Czyściec

Czyściec (łac. purgatorium) – dochodzenie duszy do absolutnie doskonałej miłości, koniecznej do osiągnięcia szczęścia nieba, występuje wyłącznie w teologii katolickiej.
Stanowiska poszczególnych kościołów i wyznań chrześcijańskich wobec doktryny o czyśćcuEdytuj
KatolicyzmEdytuj
Określenie "czyściec" (łac. purgatorium) po raz pierwszy pojawiło się pomiędzy rokiem 1160 a 1180. Od tego zaczęła się kształtować w teologii katolickiej idea czyśćca jako określonego miejsca. Teologowie katoliccy[kto?] dostrzegają jednak początki idei czyśćca znacznie wcześniej[potrzebny przypis].
Ich zdaniem[kto?] Kościół głosił istnienie czyśćca już od czasów apostolskich. Jednym ze starożytnych pism, które – według teologów katolickich – zawiera wzmiankę o stanie określanym dziś mianem czyśćca jest "Didache" (I wiek n.e.). Dokument ten nawiązuje do Mt 5,25-26:
Katechizm Kościoła Katolickiego streszcza doktrynę o czyśćcu w punktach KKK 1030 i 1031, a o modlitwie za zmarłych w punktach 1032 i 1371.
Uzasadnienie teologów katolickich na podstawie fragmentów Pisma ŚwiętegoEdytuj
W Piśmie Świętym brak wyraźnego wskazania co do istnienia czyśćca (co było jedną z przyczyn odrzucenia nauki o czyśćcu przez kler protestantancki[1] i prawosławny)[2]. W Piśmie Świętym słowo "czyściec" nie pada ani razu[3]. Teologowie katoliccy odwołują się do tekstu z wtórnokanonicznej 2 Księgi Machabejskiej mówiącej o modlitwie i ofierze Judy za zmarłych.
Ich zdaniem fragment ten suponuje możliwość odpuszczania grzechów po śmierci i celowość przebłagalnych ofiar za tych, którzy "pobożnie zasnęli"[4].
Zdaniem teologów katolickich wzmianki dotyczące czyśćca można znaleźć także w księgach protokanonicznych. Powołują się oni na to, że Pismo Święte ukazuje jak wiele razy Bóg, chcąc odnowić przymierze ze swoim ludem, ukazywał mu się w ogniu (Rdz 15,17; Wj 3,1-2; Lb 9,15; Dz 2,3).
Fragmenty Nowego Testamentu, które według teologów katolickich mogą potwierdzać istnienie czyśćcaEdytuj
Zdaniem teologów katolickich[kto?] wzmianki pośrednio wskazujące na istnienie czyśćca można znaleźć również w następujących fragmentach Nowego Testamentu:
Jezus w przypowieści wspomniał o tym, że zmarli potępieni wstawiają się za swoimi bliskimi, którzy zostali na ziemi, aby ich ustrzec przed "męką" i próbują uprosić dla nich łaskę nawrócenia:
"Ojcze Abrahamie — zawołał — zlituj się nade mną i poślij Łazarza, aby zanurzył w wodzie koniec swego palca i zwilżył mi język, gdyż cierpię w tym płomieniu.
Dziecko — odpowiedział Abraham — przypomnij sobie, że swoje dobro odebrałeś za życia, podobnie jak Łazarz zło. Teraz on doznaje tu pociechy, a ty cierpisz. A poza tym między nami a wami rozciąga się wielka przepaść, aby ci, którzy chcieliby przejść stąd do was, nie mogli, i aby stamtąd do nas nikt nie zdołał się przenieść. Wtedy bogaty powiedział: Proszę cię więc, ojcze, abyś posłał go do domu mego ojca. Mam bowiem pięciu braci. Niech im złoży świadectwo, aby chociaż oni nie trafili do tego miejsca udręki. Abraham na to: Mają Mojżesza i proroków, niech ich słuchają. Nie, ojcze Abrahamie — nie przestawał prosić bogaty — jeśli pójdzie do nich ktoś z umarłych, opamiętają się. Wtedy Abraham powiedział: Jeśli Mojżesza i proroków nie słuchają, to choćby ktoś z umarłych powstał — nie dadzą się przekonać." (Łk 16,24-31) |
Ogień czyśćcowy oczyszcza więc świętych przed spotkaniem Ognia, który pochłania – Boga.
