Petalurida
Petalurida – takson owadów z rzędu ważek, podrzędu Epiprocta i infrarzędu ważek różnoskrzydłych.
| Petalurida | |
| Bechly, 1996 | |
| Okres istnienia: jura–dziś | |
 Tanypteryx pryeri | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| (bez rangi) | Euepiproctophora |
| (bez rangi) | Anisopteromorpha |
| (bez rangi) | Trigonoptera |
| (bez rangi) | Pananisoptera |
| (bez rangi) | Neoanisoptera |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Petalurida |
Morfologia
edytuj.jpg)
_(14762819314).jpg){kind=spacer}
Petalurida podobnie jak inne ważki różnoskrzydłe mają głowę o dużych oczach złożonych z większymi fasetkami po stronie grzbietowej i mniejszymi po stronie brzusznej. Skrzydła w pozycji spoczynkowej trzymane są całkowicie rozprostowane na boki. Liczne komórki znajdują się w przestrzeni za nodusem, odsiebnie do pterostygmy. Żyłka wspierająca pterostygmy przesunięta jest tak, że leży w połowie odległości między nodusem a szczytem skrzydła. Pierwsza żyłka interradialna w obu parach skrzydeł jest dobrze wyodrębniona, dość długa i stosunkowo słabo zygzakowata. Przestrzeń między pierwszą a drugą gałęzią żyłki radialnej tylnej jest silnie rozszerzona i zawiera znacznie więcej niż 8–9 szeregów komórek, aczkolwiek cecha ta wtórnie zanika u rodzaju Tanypteryx. Trójkąty dyskoidalne w obu parach skrzydeł wykształcone są odmiennie – ten w skrzydle przednim jest co najmniej trochę bardziej poprzeczny. Wiąże się to z rozrostem żyłki pseudoanalnej przedniego skrzydła i poszerzeniem jego trójkąta subdyskoidalnego. Ten ostatni jest w przednim skrzydle podzielony żyłką poprzeczną. Z wyjątkiem rodzaju Tanypteryx skrzydła mają powyżej dwóch szeregów komórek w nasadowej części pola postdyskoidalnego. U samców druga gałąź wtórna żyłki kubitalnej przedniej zakrzywia się u nasady bardzo wyraźnie, silnie zbliżając się do drugiej gałęzi wtórnej żyłki analnej przedniej. Uzbrojenie goleni środkowej i tylnej pary odnóży wykazuje dymorfizm płciowy. Odwłok u samic jest szeroki[1].
Taksonomia
edytujTakson ten wprowadzony został w 1996 roku przez Güntera Bechly’ego[2]. W tym samym roku analogiczna grupa wprowadzona została przez Hansa Lohmanna pod nazwą Pan-Petalurata[3], jednak nie miała ona statusu formalnego[1]. Systematyka Petalurida do rangi rodziny z wyłączeniem podziału przedstawia się następująco[4]:
Przypisy
edytuj- ↑ a b Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of basal Pananisoptera and Anisoptera / Petalurida, [w:] Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007.
- ↑ Günter Bechly, Morphologische Untersuchungen am Flügelgeäder der rezenten Libellen und deren Stammgruppenvertreter (Insecta; Pterygota; Odonata), unter besonderer Berücksichtigung der Phylogenetischen Systematik und des Grundplanes der *Odonata, „Petalura”, Special Volume 2, 1996, s. 1–402.
- ↑ Hans Lohmann. Das phylogenetische System der Anisoptera (Odonata). „Deutsche Entomologische Zeitschrift”. 106 (9), s. 209–266, 1996.
- ↑ Günter Bechly, Phylogenetic classification of fossil and extant odonates, [w:] Günter Bechly, Phylogenetic Systematics of Odonata, Böblingen 2007.