Głowienka baldaszkówka
Głowienka baldaszkówka[1] (Coptocephala unifasciata) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny zmróżek. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.
| Coptocephala unifasciata | |||||
| (Scopoli, 1763) | |||||
.png)
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Podplemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
głowienka baldaszkówka | ||||
| |||||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1763 roku przez Giovanniego Antonia Scopoliego pod nazwą Buprestis unifasciatus. Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[2]:
- Coptocephala unifasciata australis Medvedev, 1965,
- Coptocephala unifasciata unifasciata (Scopoli, 1763).
Morfologia
edytujChrząszcz o walcowatym ciele długości od 4 do 7 mm. Głowa jest czarna z pomarańczową wargą górną[3][4], u samca niemal czworokątna i bardzo szeroka, u samic znacznie mniejsza[3]. Samiec ma głęboko na grzbietowej krawędzi wcięte żuwaczki, z których lewa nie jest sierpowato wydłużona[4]. Przedplecze jest pomarańczowe do czerwonego. Barwa tarczki jest czarna. Pokrywy są pomarańczowe do czerwonych z czarnym wzorem, typowo w postaci dwóch przepasek poprzecznych, z których przednia leży u nasady, a druga za środkiem długości, ale czasem o przepaskach zredukowanych lub połączonych wzdłuż krawędzi pokryw[3]. Odnóża są czarne z przynajmniej goleniami, a zazwyczaj także częściowo udami i stopami pomarańczowymi do czerwonych[3][4]. Spód ciała bywa metalicznie zielony lub mosiężny[3].
Ekologia i występowanie
edytuj
.JPG)
Owad ten zasiedla trawiaste tereny o dużym nasłonecznieniu[5][1], w tym łąki, polany, murawy, baldachowiska, przydroża i przytorza[1]. Jest oligofagicznym fitofagiem związanym z przedstawicielami selerowatych. Wśród jego roślin żywicielskich wymieniane są baldaszkowce, biedrzeniec mniejszy, gorysz siny, zapaliczniki, marchew zwyczajna, pasternak zwyczajny, przewiercienie, sierpnice, i żebrzyce[6][5]. Larwy żerują na martwych liściach, natomiast postacie dorosłe na żywych liściach i kwiatach[6]. Aktywne osobniki dorosłe obserwuje się od kwietnia do października[5][3].
Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny w Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji, a w Azji z syberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Kazachstanu i Mongolii. C. u. australis notowany jest z Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu, Kirgistanu, Afganistanu i Mongolii[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Coptocephala unifasciata – Głowienka baldaszkówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-05-22].
- ↑ a b Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 6. Chrysomeloidea, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2010, s. 568-569, ISBN 978-87-88757-84-2.
- ↑ a b c d e f Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971, s. 102.
- ↑ a b c Coptocephala Chevr. 1836. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-05-22].
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- ↑ a b W.N. Ellis: Coptocephala unifasciata (Scopoli, 1763). [dostęp 2024-05-22].