Jezus naucza o możliwości oddania pewnego długu:
Jezus naucza również:
Jezus rozróżniał między "małą" i "wielką chłostą".
Jezus mówił także o możliwości odpuszczenia grzechów w "przyszłym wieku".
Zgodnie z tym, co pisał św. Paweł Apostoł w 6 rozdziale Listu do Rzymian, nasze życie jest zatapianiem "starego człowieka", a więc wyzbywaniem się grzechu.
Stan duszy w czyśćcuEdytuj
Czyściec to przejściowy stan, a nie miejsce, który trwa do chwili powszechnego zmartwychwstania[4]. Dostępują go dusze osób umierających w łasce, ale które nie są całkowicie oczyszczone (KKK 1030). Boże miłosierdzie dopuszcza możliwość oczyszczenia miłości z egoistycznych przywiązań, do których doprowadziły popełnione grzechy. Ciężar kary czyśćcowej zależy od rodzaju oraz liczby popełnionych grzechów. Oczyszczenie dokonuje się przez "ogień", który nie jest fizycznej natury, lecz jest bólem duchowym wynikającym z uświadomienia sobie miłości Boga i własnych niedoskonałości. Innym oczyszczającym cierpieniem jest tęsknota za Bogiem. Katechizm Kościoła Katolickiego podkreśla, że cierpienia czyśćcowe są inne niż piekielne (KKK 1031). Po ukończeniu oczyszczenia dusze z czyśćca trafiają do nieba (nie ma możliwości przejścia z czyśćca do piekła).
Pomoc duszom czyśćcowymEdytuj
Kościół katolicki podaje do wierzenia, że można pomagać duszom w czyśćcu przez modlitwę, posty (KKK 1498), odpusty, nieszpory za zmarłych, dobre czyny, odprawianie w ich intencji mszy świętej (zwyczaj mszy gregoriańskich) i przystępowanie do Komunii Świętej. W intencji dusz cierpiących w czyśćcu wierni mogą również, po spełnieniu ustalonych przez Kościół warunków, uzyskiwać odpusty.
Wizje czyśćcaEdytuj
Wizję czyśćca miała według "Dzienniczka" także św. Faustyna Kowalska. Tak to opisała w swoim Dzienniczku:
Podobne wizje z pogranicza NDE podaje również wcześniej obojętna religijnie kolumbijska lekarka Gloria Polo, która przeżyła udokumentowane trafienie piorunem[6].
Chrześcijaństwo przed reformacjąEdytuj
O konieczności modlitwy za zmarłych nauczali między innymi:
- Św. Ireneusz z Lyonu,
- Orygenes,
- Św.Klemens Aleksandryjski,
- Św. Ambroży,
- Cezary z Arles,
- Grzegorz Wielki.
PrawosławieEdytuj
Prawosławie uważa katolicką doktrynę o czyśćcu za herezję, przede wszystkim odrzuca naukę o oczyszczającym ogniu Bożej miłości. Męki dusz czyśćcowych nie mogłyby być bowiem spowodowane przez Boga, gdyż nie może on być źródłem cierpienia. W teologii prawosławnej występuje jedynie niebo i piekło. Zdaniem teologów prawosławnych zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa połamało bramy piekieł, które pozostaną otwarte do dnia Sądu Ostatecznego. Chrystus po zstąpieniu do piekieł wyprowadził stamtąd dusze świętych patriarchów, proroków i wszystkich sprawiedliwych. Według teologii prawosławnej dusze zmarłych wciąż jeszcze mogą zostać wyprowadzone z piekieł, dlatego w prawosławiu praktykowane są modlitwy za zmarłych[7].
ProtestantyzmEdytuj
Pierwotnie Marcin Luter akceptował naukę o czyśćcu i prawo Kościoła katolickiego do przyznawania odpustów. Świadczy o tym treść 95 tez przybitych do drzwi kościoła Wszystkich Świętych w Wittenberdze w 1517. Jednak negował on w nich samowolę odpustową, jakiej dopuszczała się część duchownych.
