Wikipedia

Diecezja ukraińska (Apostolski Kościół Ormiański)

Diecezja ukraińska – diecezja Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego na Ukrainie utworzona 13 stycznia[3][4] 1997 przez katolikosa wszystkich Ormian Karekina I. Obecnym (2022) ordynariuszem diecezji jest biskup Markos Howannisjan.

diecezja ukraińska
Հայ Առաքելական եկեղեցու Ուկրաինական թեմ
Ilustracja
Wnętrze katedry ormiańskiej we Lwowie
Państwo

 Ukraina

Siedziba

Lwów
Ormiańska 27/4, Lwów 290008, Ukraina[1]

Data powołania

13 stycznia 1997

Wyznanie

Kościoły wschodnie

Kościół

Apostolski Kościół Ormiański

katolikosat

katolikosat Eczmiadzynu

katedra

Katedra ormiańska we Lwowie

Biskup diecezjalny

bp Markos Howannisjan

Dane statystyczne
Liczba kapłanów

14[2]

Położenie na mapie Lwowa
Mapa konturowa Lwowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katedra ormiańska we Lwowie”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Katedra ormiańska we Lwowie”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Katedra ormiańska we Lwowie”
Ziemia49°50′36″N 24°01′51″E/49,843333 24,030833
Diaspora ormiańska na Ukrainie według spisu z 2001 r.

Historia edytuj

Pierwsze wspólnoty religijne Ormian powstały na Krymie w VIII wieku[5], gdy terytorium to znajdowało się pod kontrolą Bizancjum. We Lwowie gmina ormiańska powstała w XII wieku, kiedy poświęcono kościół Matki Boskiej i św. Grzegorza Oświeciciela (prezbiterium obecnej katedry)[6]. W 1356 r. powstała diecezja ormiańska z siedzibą we Lwowie, a w 1367 r. król Kazimierz Wielki zezwolił ich biskupowi Grzegorzowi na wykonywanie jurysdykcji biskupiej i budowę katedry w mieście. W 1630 r. diecezja przekształciła się w archidiecezję ormiańskokatolicką.

Liczebność Ormian na Ukrainie zmniejszyła się, kiedy Ormianie krymscy zostali w 1778 r. (w ramach przygotowań do aneksji Chanatu Krymskiego przez Imperium Rosyjskie) przesiedleni przez Aleksandra Suworowa nad Don, gdzie powstało miasto Nowy Nachiczewan (obecnie w granicach Rostowa nad Donem).

W czasie II wojny światowej wielu polskich Ormian uległo eksterminacji ze strony Sowietów, hitlerowców i UPA. Ci, którzy przeżyli, zostali wysiedleni wraz z resztą ludności polskiej. Tym samym faktycznie ustała działalność archidiecezji ormiańskokatolickiej we Lwowie.

Także Ormianie krymscy zostali w 1944 r. przesiedleni w głąb ZSRR, wraz z innymi narodami zamieszkującymi Krym.

Współcześni Ormianie ukraińscy mają niewiele wspólnego z poprzednim osadnictwem[7]. Większość z nich zamieszkuje wschodnią część kraju, gdzie w czasach radzieckich wielu Ormian (wraz z przedstawicielami innych narodowości ZSRR) przybyło w poszukiwaniu pracy w przemyśle ciężkim. Największy odsetek stanowią w obwodzie donieckim, charkowskim, dniepropetrowskim, w Republice Autonomicznej Krymu (od 2014 pod władzą Rosji) oraz w obwodzie odeskim[8]. Posługują się głównie językiem armeńskim i rosyjskim, rzadko ukraińskim[9].

W październiku 1991 r. katolikos wszystkich Ormian Wasken I powierzył wartabedzie Nathanowi Hovhannisianowi (Oganesianowi[10]) misję organizacji diecezji Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego i mianował go locum tenens na Ukrainie. W 1997 Karekin I udzielił Hovhannisianowi sakry biskupiej[11]. Diecezja ukraińska powstała 13 stycznia 1997 przez wydzielenie jej terytorium z diecezji nowonachiczewańskiej i rosyjskiej[3].

