Eumorbaeschna
Eumorbaeschna – wymarły rodzaj ważek z podrzędu Epiprocta i infrarzędu różnoskrzydłych, jedyny z monotypowej rodziny Eumorbaeschnidae. Obejmuje dwa opisane gatunki. Żyły w jurze późnej na terenie obecnej Europy.
| Eumorbaeschna | |
| Bechly et al., 2001 | |
| Okres istnienia: tyton | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Euanisoptera |
| (bez rangi) | Aeshnoptera |
| (bez rangi) | Aeshnomorpha |
| (bez rangi) | Panaeshnida |
| (bez rangi) | Aeshnida |
| (bez rangi) | Paneuaeshnida |
| (bez rangi) | Euaeshnida |
| Rodzina |
Eumorbaeschnidae |
| Rodzaj |
Eumorbaeschna |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Cymatophlebia jurassica Carpenter, 1932 | |
Taksonomia edytuj
Pierwszy zaliczany obecnie do tego rodzaju gatunek opisał w 1932 roku Frank Morton Carpenter pod nazwą Cymatophlebia jurassica[1]. W późniejszych latach należące doń skamieniałości często błędnie opisywano pod nazwą Morbaeschna muensteri, obecnie stanowiącą synonim Mesuropetala muensteri, gatunku należącego do innej rodziny – Mesuropetalidae[2][3]. Monotypowy rodzaj Eumorbaeschna dla C. jurassica oraz monotypowa rodzina Eumorbaeschnidae wprowadzone zostały w 2001 roku przez Güntera Bechly’ego i innych[2].
Eumorbaeschna jurassica znana jest z 18 skamieniałości. Wszystkie odnaleziono w wapieniu z Solnhofen w południowych Niemczech. Pochodzą one z wczesnego tytonu w jurze późnej[2][3].
Drugi gatunek, Eumorbaeschna adriankini, opisany został przez Güntera Bechly’ego i Adriana Kina na podstawie pojedynczej skamieniałości odnalezionej na stanowisku Owadów–Brzezinki na południowym wschodzie województwa łódzkiego w Polsce. Pochodzi ona z późnego tytonu. Opis gatunku ukazał się w 2013 roku, po tragicznej śmierci drugiego z autorów, stąd Bechly zmienił pierwotnie planowany epitet gatunkowy na adriankini, celem uhonorowania współautora[3].
Morfologia edytuj
Ważki te miały wydłużone pterostygmy o silnie rozwiniętych żyłkach wspierających[3]. W przednim skrzydle odległość między nodusem a pterostygmą wynosiła u E. adriankini 11 mm, a u E. jurassica od 14 do 15 mm. Żyłek poprzecznych postnodalnych i postsubnodalnych było u E. adriankini od 7 do 8, a u E. jurassica od 10 do 11[3]. Żyłka interradialna druga, gałęzie druga i 3/4 żyłki radialnej tylnej oraz żyłka medialna przednia były pofalowane[4][3]. Przebieg żyłki interradialnej drugiej nie był równoległy do drugiej gałęzi żyłki radialnej tylnej – przestrzeń między nimi rozszerzała się w kierunku odsiebnym[4][3]. Gałąź 3/4 żyłki radialnej tylnej biegła równolegle do żyłki medialnej przedniej aż po tylną krawędź skrzydła[4]. Pomiędzy spłaszczonymi sektorem radialnym i sektorem medialnym znajdowały się dwie żyłki dodatkowe o prostym przebiegu, a za nimi pojedynczy szereg komórek[3]. Trójkąt subdyskoidalny w przednim skrzydle był jednokomórkowy, a w tylnym dwukomórkowy[4].
Przypisy edytuj
- ↑ F.M. Carpenter. Jurassic insects from Solenhofen in the Carnegie Museum and the Museum of Comparative Zoology. „Annals of Carnegie Museum”. 21, s. 97-129, 1932.
- ↑ a b c G. Bechly, A. Nel, and X. Martínez-Declòs, E. A. Jarzembowski, R. Coram, D. Martill, G. Fleck, F. Escuillié, M. M. Wisshak, M. Maisch. A revision and phylogenetic study of Mesozoic Aeshnoptera, with description of numerous new taxa (Insecta: Odonata: Anisoptera). „Neue Paläontologische Abhandlungen”. 4, s. 1-219, 2001.
- ↑ a b c d e f g h Günter Bechly, Adrian Kin. First Record of the Fossil Dragonfly Family Eumorbaeschnidae from the Upper Jurassic of Poland. „Acta Palaeontologica Polonica”. 58 (1), s. 121–124, 2013. DOI: 10.4202/app.2011.0194.
- ↑ a b c d Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Euanisoptera / Aeshnoptera, [w:] Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007.