Wikipedia

Franz Waxman

amerykański kompozytor muzyki filmowej

Franz Waxman (ur. 24 grudnia 1906 w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów), zm. 24 lutego 1967 w Los Angeles) – niemiecko–amerykański kompozytor, dyrygent, impresario i autor muzyki filmowej. Dwukrotny zdobywca Oscara (1951, 1952)[1]. Laureat Złotego Globu (1952)[1]. Został odznaczony Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec[2].

Franz Waxman
Imię i nazwisko

Franz Wachsmann

Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1906
Königshütte (obecnie Chorzów)

Data i miejsce śmierci

24 lutego 1967
Los Angeles

Przyczyna śmierci

nowotwór złośliwy

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka filmowa

Zawód

muzyk jazzowy, kompozytor, dyrygent

Aktywność

1930–1967

Instrument
fortepian
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się i wychował w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) na Górnym Śląsku jako najmłodszy z sześciorga dzieci[3] Rosalie (z domu Perl) i Otta Wachsmanna[4]. Jego rodzina była pochodzenia żydowskiego[5]. Mieszkali na Bismarckstraße 61 (dzisiaj ulica Stalmacha). Mając trzy lata podczas zabawy wylał na siebie wrzątek, na trwałe uszkodził wzrok i od tamtej pory nosił bardzo mocne okulary[6]. Nikt w rodzinie nie był muzykalny poza Franzem, który zaczął lekcje gry na fortepianie w wieku siedmiu lat[7]. Jego ojciec był przemysłowcem i nie wierząc, że jego syn może zarabiać na życie muzyką, zachęcał go do kariery bankowej. W 1912 wraz z rodziną przeprowadził się do Opola, gdzie pracował przez dwa i pół roku jako kasjer w jednym z opolskich banków i przeznaczał swoją pensję na opłacenie lekcji gry na fortepianie, harmonii i kompozycji[8]. W wieku 17 lat podjął studia na Akademii Muzycznej w Dreźnie. Naukę kontynuował w Konserwatorium Muzycznym w Berlinie. W tym okresie opłacił swoją edukację muzyczną, grając na pianinie w nocnych klubach i kawiarniach[9].

Kariera edytuj

Występował z popularnym zespole jazzowym późnych lat 20. Weintraub Syncopaters[10]. Przygodę z filmem rozpoczynał od dyrygowania orkiestrą w czasie nagrywania muzyki do kultowego Błękitnego anioła (1930) z Marleną Dietrich w roli głównej[11]. W następnych latach był autorem muzyki do wielu filmów niemieckich. Jego pierwsza muzyka powstała do filmu Fritza Langa Liliom (1934) z Charlesem Boyerem.

W 1933 naziści doszli do władzy. W 1934 Waxmana na berlińskiej ulicy został zaatakowany i dotkliwie pobity przez nazistowskich chuliganów[11]. Jeszcze tej samej nocy wyemigrował ze swoją przyszłą narzeczoną do Paryża. Waxman znalazł zakwaterowanie w hotelu Ansonia (już nie istnieje), którego mieszkańcy byli innymi uchodźcami, takimi jak Billy Wilder, Fritz Lang i Peter Lorre[11]. W 1935 wyjechał do USA, gdzie osiadł w Kalifornii i szybko zyskał sławę jednego z najzdolniejszych kompozytorów muzyki filmowej. Współpracował z wytwórniami Universal Studios (1935–36), Metro-Goldwyn-Mayer (1936–43) i Warner Bros. (1943–48)[12]. Napisał muzykę do ponad 200 filmów. Dwunastokrotnie nominowano go do Oscara, a statuetkę odebrał dwukrotnie – za muzykę do Bulwaru Zachodzącego Słońca Wildera (1951) i Miejsca pod słońcem George'a Stevensa (1952)[13].

W 1947 Waxman założył Los Angeles Music Festival i do końca życia pełnił funkcję jego dyrektora muzycznego i dyrygenta[5].

