Giebułtów (powiat miechowski)

wieś w województwie małopolskim, powiecie miechowskim

Giebułtów (łac. 1352 – Gembolthow, 1376 – Geboltow, 1454 – Gyebolthow, 1469 – Gebeltow, 1486 – Gyebulthow[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Książ Wielki.

Giebułtów
wieś
Ilustracja
Dwór – dawna szkoła
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

miechowski

Gmina

Książ Wielki

Liczba ludności (2022)

198[2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

32-210[3]

Tablice rejestracyjne

KMI

SIMC

0246416

Położenie na mapie gminy Książ Wielki
Mapa konturowa gminy Książ Wielki, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Giebułtów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Giebułtów”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Giebułtów”
Położenie na mapie powiatu miechowskiego
Mapa konturowa powiatu miechowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Giebułtów”
Ziemia50°24′17″N 20°10′20″E/50,404722 20,172222[1]
Integralne części wsi Giebułtów[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0246422 Janowiczki część wsi
0246439 Kresy część wsi
0246445 Praga część wsi

Historia edytuj

Gniazdo rodziny Giebułtowskich herbu Lis, którzy od Koziegłów przybrali także nazwisko Koziegłowskich.

1325 r. – właścicielem Giebułtowa jest Mściwój (własność szlachecka);

1424 r. – Władysław Jagiełło zezwala Krystynowi z Koziegłów na urządzenie Giebułtowa na prawie średzkim (niemieckim);

1454 r. – Jan Koziegłowski z Giebułtowa zobowiązuje się oddawać dziesięcinę z Giebułtowa plebanowi w Książu Małym, w zamian za to dostaje w kościele w Książu Małym stallę i jedną mszę rocznie we własnej intencji;

1470 – Giebułtów należy po połowie do parafii Książ Mały i Książ Wielki;

1595 – wieś, położona w powiecie ksiąskim województwa krakowskiego, była własnością wojewodziców krakowskich: Gabriela, Andrzeja i Jana Magnusa Tęczyńskich[7];

1629 – właścicielem Giebułtowa jest kasztelan Piotr Szyszkowski;

1791 – dziedzicem "wsi Giebutowa, Maciejowa i Adamy Pustkowia J.W.P. Morstyn".

W 1827 roku było tu 28 domów i 202 mieszkańców; w latach 80. XIX wieku 10 domów, 35 osad włościańskich, 413 mieszkańców. W tychże latach grunty dworskie zajmowały 956 morgów, włościańskie 359. We wsi była szkoła elementarna i młyn wodny. W 1816 roku własność spadkobierców Jana Weryhy Darowskiego, szacowana na około 173 000 złotych polskich.

W 1863 roku właścicielem wsi był Władysław Bielski. We dworze w czasie powstania styczniowego zginęło 3 młodych ludzi, a syn Bielskiego cudem uszedł z życiem.

W 1873 roku majątek został sprzedany za 30 000 srebrnych rubli. Do dóbr Giebułtów należały wsie: Tochołów (22 osady, 158 morgów), Adama (4 osady, 38 morgów), Maciejów (8 osad, 72 morgi). Na folwarku było 6 budynków murowanych i 6 drewnianych; znajdowały się tam także pokłady kamienia wapiennego i żarnowego.

W 1917 roku Giebułtów (615 morgów) był w rękach Stanisława Dzianotta, natomiast w 1927 roku właścicielem majątku (345 morgów) jest już syn Stanisława, Kazimierz Dzianott.

Kazimierz gospodaruje w Giebułtowie do stycznia 1945 roku. Po II wojnie światowej w dworze mieściła się szkoła podstawowa. Budynek był pierwotnie jednokondygnacyjny, w ostatnich latach (w rękach prywatnych) podniesiony o 1 kondygnację i wyremontowany[4].

Z dniem 1 września 1973 roku powołano Zbiorczą Szkołę Gminną, utworzoną m.in. ze szkoły w Giebułtowie. Została ona mianowana punktem filialnym tej szkoły. Wówczas dyrektorem Gminnej Szkoły Zbiorczej mianowany został mgr Jan Sojka. Do szkoły w roku szkolnym 1977/78 uczęszczało 32 uczniów, a już w roku szkolnym 1980/1981 – 25 uczniów. W 1995 roku Szkoła Podstawowa w Giebułtowie została zlikwidowana.[8]

Wg kronikarza Jana Długosza około 1475 r. Giebułtów – własności Jana Koziegłowskiego, herbu Lis, należał do parafii Narodzenia NMP w Książu Małym.[9]

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Giebułtów, po jej zniesieniu w gromadzie Kalina Wielka. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32419
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b miechowski_kuferek [online], miechowski_kuferek.manifo.com [dostęp 2019-11-23].
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. GUS. Rejestr TERYT
  7. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
  8. Historia naszej szkoły - ZSP Książ Wielki [online], ksiazwielki.edu.pl [dostęp 2019-11-23].
  9. Parafia Narodzenia NMP w Książu Małym-historia [online], ksiazmaly.kielce.opoka.org.pl [dostęp 2019-11-23].