Federico García Lorca

	Federico García Lorca
	Federico García Lorca
	; Federico García Lorca (1932)
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1898 ; Fuente Vaqueros
Data i miejsce śmierci	19 sierpnia 1936 ; nieopodal Alfacar
Narodowość	hiszpańska
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Epoka	surrealizm
Muzeum artysty	Casa de Lorca w Grenadzie
	Ważne dzieła
	Poeta w Nowym Jorku; Publika;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Federico del Sagrado Corazón de Jesús García Lorca, bardziej znany jako Federico García Lorca (ur. 5 czerwca 1898, zm. 19 sierpnia 1936) – hiszpański poeta i dramaturg; był także malarzem, pianistą i kompozytorem. Sztandarowy przedstawiciel Pokolenia 27.

Spis treści

ŻyciorysEdytuj

Urodził się w Fuente Vaqueros w prowincji Grenada. W roku 1909 jego rodzina przeprowadziła się do Grenady, a on sam w roku 1919 wyjechał do Madrytu, gdzie studiował literaturę i filozofię i gdzie zaprzyjaźnił się m.in. z Salvadorem Dalí i Luisem Buñuelem.

Swój pierwszy tom opowiadań, Impresiones y paisajes, opublikował jeszcze w Grenadzie, w roku 1918. Swoją pierwszą sztukę, El maleficio de la mariposa, wystawił już w Madrycie, w roku 1920. Nie spotkała się ona z życzliwym przyjęciem (odbyły się tylko cztery przedstawienia), co sprawiło, że Lorca twierdził później, iż wystawiona w roku 1927 Mariana Pineda była jego pierwszym utworem dramatycznym.

W latach 1929-1930 przebywał w USA, przede wszystkim w Nowym Jorku. Z tego czasu pochodzi tomik wierszy Poeta en Nueva York oraz sztuki Así que pasen cinco años i El público.

Jego powrót do Hiszpanii zbiegł się z proklamowaniem Drugiej Republiki Hiszpańskiej. W latach 1931–1936, do wybuchu wojny domowej, zajmował się reżyserią teatralną, aktorstwem i napisał swoje najgłośniejsze sztuki.

Został zamordowany przez skrajnie prawicową bojówkę na początku hiszpańskiej wojny domowej.

Na język polski jego utwory tłumaczyli m.in. Danuta Mucha, Urszula Aszyk, Zbigniew Bieńkowski, Leszek Engelking, Jerzy Ficowski, Mieczysław Jastrun, Irena Kuran-Bogucka, Jacek Lyszczyna, Jarosław Marek Rymkiewicz, Włodzimierz Słobodnik, Zofia Szleyen i Jan Winczakiewicz.

TwórczośćEdytuj

Zbiory lirykiEdytuj

Federico García Lorca, Portret Salvadora Dalego, 1927

Zbiór wierszy (Libro de poemas, 1921)
Liryka pieśni głębokiej (Poema del cante jondo, 1921-1922, wyd. 1931)
Oda do Salvadora Dalí (Oda a Salvador Dalí, wyd. 1926)
Romancero cygańskie (Romancero gitano, wyd. 1928)
Poeta w Nowym Jorku (Poeta en Nueva York, 1930, wyd. pośm. 1940)
Żale nad Ignaciem Sánchezem Mejías (Llanto por Ignacio Sánchez Mejías, wyd. 1935)
Sześć poematów galicyjskich (Seis poemas gallegos, 1935)
Dywan z Tamarit (Diván del Tamarit, 1936, wyd. pośm. 1941)
Sonety ciemnej miłości (Sonetos del amor oscuro, wyd. 1936)
Pierwsze pieśni (Primeras canciones, wyd. 1936)
Stare pieśni hiszpańskie (Canciones españolas antiguas; zbiór pieśni na głos i gitarę)

ProzaEdytuj

Impresje i pejzaże (Impresiones y paisajes, wyd. 1918)

Utwory dramatyczne (sztuki teatralne)Edytuj

Mariana Pineda (Mariana Pineda, 1927)
Czarująca szewcowa (La zapatera prodigiosa, 1930)
Krwawe gody (Bodas de sangre, prem. teatr. 1933, wyd. 1936)
Yerma (Yerma, 1934)
Panna Rosita, czyli Język kwiatów (Doña Rosita la soltera o el lenguaje de las flores, 1935)
Dom Bernardy Alba (La casa de Bernarda Alba, 1936)

Polskie wydaniaEdytuj

Czeka cię serce moje (antologia; wraz z Rafael Alberti, Vicente Aleixandre, Dámaso Alonso i inni) wyd. pol. 1994
Dywan Tamarit wyd. pol. 1982
Dramaty wyd. pol. 1968
Mariana Pineda wyd. pol. 1950
Mowa wiązana (antologia) wyd. pol. 1986
Nastolatki nie lubią wierszy (antologia) wyd. pol. 1967
Od pierwszych pieśni do słów ostatnich (Wiersze, proza, listy, wypowiedzi) wyd. pol. 1987
Poezje wyd. pol. 2003
Publiczność: Sztuka bez tytułu wyd. pol. 1982
Romancero cygańskie wyd. pol. 1992
Sonety ciemnej miłości wyd. pol. 1994
Suity i sonety wyd. pol. 1989
Teatro breve: Groteski teatralne wyd. pol. 1966
Wiersze i dramaty wyd. pol. 1951
Wybór wierszy wyd. pol. 1950

Lorca w dziełach innychEdytuj

1924: Salvador Dalí Potrójny portret Garcíi Lorki – obraz
2002: Stanisław Sojka Soykanova – piosenka
2009: Jarosław Jar Chojnacki Pieśń jesienna – piosenka
2012: Rafael Juran – animacja 2D „Śmierć Federico Lorki”