Grzegorz Dobrowolski-Doliwa
Grzegorz Bolesław Dobrowolski-Doliwa (ur. 28 maja?/9 czerwca 1898 w Jelizawietgradzie, zm. 12 stycznia 1952 w Warszawie) – żołnierz wywiadu wojskowego, major dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego.
| |
 major dyplomowany kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 czerwca 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego |
| Stanowiska |
szef sztabu brygady kawalerii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Grzegorz Bolesław Dobrowolski-Doliwa urodził się 9 czerwca 1898 roku w Jelizawietgradzie, w rodzinie Bolesława i Teofili z Zachanowiczów. Był od młodych lat związany z wojskiem – w 1918 ukończył szkołę kawalerii, uzyskując stopień ppor. Był członkiem II Korpusu gen. Józefa Hallera i uczestnikiem bitwy 11 V 1918 pod Kaniowem. Dostał się do niewoli, lecz uciekł, zatrzymując się w Odessie. Tu wstąpił do POW, aktywnie działał w wywiadzie, powołany został na etat w Oddziale II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Później pełnił służbę w Wydziale IV Biura Wywiadowczego Wschód O. II SG WP. 31 marca 1924 roku został awansowany na rotmistrza ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku i 36. lokatą w korpusie oficerów jazdy (zwanej od 1924 roku kawalerią)[1].
W latach 1927–1930 był oficerem wywiadu w działającym w ZSRR, na placówce w Mińsku. Z dniem 5 stycznia 1931 został powołany z dyspozycji szefa Departamentu Kawalerii MSWojsk. do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza dwuletniego kursu 1930-1932[2]. W październiku tego roku został przeniesiony do 17 Pułku Ułanów w Lesznie[3]. 3 listopada 1932 został ponownie powołany do Wyższej Szkoły Wojennej na drugi rocznik kursu 1931–1933[4]. 12 marca 1933 został awansowany na majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 2. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[5]. Z dniem 1 października 1933, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu. W czerwcu 1934 otrzymał przeniesienie do Dowództwa 5 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Krakowie na stanowisko szefa sztabu[6].
W kampanii wrześniowej kwatermistrz Podolskiej Brygady Kawalerii, a od 23 września 1939 roku kwatermistrz Zbiorczej Brygady Kawalerii[7].
Po kapitulacji wraz z dowódcą osadzony w twierdzy Königstein. By uwolnić się z obozu, za zgodą Rómmla, podał się za Ukraińca. Zwolniony, osiadł w Warszawie, włączył się w nurt konspiracji AK, walczył w powstaniu warszawskim. Po upadku powstania otrzymał rozkaz nieujawniania się i pozostania w kraju. 22 listopada 1944 aresztowany przez Gestapo i więziony w Krakowie, a następnie w niemieckich obozach koncentracyjnych Gross-Rosen, Dora i Bergen-Belsen.
Od połowy 1947 w Brukseli, pod wpływem gróźb i szantażu podjął się współpracy z Ministerstwem Bezpieczeństwa Publicznego. Jak zeznał później podczas rozprawy sądowej, zrobił to dla uniknięcia represji i w obawie o osoby najbliższe. Współpraca była pozorna, udzielał bowiem błahych, niesprawdzonych lub wręcz fałszywych wiadomości, od początku też śledzony był przez kontrwywiad amerykański (CIC). 31 sierpnia 1949 został aresztowany w Norymberdze. W przesłuchaniu przyznał się do współpracy z organami bezpieczeństwa, ale wobec braku dowodów winy w lipcu 1950 został zwolniony i wrócił do Polski.
16 września 1950 aresztowany przez MBP/GZI WP. W procesie sądowym nie przydzielono mu obrońcy. 20 lipca 1951 ława WSR w Warszawie Sr.593/51 pod przewodnictwem por. Jerzego Drohomireckiego skazała go na podstawie 7 Dekr. z 13 czerwca 1946 r.[8] na karę śmierci, jednak 23 sierpnia 1951 NSW uznając na wniosek rewizyjny naczelnego prokuratora wojskowego, że niektóre kary są zbyt niskie, uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. 10 września 1951 WSR w Warszawie skazał go ponownie na karę śmierci. 26 października 1951 NSW utrzymał ten wyrok w mocy. Bolesław Bierut pomimo prośby nie skorzystał z prawa łaski.
Grzegorz Doliwa-Dobrowolski został stracony 12 stycznia 1952 w więzieniu mokotowskim. W 1957 żona Zofia wystąpiła z wnioskiem o wznowienie postępowania, gdyż „w toku śledztwa i na rozprawie nastąpiły rażące naruszenia przepisów proceduralnych, które wręcz pozbawiły oskarżonego możliwości obrony”. Wniosek stwierdzał, że wyrok pogwałcił elementy przepisów prawa, że w stosunku do oskarżonego stosowano w śledztwie niedozwolone metody i presję fizyczną, o czym wspominał także list straconego do Bolesława Bieruta z prośbą o łaskę. NSW uznał jednak, że nie są to nowe fakty ani dowody, i wniosek żony oddalił. Dopiero 24 lutego 1993 SWOW na sesji wyjazdowej w WSG w Olsztynie uznał wyrok byłego WSR w Warszawie za nieważny[9].
Upamiętnienie edytuj
Dokładne miejsce pochówku nieznane. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie w tzw. Kwaterze „na Łączce”. Symboliczna tablica pamiątkowa znajduje się także na grobie syna Grzegorza – Jerzego Doliwy-Dobrowolskiego na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni[10].
Odznaczenia edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 174.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 330.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 438.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 46.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 161.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 308.
- ↑ "Księga najwyższego wymiaru kary" w Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
- ↑ http://www.ipn.gov.pl/ftp/pdf/represjonowani/Doliwa_Dobrowolski_Grzegorz.pdf
- ↑ GROBONET 2.6 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarze Komunalne w Gdyni [online], www.polskie-cmentarze.com [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-27] (pol.).
- ↑ a b c d na podstawie fotografii z infoboxa
Bibliografia edytuj
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945–56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991., zob też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
- Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
- AIPN, Teczki więźniów 1952, Doliwa-Dobrowolski Grzegorz
- AWL, WSR w Warszawie, 118/91/3863
- J.R. Kubiak, Tajemnice więzienia mokotowskiego...