Dotknięcie nocy – polski czarno-biały film kryminalny z 1961 roku w reżyserii Stanisława Barei. Drugi chronologicznie film w dorobku Barei.

Dotknięcie nocy
Gatunek

kryminał
sensacyjny

Rok produkcji

1961

Data premiery

11 stycznia 1962[1]

Kraj produkcji

Polska

Język

polski

Czas trwania

88 min

Reżyseria

Stanisław Bareja

Scenariusz

Aleksander Ścibor-Rylski

Główne role

Jerzy Kozakiewicz
Elżbieta Kępińska
Wiesław Gołas

Muzyka

Adam Walaciński

Zdjęcia

Jan Janczewski

Scenografia

Roman Wołyniec

Kostiumy

Ewa Kowalska

Montaż

Krystyna Rutkowska

Produkcja

Zwonimir Ferič (kierownik produkcji)

Wytwórnia

Zespół Filmowy Rytm

Fabuła

edytuj

Akcja toczy się w prowincjonalnym miasteczku. Fotograf Jacenko pragnie się wyrwać z szarej rzeczywistości. By zrealizować swe marzenia planuje napad na konwój z banku wiozący wypłatę do miejscowego kombinatu. Jacenko zatrzymuje konwój i z zimną krwią strzela z pistoletu do osób przewożących pieniądze. Ciężko ranna zostaje również Beata – dziewczyna fotografa i kasjerka bankowa, która nie znając jego planów, przekazywała mu informacje o pracy banku. Jacenko ukrywa łup na wysypisku śmieci. Próbując odnaleźć ukryte pieniądze, wpada w urządzoną przez milicję pułapkę[1].

Obsada

edytuj

Źródła:[1][2]

Scenariusz i realizacja filmu

edytuj

Scenariusz filmu powstał na kanwie zbrodni pleszewskiej, która miała miejsce 10 stycznia 1957 w Fabianowie, gdzie skazany później na karę śmierci Stanisław G. dokonał napadu na taksówkę, w której wieziono pieniądze na wypłaty dla pracowników Krotoszyńskich Zakładów Przemysłu Terenowego w Dobrzycy. Zabiwszy 4 osoby, w tym kasjerkę, sprawca zabrał pieniądze, za które kupił m.in. dom. Pistolet zdobył wcześniej, napadając na plutonowego[3]. W Dotknięciu nocy główny bohater jest fotografem, gdy realny morderca był kierowcą samochodowym i ślusarzem. Inna zmiana w scenariuszu polegała na tym, że kasjerce towarzyszył w konwoju milicjant[4]. Film Barei był pierwszym ekranowym kryminałem wyprodukowanym w Polsce. Zdjęcia do filmu kręcono od maja 1961 roku w Płocku i okolicach miasta, którego mieszkańcy wystąpili w roli statystów[5].

Krytyka filmu

edytuj

Film Barei porównywano m.in. do Popiołu i diamentu Andrzeja Wajdy oraz do Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. Walorami dzieła były dla krytyków autentyzm i dobre tempo akcji. Chwalono także role aktorów: Wiesława Gołasa, Elżbiety Kępińskiej i Hanny Zembrzuskiej[6]. Jako słabe punkty wskazywano naiwność niektórych scen, banalność samej zbrodni oraz odegranie głównej roli przez Jerzego Kozakiewicza, którą oceniano jako zbyt egzaltowaną i odpychającą. Początkowo rolę tę miał zagrać Tadeusz Łomnicki, ale odmówił ze względu na inne zobowiązania. Po ponad dwudziestu latach Bareja spotkał Kozakiewicza na oddziale kardiologicznym i powierzył mu jedną z istotniejszych ról (kierownik produkcji Garwanko) w Zmiennikach[7]. Poza nim i Gołasem w późniejszych filmach Barei grali występujący w Dotknięciu nocy Stefan Śródka, Bolesław Płotnicki i Wanda Łuczycka[6]. Niektóre motywy z filmu pojawiały się później w takich dziełach jak Gangsterzy i filantropi, Zbrodniarz i panna i Przepraszam, czy tu biją?[8].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Maciej Replewicz: Stanisław Bareja. Król krzywego zwierciadła. Poznań: Zysk i S-ka, 2009. ISBN 978-83-7506-387-5.

Linki zewnętrzne

edytuj