Dauphin (1925)

Dauphin (Q120) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, szósta zamówiona jednostka typu Requin. Okręt został zwodowany 2 kwietnia 1925 roku w stoczni Arsenal de Toulon, a do służby w Marine nationale wszedł w listopadzie 1927 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. W grudniu 1942 roku okręt został przejęty przez Niemców w Bizercie i przekazany Włochom. W Regia Marina jednostka otrzymała oznaczenie FR 115 i rozpoczęto jej przebudowę na podwodny transportowiec, jednak prac nie ukończono. Po zawarciu przez Włochy zawieszenia broni z Aliantami okręt został przejęty przez Niemców w Pozzuoli we wrześniu 1943 roku, a następnie samozatopiony.

Dauphin (Q120)
Ilustracja
Jednostka bliźniacza „Dauphina” – „Morse”
Klasa okręt podwodny
Typ Requin
Projekt C4
Historia
Stocznia Arsenal de Toulon
Położenie stępki 1923
Wodowanie 2 kwietnia 1925
 Marine nationale
Wejście do służby listopad 1927
Wycofanie ze służby 8 grudnia 1942
 Regia Marina
Nazwa FR 115
Los okrętu samozatopiony 15 września 1943
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu
standardowa: 947 ton
normalna: 1150 t
1441 t
Długość 78,25 m
Szerokość 6,84 m
Zanurzenie 5,1 m
Zanurzenie testowe 80 m
Rodzaj kadłuba dwukadłubowy
Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 2900 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1800 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu
15 węzłów
9 w.
Zasięg powierzchnia: 7700 Mm przy 9 w.
zanurzenie: 70 Mm przy 5 w.
Uzbrojenie
16 torped, 1 działo kal. 100 mm, 2 km kal. 8 mm
Wyrzutnie torpedowe 10 × 550 mm
Załoga 51
Multimedia w Wikimedia Commons

Projekt i budowaEdytuj

„Dauphin” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1922 roku[1][2]. Projekt (o sygnaturze C4[3]) był pierwszą od zakończenia wojny koncepcją francuskiego okrętu podwodnego, powstałą po analizie doświadczeń wojennych i eksploatacji ex-niemieckich jednostek otrzymanych w ramach reparacji wojennych[1]. Okręt przeznaczony był do służby kolonialnej, działań na liniach komunikacyjnych potencjalnego przeciwnika i rozpoznania[1][3]. Posiadał spory zasięg i dużą dopuszczalną głębokość zanurzenia; wadami była słaba manewrowość i zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni[1][4]. Konstruktorem okrętu był inż. Jean-Jacques Roquebert[4].

„Dauphin” zbudowany został w Arsenale w Tulonie[1][2]. Stępkę okrętu położono w 1923 roku[2][3], został zwodowany 2 kwietnia 1925 roku[1][4], a do służby w Marine nationale przyjęto go w listopadzie 1927 roku[3]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q120[5].

Dane taktyczno–techniczneEdytuj

„Dauphin” był dużym, oceanicznym dwukadłubowym okrętem podwodnym[1][4]. Długość całkowita wynosiła 78,5 metra, szerokość 6,84 metra i zanurzenie 5,1 metra[1][2]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 947 ton (normalna 1150 ton), a w zanurzeniu 1441 ton[1][3][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne (Schneider lub Sulzer) o łącznej mocy 2900 koni mechanicznych (KM)[1][2]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1800 KM[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 15 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[1][2][b]. Zasięg wynosił 7700 Mm przy prędkości 9 węzłów (6400 Mm przy 12 węzłach lub 3000 Mm przy 15 węzłach) w położeniu nawodnym oraz 70 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][4][c]. Zbiorniki paliwa mieściły 116 ton oleju napędowego (plus 51 ton w zbiornikach balastowych)[1], a energia elektryczna magazynowana była w bateriach akumulatorów typu D liczących 248 ogniw[7][8]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś autonomiczność 30 dób[1][3].

Okręt wyposażony był w 10 wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery wewnętrzne na dziobie, dwie na rufie oraz dwa podwójne obrotowe zewnętrzne aparaty torpedowe (zamontowane przed i za kioskiem), z łącznym zapasem 16 torped[1][2]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kal. 100 mm L/50 M1925 oraz dwa karabiny maszynowe kal. 8 mm (2 x I)[1][2].

Załoga okrętu składała się z 51 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][4][d].

SłużbaEdytuj

W latach 1935–1937 okręt przeszedł gruntowny remont, połączony z wymianą siłowni[1][2]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 10. dywizjonu 6. eskadry 4. Flotylli stacjonującej w Bizercie[10]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. B.J.J. Petit[10]. W październiku 1939 roku okręt został poddany remontowi stoczniowemu[10], a w czerwcu 1940 roku był remontowany w Aleksandrii[11]. Po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami „Dauphin” znalazł się pod kontrolą rządu Vichy[12]. Na przełomie 1941 i 1942 roku okręt został wycofany z czynnej służby[6]. Po rozpoczęciu przez Niemcy okupacji terenów podległych rządowi Vichy, 8 grudnia 1942 roku okręt został przejęty przez Niemców w Bizercie i przekazany Włochom[1][4]. Jednostka w Regia Marina otrzymała oznaczenie FR 115 i została przebazowana do Pozzuoli, gdzie podjęto jej przebudowę na podwodny transportowiec[13][14]. Z okrętu usunięto uzbrojenie torpedowe i artyleryjskie (montując jedynie dwa wkm plot. kal. 13,2 mm); miał zabierać 50 ton ładunku i 145 ton paliwa[13]. Po zawarciu przez Włochy zawieszenia broni z Aliantami okręt został przejęty przez Niemców w Pozzuoli 15 września 1943 roku, a następnie samozatopiony[13][14].

UwagiEdytuj

  1. ↑ J. Labayle Couhat oraz J. Lipiński podają, że wyporność nawodna wynosiła 974 tony[2][6].
  2. ↑ Według Jane's Fighting Ships 1934 i Jane's Fighting Ships 1940 prędkość nawodna wynosiła 16 węzłów[5][7].
  3. ↑ J. Labayle Couhat podaje, że zasięg nawodny wynosił 5650 Mm przy 10 węzłach, a podwodny 105 Mm przy 5 węzłach[2], a według Jane's Fighting Ships 1940 oraz J. Lipińskiego zasięg nawodny wynosił 7000 Mm przy 9 węzłach, a podwodny 105 Mm przy 5 węzłach[6][7].
  4. ↑ J. Labayle Couhat i A. Perepeczko podają, że załoga składała się z 54 osób[2][9].

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 272.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Jean Labayle Couhat: French warships of World War II. London: 1971, s. 75.
  3. ↑ a b c d e f Ivan Gogin: REQUIN submarines (1926-1928) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-03-17].
  4. ↑ a b c d e f g Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 182.
  5. ↑ a b Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 199.
  6. ↑ a b c Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 539.
  7. ↑ a b c Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 193.
  8. ↑ Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 131.
  9. ↑ Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789-1942. Oświęcim: 2014, s. 402.
  10. ↑ a b c Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939 (ang.). Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-22].
  11. ↑ Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940 (ang.). Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-22].
  12. ↑ Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1940 (Part 2 of 2) Friday 15th – Saturday 30th (ang.). Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-23].
  13. ↑ a b c Ivan Gogin: FR111 ex-French large submarines (1928/1943) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-03-22].
  14. ↑ a b Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 653.

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dauphin_(1925)&oldid=62127414”