Diiktodon

Diiktodon
	Diictodon
	; Szkielet diiktodona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	synapsydy
Rząd	terapsydy
Podrząd	anomodonty
Infrarząd	dicynodonty
Rodzina	Diictodontidae
Rodzaj	Diictodon
Gatunki
	D. feliceps; D. galeops; D. grimbeeki; D. ictidops; D. palustris; D. psittacops; D. parringtoni;
	D. feliceps; D. galeops; D. grimbeeki; D. ictidops; D. palustris; D. psittacops; D. parringtoni;

Diictodon jest nazwą rodzajową terapsyda należącego do dicynodontów, żyjącego w późnym permie (około 255 milionów lat temu). Jego szczątki odkryto na terenie Afryki i Azji (w rzeczywistości prawie połowa południowoafrykańskich permskich kręgowców to diiktodony). Ten mały roślinożerca był jednym z odnoszących największy sukces permskich synapsydów.

Budowa edytuj

Diiktodony miały względnie duże głowy zakończone dziobowatymi szczękami. Zarówno samce, jak i samice posiadały po parze kłów wystających z górnej szczęki. Zauważalny jest jednak dymorfizm płciowy, gdyż kły samców były dłuższe niż samic. Zwierzęta posiadały mocne kończyny przednie i tylne, każdy zaopatrzony w pięć palców. Diiktodony prawdopodobnie posiadały dobry węch i słuch. Kręgosłup tego terapsyda wyginał się na boki w czasie chodzenia, co jest pierwotną, gadzią cechą. Natomiast szczęki posiadały już cechy ssaczego połączenia stawowego (diiktodon posiadał już kosteczki słuchowe).

Tryb życia edytuj

Diiktodon wiódł już żywot dość podobny do ssaków. Przede wszystkim kopał jamy, które mogły dochodzić do 1,5 metra głębokości. Wiele z nich usytuowanych było na terenach zalewowych. Prawdopodobnie duża część znajdowanych w nich osobników zginęła w czasie zalania kryjówki. Kopanie jam mogło być związane z próbą uniknięcia gorąca, które panowało na śródlądowych pustyniach Pangei. W środku norek odkryto gniazda. Niektóre z nich zawierały szczątki dwóch osobników. Może to wskazywać na to, że terapsydy te łączyły się w pary. Diiktodony nie były narażone na współzawodnictwo z innymi rodzajami. W związku z tym, zapewne walczyły między sobą o ubogie, pustynne pożywienie.

Odżywianie edytuj

Jak wszystkie dicynononty, diiktodony były roślinożercami. Używały prawdopodobnie swych kłów do zbierania pożywienia. Tak jak dzisiejsze zwierzęta pustynne, musiały posiadać niezwykle wydajny przewód pokarmowy, co związane jest z problemami w zaopatrzenie w środki odżywcze roślin pustynnych. Możliwe też, że diiktodony wykopywały bogate w wodę bulwy roślin.

Linia rozwojowa edytuj

Podczas gdy inna grupa terapsydów dała początek ssakom, dicynodonty, do których zalicza się diiktodony, przekształciły się wraz z następnymi milionami lat w duże, roślinożerne formy. Zaliczamy do nich takie rodzaje jak Lystrosaurus (który odniósł sukces po Wielkim Wymieraniu końca permu) oraz Placerias, żyjący współcześnie z pierwszymi dinozaurami. Mimo wszystko, zwierzęta te zostały wyparte ze swej niszy przez prozauropody i wymarły bezpotomnie.

Diiktodon w mediach edytuj

Zwierzę zostało pokazane w jednym z odcinków serialu "Zanim przywędrowały dinozaury". Przedstawiono go jako ogniwo pośrednie między wcześniejszymi terapsydami a lystozaurami.

← mln lat temu

Diiktodon

Prekambr

←4,6 mld

541

485

443

419