Życie prywatne edytuj

23 czerwca 1934 poślubił Alice Pauline Schachmann, z którą miał syna Johna Williama (ur. 2 czerwca 1940)[14]. Jego żona zmarła 13 września 1957 w wieku 52 lat[15]. W 1958 ponownie ożenił się z pianistką Lellą Simone[16].

Śmierć edytuj

Zmarł 24 lutego 1967 w Los Angeles na raka w wieku 60 lat[17][18]. Jego prochy spoczęły na Hollywood Forever Cemetery[19].

Nagrody i nominacje edytuj

Rok Nagroda Kategoria Film Rezultat
1939 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa[20] Młode serca (1938) Nominacja
Najlepsza ścieżka muzyczna[20] Nominacja
1941 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa[20] Rebeka (1940) Nominacja
1942 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa w dramacie[20] Podejrzenie (1941) Nominacja
Doktor Jekyll i pan Hyde (1941) Nominacja
1946 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa w dramacie lub komedii[20] Operacja Birma (1945) Nominacja
1947 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa w dramacie lub komedii[20] Humoreska (1946) Nominacja
1951 Złoty Glob Najlepsza muzyka[20] Bulwar Zachodzącego Słońca (1950) Wygrana
Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa w dramacie lub komedii[20] Wygrana
1952 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa w dramacie lub komedii[20] Miejsce pod słońcem (1951) Wygrana
1955 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa w dramacie lub komedii[20] Srebrny kielich (1954) Nominacja
1959 Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa w dramacie lub komedii[20] Historia zakonnicy (1959) Nominacja
Nagroda Grammy Najlepszy album ze ścieżką dźwiękową, ścieżka dźwiękowa w tle – film lub telewizja[20] Nominacja
1963 Złoty Glob Najlepsza muzyka filmowa[20] Taras Bulba (1962) Nominacja
Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza muzyka filmowa[20] Nominacja

Bibliografia edytuj

  • Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 119. ISBN 83-60353-11-5.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Franz Waxman Awards. AllMovie. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  2. ↑ Waxman, Franz (1906-1967). Theatergemeinde. [dostęp 2022-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-17)]. (ang.).
  3. ↑ About Waxman. Franz Waxman®. [dostęp 2022-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-17)]. (ang.).
  4. ↑ Franz Waxman (1906–1967). FamilySearch. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  5. ↑ a b Franz Waxman (1906–1967). Philharmonia. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  6. ↑ Franz Waxman będzie miał ulicę w Katowicach. „Nasze Miasto”. [dostęp 2022-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-17)]. (ang.).
  7. ↑ Fathers of Film Music: Franz Waxman. Music Files. [dostęp 2022-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-17)]. (ang.).
  8. ↑ Franz Waxman. Virtual Sztetl. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  9. ↑ Sandra Brennan: Franz Waxman Biography. AllMovie. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  10. ↑ Franz Waxman – Writer. Film Reference. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  11. ↑ a b c Jeffrey Dane: Franz Waxman - an overview of the composer and his life and work. Music Files. [dostęp 2022-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-17)]. (ang.).
  12. ↑ Franz Waxman. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  13. ↑ Rovi Staff: Franz Waxman Biography. AllMusic. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  14. ↑ John Waxman w bazie IMDb (ang.)
  15. ↑ Alice Pauline Schachmann (1905–1957). FamilySearch. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  16. ↑ Franz Waxman (Wachsmann). Geni. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  17. ↑ Composer Franz Waxman Died On This Day in 1967. The Violin Channel. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  18. ↑ Franz Waxman, Prominent Jewish Composer, Dies in Los Angeles; Was 60. Jewish Telegraphic Agency. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  19. ↑ Bobb Edwards: Franz Waxman (1906–1967). Find a Grave. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  20. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Franz Waxman Awards. FamousFix.com. [dostęp 2022-07-17]. (port.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franz_Waxman&oldid=70794147”