Czerna (powiat krakowski)
Czerna – wieś w Polsce. położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice.
| ||||
| ||||
 Klasztor w Czernej | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  małopolskie
| |||
| Powiat | krakowski | |||
| Gmina | Krzeszowice | |||
| Sołectwo | Czerna | |||
| Liczba ludności (2014[1]) | 1194 | |||
| Strefa numeracyjna | 12 | |||
| Kod pocztowy | 32-065[2] | |||
| Tablice rejestracyjne | KRA | |||
| SIMC | 0324091 | |||
Położenie na mapie gminy Krzeszowice   Czerna | ||||
Położenie na mapie Polski  Czerna | ||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  Czerna | ||||
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  Czerna | ||||
 50°10′21″N 19°37′21″E/50,172500 19,622500
| ||||
W 1595 roku wieś Czermna położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojewodziców krakowskich: Gabriela, Andrzeja i Jana Magnusa Tęczyńskich[3]. Wieś wchodziła w 1662 roku w skład hrabstwa tęczyńskiego Łukasza Opalińskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
W Czernej mieści się:
Integralne części wsiEdytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0324100 | Marmur | część wsi |
| 0324116 | Wzgórze | część wsi |
ZabytkiEdytuj
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[11].
InneEdytuj
TurystykaEdytuj
Miejscowość położona jest na Wyżynie Olkuskiej wchodzącej w skład Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Ze względu na piękno krajobrazu i walory przyrodnicze tereny te włączone zostały do obszaru chronionego Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie obfitującego w liczne doliny będące popularnym miejscem turystyki i rekreacji. Miejscowość znajduje się w Dolinie Czernki i u wylotu Doliny Eliaszówki, w której utworzono rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki. Na terenie rezerwatu wypływa m.in. Źródło proroka Eliasza. Czerna leży w pobliżu rozległych lasów iglastych i mieszanych. W grudniu 2000 r. wieś została wyróżniona przez czytelników Gazety Krakowskiej jako wieś o wielkich walorach turystycznych i otrzymała prawo oficjalnego używania godła „Polska”. Na terenie wsi znajduje się obszar Natura 2000 jako projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk, aktualnie obszar mający znaczenie dla Wspólnoty o powierzchni 76,4 ha. Utworzony został w celu ochrony kolonii rozrodczej podkowca małego.
Dawne kopalnieEdytuj
Z 1556 r. pochodzi najstarsza wzmianka o górnictwie srebronośnych rud ołowiu we wsi. W XIX w. powstały kopalnie galmanu Józef, Rudolf i Sylwester. W 1857 r. w pobliżu powstała kopalnia galmanu Wandel o głębokości szybu 30 m. Dla zwiększenia wydobycia wykopano szyb Antoni, który znajdował się na północ od klasztoru. Następnie w 1914 r. powstało Gwarectwo Rudy Żelaza i Węgla Kamiennego Czerna. Ruda dawała 40–52% żelaza. Dowożono ją do śląskiej huty Pokój[12].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Serwis Informacyjny Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 178 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
- ↑ Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668-1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 159.
- ↑ Szkoła Podstawowa im. mjra Józefa Ryłko w Czernej. oficjalna strona [dostęp 2019-11-26]
- ↑ Dom Rekolekcyjny – Karmelitanki Dzieciątka Jezus – Czerna. deomeo.pl [dostęp 2019-11-26]
- ↑ Dom Pomocy Społecznej w Czernej. oficjalna strona [dostęp 2019-11-26]
- ↑ Ochotnicza Straż Pożarna w Czernej. gminakrzeszowice.pl [dostęp 2019-11-26]
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 2020-09-30.
- ↑ Benignus Józef Wanat, Maryjne sanktuarium karmelitów bosych w Czernej, wyd. [Wyd. 2], Kraków: Wyd. OO. Karmelitów Bosych, 1992, s. 41, ISBN 83-85401-03-2, OCLC 750884402.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Czerna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 811.
Wi