Irène Joliot-Curie

Irène Joliot-Curie
Państwo działania	Francja
Data i miejsce urodzenia	12 września 1897 ; Paryż
Data i miejsce śmierci	17 marca 1956 ; Paryż
	Dr honoris causa
	Specjalność: chemia fizyczna
Alma Mater	Uniwersytet Paryski
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie chemii
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Irène Joliot-Curie (ur. 12 września 1897 w Paryżu, zm. 17 marca 1956 tamże) – francuska fizykochemik, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, członkini Prezydium Honorowego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego we Francji w 1944 r.^[1]

Życiorys

Córka Polki Marii Skłodowskiej-Curie i Francuza Pierre’a Curie. W 1934 r. wraz z mężem, Frédérikiem Joliot-Curie, wykonała zdjęcie komory mgłowej, na którym uwieczniła zjawisko tworzenia się par elektron-pozyton (pozytonium) z fotonów^[2].

W 1935 r. otrzymała wraz z mężem Nagrodę Nobla z chemii w uznaniu za odkrycie sztucznej promieniotwórczości – syntezy nowych nuklidów promieniotwórczych^[3].

W 1936 r. wraz z dziennikarzem Charlesem Faroux założyła w Paryżu klub sportu ju-jitsu pod nazwą „Jiu-jitsu Club de France”^[4].

UMCS (w 1950 r.)^[5] i Uniwersytet Jagielloński (w 1951 r.) przyznały jej oraz jej mężowi tytuły doktora honoris causa. W 1954 r. została członkinią zagraniczną PAN^[6].

Była socjalistką, wraz z mężem wstąpiła w 1934 r. do Partii Socjalistycznej. Brała udział w Comité de vigilance contre le fascisme (Komitecie Czujności Przeciwko Faszyzmowi), założonym przez komunistycznego fizyka Paul Langevin, którego była bliską przyjaciółką: „Przybyliśmy, aby zadeklarować wszystkim robotnikom, naszym towarzyszom, naszą determinację do walki z nimi, aby ocalić przed faszystowską dyktaturą to, co ludzie zdobyli w zakresie praw i wolności publicznych”, stwierdził Manifest. Później wstąpiła do Francuskiej Partii Komunistycznej (PCF) i wzięła udział w Światowym Kongresie Kobiet Przeciwko Wojnie i Faszyzmowi^[7].

Jako jedna z trzech kobiet uczestniczyła w utworzonym w roku 1936 koalicyjnym rządzie Frontu Ludowego, w którym była sekretarzem stanu ds. badań naukowych^[8]. Sygnatariuszka apelu sztokholmskiego w 1950 r.^[9]

W 1951 r. przekazała Polsce rękopisy, fotografie i przedmioty osobiste matki^[10].

Zmarła na białaczkę.

Życie prywatne

Irène i Frédéric Joliot-Curie mieli dwoje dzieci, Hélène i Pierre’a.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (23 stycznia 1947)^[11]
Order Krzyża Grunwaldu III klasy (11 lipca 1946)^[12]
Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja)

Zobacz też

lista laureatów Nagrody Nobla związanych z Polską

Przypisy

↑ Sprawozdanie z pierwszego Walnego Zjazdu Wychodźstwa Polskiego we Francji 17–18 grudnia 1944, Paryż: PKWN we Francji, 1945, s. 122 .
↑ Andrzej KajetanA.K. Wróblewski Andrzej KajetanA.K., Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do współczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 499 .
↑ Nagrody Nobla z chemii w 1935 r. [online], Fundacja Nobla .
↑ Joliot Curie zakłada klub sportowy we Francji, „Gazeta Lwowska”, nr 270, 22 listopada 1936, s. 2 .
↑ Doktorzy honoris causa UMCS [online], Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie [dostęp 2011-02-23] .
↑ Joliot-Curie, Irena, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-09-10] .
↑ Irène Joliot-Curie, une scientifique au service de la justice [online], L’Humanité, 1 sierpnia 2019 (fr.).
↑ Frédéric and Irène Joliot-Curie, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-10] (ang.).
↑ Dziennik Polski, rok VI, nr 91 (1861), Kraków 1 kwietnia 1950 roku, s. 2.
↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 62, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
↑ M.P. z 1947 r. nr 58, poz. 405 „za wybitne zasługi na polu nauki dla dobra całej ludzkości oraz w dziele utrwalenia więzów przyjaźni polsko-francuskiej”.
↑ M.P. z 1947 r. nr 17, poz. 38 „za zasługi położone na polu opieki, pomoc okazaną Polakom we Francji i życzliwość do spraw polskich”.

Linki zewnętrzne

Informacje na internetowej stronie Nagrody Nobla. nobelprize.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-11-24)].
TomaszT. Pospieszny TomaszT., Irena Joliot-Curie i jej wyścig do Nagrody Nobla [online], Piękniejsza Strona Nauki .

[1] Sprawozdanie z pierwszego Walnego Zjazdu Wychodźstwa Polskiego we Francji 17–18 grudnia 1944, Paryż: PKWN we Francji, 1945, s. 122 .

[2] Andrzej KajetanA.K. Wróblewski Andrzej KajetanA.K., Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do współczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 499 .

[3] Nagrody Nobla z chemii w 1935 r. [online], Fundacja Nobla .

[4] Joliot Curie zakłada klub sportowy we Francji, „Gazeta Lwowska”, nr 270, 22 listopada 1936, s. 2 .

[5] Doktorzy honoris causa UMCS [online], Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie [dostęp 2011-02-23] .

[PAN-6] Joliot-Curie, Irena, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-09-10] .

[7] Irène Joliot-Curie, une scientifique au service de la justice [online], L’Humanité, 1 sierpnia 2019 (fr.).

[8] Frédéric and Irène Joliot-Curie, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-10] (ang.).

[9] Dziennik Polski, rok VI, nr 91 (1861), Kraków 1 kwietnia 1950 roku, s. 2.

[10] Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 62, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.

[11] M.P. z 1947 r. nr 58, poz. 405 „za wybitne zasługi na polu nauki dla dobra całej ludzkości oraz w dziele utrwalenia więzów przyjaźni polsko-francuskiej”.

[12] M.P. z 1947 r. nr 17, poz. 38 „za zasługi położone na polu opieki, pomoc okazaną Polakom we Francji i życzliwość do spraw polskich”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]