Euanisoptera
Euanisoptera – takson owadów z rzędu ważek, podrzędu Epiprocta i infrarzędu ważek różnoskrzydłych.
| Euanisoptera | |
| Bechly, 1996 | |
| Okres istnienia: jura–dziś | |
 Szklarnik leśny, samiec | |
.jpg) Żagnica sina, samiec | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| (bez rangi) | Euepiproctophora |
| (bez rangi) | Anisopteromorpha |
| (bez rangi) | Trigonoptera |
| (bez rangi) | Pananisoptera |
| (bez rangi) | Neoanisoptera |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Euanisoptera |
Morfologia edytuj
Euanisoptera podobnie jak inne ważki różnoskrzydłe mają głowę o dużych oczach złożonych z większymi fasetkami po stronie grzbietowej i mniejszymi po stronie brzusznej, a ich skrzydła w pozycji spoczynkowej trzymane są całkowicie rozprostowane na boki. Odwłok u samic Euanisoptera nie jest jednak tak gruby jak u Petalurida i nie zachowuje ściśle walcowatego kształtu, często będąc miejscami przewężonym lub przypłaszczonym. W pierwotnym planie budowy odwłok samca ma wtórny aparat kopulacyjny z ostatnim segmentem pęcherzyka nasiennego (vesicula spermalis) zaopatrzonym w parzyste flagellae[1].
Larwy mają wyraźną piramidkę analną utworzoną przez wydłużone, spiczasto zwieńczone przysadki odwłokowe, paraprokty i wyrostki epiproktów, co łączy je z innymi Neoanisoptera. Wyróżniają się na tle wszystkich innych ważek redukcją liczby fałdek przedżołądka z ośmiu do czterech. Z wyjątkiem Austropetaliida charakteryzują się obecnością mięśnia poprzecznego nie tylko w szóstym, ale także w piątym segmencie odwłoka, co umożliwia im poruszanie się napędem odrzutowym, dzięki gwałtownemu wypuszczaniu wody z komory rektalnej. W pierwotnym planie budowy larwy Euanisoptera odróżniają się także od Petalurida mniej lub bardziej nitkowatymi czułkami[1].
Taksonomia edytuj
Takson ten wprowadzony został w 1996 roku przez Güntera Bechly’ego[2]. Zalicza się do niego wszystkie ważki różnoskrzydłe z wyjątkiem Petalurida. Filogenetyczna systematyka Euanisoptera według pracy Bechly’ego z 2007 roku, do rangi rodziny z pominięciem podziału Valvulida przedstawia się następująco[3]:
Przypisy edytuj
- ↑ a b Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of basal Pananisoptera and Anisoptera / Petalurida, [w:] Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007.
- ↑ Günter Bechly, Morphologische Untersuchungen am Flügelgeäder der rezenten Libellen und deren Stammgruppenvertreter (Insecta; Pterygota; Odonata), unter besonderer Berücksichtigung der Phylogenetischen Systematik und des Grundplanes der *Odonata, „Petalura”, Special Volume 2, 1996, s. 1–402.
- ↑ Günter Bechly, Phylogenetic classification of fossil and extant odonates, [w:] Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007.