67. Odpust zachwalany przez kaznodziejów, jako wielka łaska, jest istotnie łaską wielką, gdyż im przynosi wiele pieniędzy. 68. W rzeczywistości jednak jest najmniejszą łaską w porównaniu z łaską Bożą i błogosławieństwem krzyża. 69. Biskupi i duszpasterze są obowiązani z należnym uszanowaniem przyjmować delegatów apostolskiego odpustu. 70. Ale równocześnie są obowiązani uważać pilnie, aby komisarze ci zamiast rozkazów papieskich nie wygłaszali własnych urojeń. 71. Kto przeciw prawdzie apostolskiego odpustu mówi, niech będzie przeklęty. 72. Kto przeciw samowolnym i kłamliwym słowom kaznodziei odpustowego występuje niech będzie błogosławiony! 73. Jak papież słusznie niełaską i klątwą karze tych, którzy podstępnie działają na szkodę odpustów. 74. Tak również słusznie dotyka niełaską i klątwą tych, którzy pod osłoną odpustu używają swoich sztuczek na szkodę świętej miłości i prawdy. |
Źródło cytowanej treści tez[8]:
Z czasem jednak Luter zmienił swoje poglądy w tym zakresie, odrzucając wiarę w czyściec[9]. Współczesny protestantyzm odrzuca doktrynę o czyśćcu, kojarząc ją z handlem odpustami. Autorzy nurtu protestanckiego uważają doktrynę o czyśćcu za sprzeczną z nauką Pisma Świętego[10]. Ich zdaniem doktryna ta przeczy bowiem biblijnemu nauczaniu na temat istnienia tylko dwóch miejsc pobytu dusz po śmierci – nieba i piekła.
Według teologów protestanckich nauka o czyśćcu wynika z niezrozumienia natury odkupieńczej ofiary Chrystusa i zaprzecza wystarczalności tej ofiary. Protestanci uznają, że ofiara Chrystusa była pełna.
Jedyną podstawą zbawienia jest fakt, że Chrystus umarł za wszystkie grzechy ludzkości.
Zbawieni zostaną tylko ci, którzy uwierzą w Chrystusa.
Nie ma zatem podstaw do tego, aby ludzie mieli cierpieć za własne grzechy, skoro Jezus już dokonał ofiary za nie[11].
Świadkowie JehowyEdytuj
Doktrynę o czyśćcu odrzucają również Świadkowie Jehowy, którzy uważają ją za sprzeczną z nauką Pisma Świętego[12][13].
Zobacz teżEdytuj
UwagiEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Jacek Salij OP: Nadzieja poddawana próbom
- ↑ Czym jest prawosławie
- ↑ Biblia o czyśćcu
- ↑ a b Encyklopedia Katolicka, t.3. Lublin: Tow. Naukowe Katol. Uniw. Lub., 1989, s. 939.
- ↑ Dzienniczek Siostry Faustyny (pol.). Nasza Arka. [dostęp 2015-07-22].
- ↑ Strona oficjalna Glorii Polo
- ↑ Dlaczego Prawosławie odrzuca naukę o czyśćcu?. W: Niedziela Niewiast Niosących Wonności [on-line]. [dostęp 2016-11-14].
- ↑ 95 tez na stronie luteranie.pl, luteranie.pl .
- ↑ Marek Piotrowski , Dlaczego ufam Kościołowi?, Szydłowiec: Wydawnictwo Ikona, 2016, ISBN 978-83-62647-46-0, OCLC 968374963 .
- ↑ Czyściec. W: Szukaj Boga [on-line]. [dostęp 2013-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-03)].
- ↑ Dlaczego kościoły protestanckie nie wierzą w istnienie czyśćca? (pol.). Ewangeliczny Kościół Reformowany w Gdańsku. [dostęp 2016-11-16].
- ↑ Czyściec [w:] Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, wyd. 2 [online], Towarzystwo Strażnica Biblioteka Internetowa Strażnicy, 2001, s. 66–68, ISBN 83-86930-47-0 .
- ↑ Watchtower: Czy Biblia wspomina o czyśćcu?. jw.org. [dostęp 2017-09-14].
BibliografiaEdytuj
- Andrzej Wronka: Ojcowie Kościoła o czyśćcu.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Nauka Kościoła w pytaniach i odpowiedziach, ks. dr M. Kaszkowski
- O czyśćcu z perspektywy protestanckiej, Szukaj Boga.com
- O czyśćcu z perspektywy protestanckiej, GotQuestions.org