Gamma Andromedae
| γ¹ Andromedae | |||||||||||||||||||||
 Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze Andromedy | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
02h 03m 53,953s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+42° 19′ 47,01″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−50,85 ± 0,52 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−11,7 ± 0,9 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,07[2] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Temperatura |
4500 K[4] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6491[2] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1535[2] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| γ² Andromedae | |||||||||
| |||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||
| Gwiazdozbiór |
Andromeda | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
02h 03m 54,720s[5] | ||||||||
| Deklinacja |
+42° 19′ 51,41″[5] | ||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−50,8 ± 0,6 mas/rok[5] | ||||||||
| Prędkość radialna |
−14 ± 5 km/s[5] | ||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||
| Typ widmowy |
B: B9,5 V | ||||||||
| Masa | |||||||||
| Temperatura |
B: 12 000 K | ||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||
| |||||||||
Gamma Andromedae (γ And, Almach, Almaak) – gwiazda w gwiazdozbiorze Andromedy, odległa od Słońca o około 350 lat świetlnych.
Nazwa edytuj
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Almach, wywodzi się z języka arabskiego. Nazwa عناق الأرض ʿināq al-arḍ oznacza „karakal” (ryś stepowy)[4][7]. Nazwa bywała także zapisywana w formie Alamak, Almaac, Alamech i innych. Arabowie znali tę gwiazdę także pod nazwą رجل المسلسلة Rijl al Musalsalah, „stopa kobiety” (Andromedy)[7]. W 2016 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie uznała formę Almach za zalecaną[8].
Charakterystyka obserwacyjna edytuj
Gamma Andromedae jest trzecią co do jasności gwiazdą konstelacji, jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 2,10m, a wielkość absolutna wynosi −3,05m[2]. Jest to gwiazda wielokrotna. Przez mały teleskop może być obserwowana jako gwiazda podwójna, której składniki różnią się kolorem. Jaśniejszy jest złotożółty, a słabszy błękitny, ale dzięki efektowi kontrastu dostrzegane barwy ulegają wzmocnieniu dla obserwatora, przez co były opisywane jako „pomarańczowy i szmaragdowozielony”[4][7]. Składniki te dzieli na niebie 9,4 sekundy kątowej (pomiar z 2016 roku)[6]. Jako pierwszy podwójność Gamma Andromedae stwierdził w 1778 roku Johann Tobias Mayer z Getyngi, natomiast w 1842 roku Wilhelm Struve odkrył, że błękitny składnik sam jest gwiazdą podwójną[7].
Charakterystyka fizyczna edytuj
Główny składnik γ¹ Andromedae (właściwy Almach) to jasny olbrzym, gwiazda typu widmowego K3. Ma on temperaturę 4500 K, a jego jasność jest 2000 razy większa niż jasność Słońca. Almach ma promień 80 razy większy od Słońca, większy niż promień orbity Wenus[4].
Składnik γ² Andromedae (5,02m) przez duże instrumenty optyczne może być rozdzielony na dwa. Tworzą go dwie gwiazdy ciągu głównego, błękitna Gamma Andromedae B o typie widmowym B9,5 i jasności 5,3m oraz biała Gamma Andromedae C, należąca do typu widmowego A0, o jasności 6,5m[4][6]. Składniki te okrążają wspólny środek masy w czasie 63,7 roku. Dzieli je średnio 0,3″, co przekłada się na 33 au, ale ze względu na duży mimośród zbliżają się na 13 au i oddalają na 52 au[4]. Co więcej jaśniejszy składnik Gamma Andromedae B jest gwiazdą spektroskopowo podwójną, z okresem obiegu składników 2,7 dnia. Sumaryczna masa potrójnego układu Gamma Andromedae BC jest równa 8,7 M☉, a to sugeruje, że niewidoczny składnik Bb jest białą gwiazdą typu A7, jednak nic więcej o niej nie wiadomo[4].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f γ¹ And w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Anderson E., Francis C: HIP 9640. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-05-22]. (ang.).
- ↑ a b Gamma Andromedae w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i j k Jim Kaler: ALMACH (Gamma Andromedae). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-05-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e γ² And w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c Mason et al.: WDS J02039+4220A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ a b c d Andromeda, the Woman Chained. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 36. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-05-22].