Jacek Siemieński
Jacek Ignacy Abdon Siemieński k. Leszczyc (ur. 26 lipca 1826 we wsi Kluczewsko (lub Januszewice) koło Opoczna, zm. 12 października 1872 w Żytnie)[1] – właściciel ziemski, przemysłowiec, działacz społeczny i niepodległościowy, mecenas sztuki, organizator powstania w Zagłębiu Dąbrowskim w 1863 r., komisarz cywilny Rządu Narodowego na Galicję Wschodnią[2].
| Data i miejsce urodzenia |
29 Lipiec 1826 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 października 1872 |
| Zawód, zajęcie |
ziemianin, przemysłowiec, działacz społeczny i niepodległościowy |
| Rodzice |
Leonard i Konstancja z Malczewskich |
| Małżeństwo |
Ewa Siemieńska |
| Dzieci |
Leonard Siemieński |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie ziemskich właścicieli Żytna. Studiował medycynę na Uniwersytecie Wrocławskim i w Paryżu. W czasie studiował przemycał polska literaturę niepodległościową przez granicę prusko-rosyjską. Po śmierci swojej ciotki Jadwigi Mieroszewskiej z domu Siemieńskiej stał się właścicielem Zagórza. Dokupił Klimontów, Dańdówkę i Niwkę (obecne dzielnice Sosnowca). Inwestował w przemysł ciężki, zostając właścicielem kopalń "Jerzy" (później Niwka-Modrzejów) i "Ignacy" (później Mortimer) oraz huty cynku "Paulina". Prowadził szeroko zakrojoną działalność społeczną. Był szefem Rady Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych powiatu olkuskiego. Wraz z Wandą Malczewską prowadził też działalność oświatową, opiekując się m.in. szkołami ludowymi w Zagórzu i Klimontowie oraz fundując dzieciom wiejskim stypendia i zakup książek[3]. Założył szpital w Klimontowie, organizował pomoc lekarską dla mieszkańców w czasie epidemii cholery[4].
Był też mecenasem sztuki, wspierał m.in. pisarza Wincentego Pola i malarza Jacka Malczewskiego. Gromadził dzieła sztuki, jego dwór w Zagórzu był nazywany "Małymi Atenami"[5].
Przed wybuchem powstanie styczniowego uwłaszczył chłopów. Czynnie angażował się w działalność konspiracyjną w Zagłębiu Dąbrowski. Ze względu na chorobę nie wziął udziału w początkowych walkach powstańczych. Wyjechał do Lwowa, gdzie na nominacji Mariana Langiewicza objął funkcję komisarza cywilnego Rządu Narodowego na Galicję Wschodnią. W listopadzie 1863 r. objął stanowisko naczelnika krakowskiej ekspozytury, organizując przerzut broni z zaboru austriackiego do rosyjskiego[6]. W 1864 swoje dobra sprzedał tanio śląskiemu przedsiębiorcy Gustawowi von Kramście, gdyż obawiał się ich konfiskaty przez władze carskie. Kupił wieś Wilkoszewice, gdzie zamieszkał[4][2].
Życie prywatne edytuj
Syn Leonarda i Konstancji z domu Malczewskiej[7], brat cioteczny Służebnicy Bożej Kościoła Katolickiego Wandy Malczewskiej, krewny malarza Jacka Malczewskiego. Zawarł związek małżeński z Ewą Siemieńską (1840–1894), miał syna Leonarda (1856–1915)[8].
Upamiętnienie edytuj
W 2015 r. decyzją radnych miejskich, na wniosek mieszkańców o Stowarzyszenia "Pakosznica", imieniem Jacka Siemieńskiego nazwano nowe rondo u zbiegu ulic Długosza, Dmowskiego i Braci Mieroszewskich w Sosnowcu[9][5].
Przypisy edytuj
- ↑ Jacek Ignacy Abdon Siemieński h. Leszczyc [online], geni_family_tree [dostęp 2023-04-10] (pol.).
- ↑ a b Powstańczym szlakiem przez Zagórze – część 1 [online], Kurier Miejski, 6 lutego 2023 [dostęp 2023-04-10] (pol.).
- ↑ Powstańczym szlakiem przez Zagórze – część 2 [online], Kurier Miejski, 23 marca 2023 [dostęp 2024-03-11] (pol.).
- ↑ a b Mateusz Załęski, Jacek Siemieński – zapomniany właściciel Zagórza i Klimontowa [online], Twoje Zagłębie, 24 lipca 2016 [dostęp 2023-04-10] (pol.).
- ↑ a b Redakcja, Rondo im. Jacka Siemieńskiego w Zagórzu? Będzie wnioskować o to "Pakosznica" [online], Sosnowiec Nasze Miasto, 22 października 2014 [dostęp 2023-04-10] (pol.).
- ↑ Redakcja, Jacek Siemieński: niesłusznie zapomniany właściciel Zagórza i Klimontowa [HISTORIA DZ] [online], Dziennik Zachodni, 11 stycznia 2015 [dostęp 2023-04-10] (pol.).
- ↑ Jacek Siemieński de Siemienice h. Leszczyc [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-04-10].
- ↑ Ewa Siemieńska de Siemienice h. Leszczyc [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-04-10].
- ↑ Redakcja, Jacek Siemieński patronem ronda w Zagórzu [online], Sosnowiec Nasze Miasto, 4 lipca 2016 [dostęp 2023-04-10] (pol.).