Grudusk
Grudusk – wieś w Polsce położona na Wzniesieniach Mławskich, w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Grudusk[4][5].
| Artykuł |
53°03′40″N 20°37′35″E |
|---|---|
| - błąd |
38 m |
| WD |
53°3'0.0"N, 20°37'0.1"E, 53°4'N, 20°38'E |
| - błąd |
14 m |
| Odległość |
1475 m |
| wieś | |
 kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
23 |
| Kod pocztowy |
06-460[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WCI |
| SIMC |
0115499[4] |
Położenie na mapie gminy Grudusk  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu ciechanowskiego  | |
 53°03′40″N 20°37′35″E/53,061111 20,626389
| |
| Strona internetowa | |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0115507 | Grudusk-Brzozowo | część wsi |
| 0115513 | Grudusk-Olszak | część wsi |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Grudusk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Grudusk oraz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła[6].
Znajduje się tutaj także dwór z pierwszej połowy XX wieku[7]. W centrum wsi znajduje się pokaźne grodzisko zwane Zieloną Górą, na której 26 czerwca 2010 roku odbyły się prace archeologiczne[8].
W miejscowości krzyżują się dwie drogi wojewódzkie, DW544 i DW616.
HistoriaEdytuj
Pierwszy gród w Grudusku został wzniesiony w czasach monarchii pierwszych Piastów i istniał od schyłku IX wieku do połowy XIII wieku. Gród ten leżał prawdopodobnie na trasie szlaku handlowego z Drohiczyna, przez Pułtusk do Truso. Pełnił też rolę warowni chroniącej północne Mazowsze przed najazdami Prusów. Gród otaczał wał ziemny z płaszczem kamiennym oraz drewnianą palisadą na wierzchołku fortyfikacji. Od północnej strony wejścia do grodu strzegły dwie drewniane wieże obronne, między którymi była brama. W tym też czasie jego mieszkańcy zajmowali się kowalstwem, tkactwem, rybołówstwem, rogowiarstwem. Pierwszy raz gród spłonął w XI wieku, jednak został wkrótce odbudowany, a jego obszar powiększony. Sam kopiec otaczała fosa, której ślady noszą nieliczne wgłębienia po wschodniej i południowej stronie. Dzięki swojemu położeniu na skrzyżowaniu ważnych dróg handlowych i wysunięciu na północ w kierunku granicy z Prusami, odgrywał dość ważną rolę. Był też ośrodkiem administracyjnym, targowym i rzemieślniczym. W jego północnej części znajdował się plac targowy, a u podnóża wału, od tej samej strony, znajdowała się przy kamiennej grobli, przystań. Ostateczny upadek grodu można wiązać z najazdem Prusów po 1217 roku, w czasach Konrada Mazowieckiego. Od XV w. był własnością szlacheckiej rodziny Grudowskich. Na pocz. XX w. wieś była wzorcowym ogniskiem ruchu spółdzielczego guberni płockiej, działała kasa zapomogowo-pożyczkowa i kółko rolnicze. W styczniu 1945 silne walki Armii Czerwonej z Niemcami. W czasach Polski Ludowej wieś została ośrodkiem handlowo-usługowym dla rolnictwa, powstała mleczarnia, młyn, elewatory zbożowe o Państwowe Gospodarstwo Rolne[9].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Wieś Grudusk w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2017-10-15] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-12-28].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 343 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Parafia pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. diecezjaplocka.pl. [dostęp 2016-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-28)].
- ↑ Grudusk - Polskie Zabytki - Katalog zamków, pałaców i dworów w Polsce, www.polskiezabytki.pl [dostęp 2020-05-11].
- ↑ Wojciech Pastuszka, Grudusk – niezwykła podróż do średniowiecznego grodu, Archeowieści, 27 marca 2011 [dostęp 2019-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-15] (ang.).
- ↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 126-127
Linki zewnętrzneEdytuj
- Grudusk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 861.
- Grudusk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 736.
- Wojciech Pastuszka, Grudusk – niezwykła podróż do średniowiecznego grodu, Archeowieści, 27 marca 2011 [dostęp 2019-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-15].