Józef Pieter
Józef Pieter (ur. 19 lutego 1904 w Ochabach na Śląsku Cieszyńskim, zm. 3 marca 1989) – polski psycholog, filozof, pedagog, naukoznawca, nauczyciel akademicki kilku uczelni, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach.
| ||
 Pomnik Józefa Pietera w Ochabach | ||
| Data i miejsce urodzenia | 19 lutego 1904 Ochaby | |
|---|---|---|
| Data śmierci | 3 marca 1989 | |
| Zawód, zajęcie | psycholog, filozof, pedagog | |
| Alma Mater | Uniwersytet Jagielloński | |
| Uczelnia | Uniwersytet Śląski w Katowicach | |
| Wydział | Instytut Pedagogiki i Psychologii UŚ | |
| Stanowisko | dyrektor | |
| Odznaczenia | ||
    
| ||
ŻyciorysEdytuj
Urodził się w Ochabach na tzw. Kościelniku jako syn Józefa Pietera, mistrza ciesielskiego. Wiosną 1914 r. jego rodzina przeniosła się do Skoczowa, do nowo zbudowanego domu "Pod Dębem" usytuowanego na tzw. Zabawie na prawym brzegu Wisły, przy trakcie "cesarskim" wiodącym w stronę Bielska.[1]
Od 1916 r. uczył się w ośmioletnim gimnazjum im. A. Osuchowskiego w Cieszynie, gdzie w 1924 r. zdał z odznaczeniem egzamin maturalny. We wrześniu tegoś roku został przyjęty na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył w roku (1928). Pracował jako nauczyciel w krakowskich szkołach średnich, od 1931 był starszym asystentem na UJ. Od 1936 wykładał na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz Instytucie Pedagogicznym Związku Nauczycielstwa Polskiego tamże. Po II wojnie światowej organizator życia naukowego w województwie śląskim, pełnił m.in. funkcje:
- redaktora naczelnego kwartalnika pedagogicznego Chowanna
- dyrektora Instytutu Pedagogicznego w Katowicach (1945−1950)
- rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach (1950-1956)
- rektora Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach (1956−1968)
- dyrektora Instytutu Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1968−1974)
Pierwszy wyraził ideę powołania Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach [w 1929 wątpliwe]. Jako członek Obywatelskiego Komitetu Przygotowawczego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w 1945 J. Pieter przedstawił sprawę powołania Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach[2]. Lecz przedsięwzięcie się nie powiodło. Po wieloletnich zabiegach rektora prof. J. Pietera, Rada Państwa w 1968 podjęła decyzję o połączeniu Filii UJ w Katowicach założonej w 1962 z PWSP w Katowicach. Nowa instytucja nauki, o którą profesor zabiegał otrzymała nazwę Uniwersytet Śląski w Katowicach. W uniwersytecie prof. Józef Pieter objął funkcję Dyrektora Instytutu Pedagogiki i Psychologii. J. Pieter prowadził wykłady przez pewien czas także na Uniwersytecie Warszawskim i Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi.
Profesor J. Pieter był aktywnym członkiem wieku towarzystw i komitetów naukowych (Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Oddział PAN w Katowicach i inne). Wchodził w skład Rady Naukowej Śląskiego Instytutu Naukowego. W 1949 zorganizował w Katowicach oddział Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, którego był przewodniczącym do 1956. Inicjator kierunku studiów wychowanie techniczne, który powołano w 1959 na WSP w Katowicach. Był to pierwszy tego typu program studiów w Polsce. Z kierunku wychowanie techniczne powstał po latach Wydział Techniki, którego kontynuacją jest współczesny Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach UŚ w Katowicach.
Autor ponad 200 publikacji naukowych, w tym ponad 40 książek, które obejmowały problemy naukowe o znaczeniu podstawowym dla rozwoju pedagogiki i psychologii. Wychowawca wielu nauczycieli i naukowców. Niektóre publikacje:
- Psychologia światopoglądu młodzieży (1933)
- Biografia ogólna (1946)
- Psychologia jako nauka (1947)
- Krytyka dzieł twórczych (1948)
- Historia psychologii (1958−1974)
- Czytanie i lektura (1960)
- Słownik psychologiczny (1963)
- Wstęp do nauki o osobowości (1969)
- Ogólna metodologia pracy naukowej (1967)
- Psychologia uczenia się i nauczania (1970)
- Psychologia nauki (tom 191 serii wydawniczej Omega, 1971)
Był też autorem pamiętnika Czasy i ludzie (1986)[3].
OdznaczeniaEdytuj
Został uhonorowany m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
UpamiętnienieEdytuj
Jego imieniem nazwano rondo w Katowicach w okolicy uczelni; poświęcono mu także pamiątkową tablicę przy ul. Szkolnej 9 w Katowicach, na budynku dzisiejszego Instytutu Chemii UŚ[4]. Jego popiersie znajduje się również w auli nazwanej Jego imieniem, na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
PrzypisyEdytuj
- ↑ b. aut.: 100 lat temu. Prof. Józef Pieter, w: "Kalendarz Skoczowski 2004", wyd. Skoczów 2003, ISBN 83-904911-8-4, s. 44-46
- ↑ „Przemiany”. Tygodnik (Katowice–Opole), R 2, 1957, nr 6(18) z dn. 10 II.
- ↑ J. Broda, Skoczów i jego okolica w słowie pisanym, w: Skoczów. Od zarania do współczesności, wyd. 2, Skoczów 1993, s. 241.
- ↑ Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach. [dostęp 8 lutego 2011].
BibliografiaEdytuj
- Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 1210
- Władysława Błońska: Pieter Józef. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 166-168.