Wraz z organizacją diecezji rozpoczęto starania o budowę nowych świątyń i o pozyskanie dawnych świątyń ormiańskich. Niewielka wspólnota ormiańskokatolicka we Lwowie (20-30 osób), zarejestrowana w 1991 r., nie była w stanie przejąć tutejszej katedry[7][12], którą w l. 2000-2003 przekazano Apostolskiemu Kościołowi Ormiańskiemu[10].

Obecnie siedzibą diecezji jest Lwów[1]. Planuje się jednak przeniesienie siedziby do Kijowa, gdzie mieszka 40 tys. Ormian[2] i gdzie rozpoczęto budowę nowej katedry[13].

Diecezja posiada swojego przedstawiciela w ramach Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych[14].

Biskupi ordynariusze edytuj

Świątynie edytuj

Niektóre świątynie i klasztory diecezji ukraińskiej (znaczna część obiektów znajduje się obecnie w budowie, np. w Ługańsku i w Zaporożu):

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b The Armenian Church Today – Dioceses – Europe. [w:] Armenian Church – Mother See of Holy Etchmiadzin [on-line]. Armenianchurch.org. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  2. ↑ a b Архиепископ Григорис Буниатян: Церковь помогает верующим быть добросовестными и ответственными гражданами своей страны. Karabah88.ru, 2008-12-04. [dostęp 2014-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-26)]. (ros.).
  3. ↑ a b Епархия Украины Армянской Апостольской Церкви. [w:] Газета "Ноев ковчег" [on-line]. Noev-kovcheg. [dostęp 2014-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-15)]. (ros.).
  4. ↑ Украинская епархия армянской апостольской церкви. armenianreligion.am. [dostęp 2014-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-17)]. (ros.).
  5. ↑ A History of Armenians in Crimea. Asbarez.com. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  6. ↑ Andrzej Bohosiewicz: Historia Ormian w Polsce. [dostęp 2014-10-11].
  7. ↑ a b Вірменська Католицька Церква. [w:] Релігійно-інформаційна служба України [on-line]. risu.org.ua. [dostęp 2014-10-11]. (ukr.).
  8. ↑ Ethnic composition of Ukraine 2001. pop-stat.mashke.org. [dostęp 2014-10-11].
  9. ↑ Armenians. [w:] Internet Encyclopedia of Ukraine [on-line]. Encyclopediaofukraine.com. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  10. ↑ a b Jurij Smirnow w: Culture.pl: Mozaiki Józefa Mehoffera i malowidła Jana Henryka Rosena w Katedrze Ormiańskiej we Lwowie. [dostęp 2014-10-11].
  11. ↑ a b Archbishop Nathan Hovhannisian. [w:] Armenian Church – Mother See of Holy Etchmiadzin [on-line]. Armenianchurch.org. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  12. ↑ Grzegorz Rąkowski: Lwów. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część IV. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 129. ISBN 978-83-89188-70-8.
  13. ↑ Армяне построят в Киеве один из самых больших православных храмов Европы. Podrobnosti.ua, 2012-02-04. [dostęp 2014-10-11]. (ros.).
  14. ↑ Information about UCCRO [online], vrciro.org.ua [dostęp 2023-02-26] (ang.).
  15. ↑ Григорис (Буниатян). [w:] Релігійно-інформаційна служба України [on-line]. risu.org.ua. [dostęp 2014-10-11]. (ros.).
  16. ↑ Archbishop Grigoris Buniatian. [w:] Armenian Church – Mother See of Holy Etchmiadzin [on-line]. Armenianchurch.org. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Diecezja_ukraińska_(Apostolski_Kościół_Ormiański)&oldid=71855833”