Lakownica jasnomiąższowa

Lakownica jasnomiąższowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	żagwiowce
Rodzina	żagwiowate
Rodzaj	lakownica
Gatunek	lakownica jasnomiąższowa
	Nazwa systematyczna
	Ganoderma resinaceum Boud.; Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 5(2,3): 72 (1889)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lakownica jasnomiąższowa (Ganoderma resinaceum Boud.) – gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ganoderma, Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Ma około 30 synonimów. Niektóre z nich:

Fomes areolatus (Murrill) Murrill 1912
Friesia resinacea (Boud.) Lázaro Ibiza 1916
Ganoderma areolatum Murrill 1912
Ganoderma lucidum subsp. resinaceum (Boud.) Bourdot & Galzin 1925
Polyporus argillaceus (Murrill) Overh. 1926
Polyporus pulverulentus (Murrill) Overh. 1926
Polyporus sessilis (Murrill) Lloyd 1915
Polyporus subincrustatus (Murrill) Seaver & Chardón 1926^[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., Stanisław Domański w 1967 r. opisywał ten gatunek pod nazwą lakownica żywicowata^[3].

Morfologia

Owocnik

Wieloletni, typu huba, duży, osiągający średnicę do 45 cm. Do podłoża przyrasta bokiem, czasami tylko występuje szczątkowy trzon. Kształt półkolisty lub nerkowaty. Powierzchnia gładka, błyszcząca lub matowa, słabo bruzdowana, u młodych owocników żółtawa, pokryta cienką warstwa żywiczną, u starszych coraz ciemniejsza – ceglastokasztanowa, ciemnoruda, i w końcu niemal czarna. W stanie wyschniętym często popękana. Brzeg tępy, gruby, o barwie od białawej do kremowej. Hymenofor rurkowy. Rurki długości 5–20 mm, zazwyczaj tworzące jedną tylko warstwę, rzadziej 2–5 warstw. Pory drobne, koliste, w liczbie 2–2,5 na 1 mm^[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy trimityczny. Strzępki generatywne hialinowe, cienkościenne, ze sprzążkami, o średnicy 2–5 μm, na wysuszonych okazach trudne do obserwacji. Strzępki szkieletowe obficie występujące, grubościenne, nierozgałęzione lub z kilkoma gałązkami, o średnicy 3–5 μm u podstawy, czasami z bocznymi naroślami, zazwyczaj oddzielonymi od głównego trzonu prostymi septami. Strzępki łącznikowe długie, hialinowe lub lekko żółtawe, o średnicy 3–5 μm u podstawy, z długimi, bocznymi jasnożółtymi odgałęzieniami. Skorupa na górnej stronie owocnika zbudowana z palisadowo ułożonych, amyloidalnych strzępek o małych i trudnych do zaobserwowania sprzążkach. Brak cystyd i innych płonnych elementów hymenium. Zarodniki elipsoidalne z obciętymi wierzchołkami, o rozmiarach 9–11,5 × 4,5–7 μm^[5].

Gatunki podobne

Lakownica jasnomiąższowa może być mylona z lakownicą czerwonawą (Ganoderma pfeifferi), która ma podobną żywiczną skorupę na górnej powierzchni owocnika, ale odróżnia się ciemnobrązowym lub umbrowym kontekstem i szerszymi zarodnikami. Lakownica żółtawa (Ganoderma lucidum) ma jaśniejszy kontekst, bez ciemniejszej strefy nad rurkami i nie posiada żywicznej skorupy, wskutek czego jest znacznie bardziej błyszcząca (nawet starsze okazy). Odróżnia się także zarodnikami^[5].

Występowanie i siedlisko

Lakownica jasnomiąższowa notowana jest na licznych stanowiskach w Ameryce Północnej, Środkowej, Południowej oraz w Europie Południowej i Środkowej i na kilku izolowanych stanowiskach w południowej Danii. Poza tym notowana w Afryce (Liberia) i Azji (Japonia, Filipiny)^[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7].

Występuje w parkach, w lasach i przy drogach, głównie na żywych drzewach liściastych, sporadycznie tylko na martwych. W Polsce notowana na klonie jaworze, kasztanowcu zwyczajnym^[3]. W innych krajach występuje także na dębach, olszach, wiązowcach, dereniach, bukach, platanach, topolach, robiniach, wierzbach, jarzębach, lipach^[5].

Znaczenie

Grzyb niejadalny. Nadrzewny pasożyt i saprotrof. Powoduje białą zgniliznę drewna^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-18] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-10-23] (ang.).
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A., 1967 – Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom III. Żagwiowate II (Polyporaceae pileatae), Szczeciniakowate II (Mucronoporaceae pileatae). Lakownicowate (Ganodermataceae). Bondarcewowate (Bondarzewiaceae). Boletkowate (Boletopsidaceae). Ozorkowate (Fistulinaceae).
↑ ^a ^b ^c ^d Ganderma resinaceum [online], Mycobank [dostęp 2017-10-23] .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-10-23] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-18] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2017-10-23] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[dom-4] Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A., 1967 – Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom III. Żagwiowate II (Polyporaceae pileatae), Szczeciniakowate II (Mucronoporaceae pileatae). Lakownicowate (Ganodermataceae). Bondarcewowate (Bondarzewiaceae). Boletkowate (Boletopsidaceae). Ozorkowate (Fistulinaceae).

[myco-5] Ganderma resinaceum [online], Mycobank [dostęp 2017-10-23] .

[disc-6] Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-10-23] .

[mirek-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]