

cyprysowce

Rodzina

cyprysowate

Rodzaj

cyprysik

Gatunek

cyprysik Lawsona

Nazwa systematyczna
Chamaecyparis lawsoniana (A. Murray) Parl.
Ann. Mus. Imp. Fis. Firenze ser. 2, 1:181. 1864 (A. L. P. P. de Candolle, Prodr. 16(2):464. 1868)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg
Mapa zasięgu

Morfologia

edytuj
Pokrój
Wysokość dochodzi do około 75 metrów (w Polsce dorasta do około 25 m); korona bardzo wąska, stożkowata ze zwykle zwieszającym się pędem wiodącym; drzewo stojące samotnie jest gęsto i równomiernie rozgałęzione aż do ziemi; wskutek rozgałęziania się pnia korona jest często wieloszczytowa[5]
Kora
Początkowo szarobrunatna lub zielonkawa i gładka, później – ciemnieje i jest podzielona na duże, podłużne płaty, których końce się odchylają[5]
Liście
Boczne łuski o zaostrzonych wierzchołkach; od spodniej strony na krawędziach łusek znajduje się woskowy nalot w postaci białych linii, przypominających dwie litery „Y” połączone podstawami
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe – gatunek jednopienny; kwiaty męskie są karminowoczerwone i wyrastają zwykle na końcach gałązek. Kwitnie od marca do kwietnia
Szyszki
Kuliste o średnicy do 0,8 cm, złożone z tarczowatych łusek nasiennych; pokryte są biało-niebieskim nalotem woskowym; w stanie dojrzałym jasnobrunatne

Zagrożenia i ochrona

edytuj

Gatunek umieszczony został przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych w grupie gatunków o wyższym ryzyku wyginięcia (kategoria NT, według klasyfikacji v3.1)[4].

Zastosowanie

edytuj
 
Odmiana 'Columnaris'

Roślina ozdobna. Zalecany do dużych ogrodów, w miastach zalecany do parków czy też zieleńców jako soliter.

Odmiany uprawne
  • 'Ivonne'
  • 'Golden Wonder'
  • 'Stardust'
  • 'Stewartii'
  • 'Lane'
  • 'Wiselii'
  • 'Mimima'
  • 'White Spot'
  • 'Alumii'
  • 'Alumii Gold'
  • 'Kelleris Gold'
  • 'Columnaris'
  • 'Globosa'

Uprawa

edytuj

Roślina, która najlepiej rośnie na umiarkowanie wilgotnych i żyznych glebach o odczynie lekko kwaśnym (pH w okolicach 6). Cyprysik Lawsona jest rośliną wymagającą dużej wilgotności powietrza, lubi słońce ew. półcień. Strefa mrozoodporności 7 dlatego w naszym klimacie może przemarzać. Roślina wrażliwa na zanieczyszczenia powietrza oraz zasolenie podłoża[6].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  3. a b Chamaecyparis lawsoniana. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-12-10]. (ang.).
  4. a b A. Farjon, Chamaecyparis lawsoniana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T34004A2840024.en [dostęp 2017-09-02] (ang.).
  5. a b Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 70-71. ISBN 83-7129-141-8.
  6. Agnieszka Mike-Jeziorska: Cyprysik Lawsona. 2013. [dostęp 2013-04-26].