Zagórze (Sosnowiec)
Zagórze – północna, wielka dzielnica Sosnowca, przeobrażona zupełnie z budową Huty Katowice (rozbudowa sięgnęła terenów Klimontowa). W latach 1967–1975 samodzielne miasto w powiecie będzińskim.
| ||||
| ||||
| ||||
Państwo | ![]() | |||
Województwo | ![]() | |||
Miasto | Sosnowiec | |||
Data założenia | 1228 (pierwsza pisemna wzmianka) | |||
Prawa miejskie | 1967–1975 | |||
W granicach Sosnowca | 1975 | |||
Populacja • liczba ludności |
61 000 | |||
Nr kierunkowy | 32 | |||
Kod pocztowy | 41-219,41-220,41-221 | |||
![]() | ||||
Strona internetowa | ||||
Portal ![]() |
Graniczy od północy z Dąbrową Górniczą, od wschodu z Kazimierzem Górniczym i Porąbką, od południa z Klimontowem i Sielcem, od zachodu ze Środulą, a od północnego zachodu z Będzinem (wąska droga, która można dojechać do ul. Zagórskiej w Będzinie).
Ma tutaj swoje źródła Potok Zagórski a północno-zachodnią częścią przebiega droga krajowa nr 94, zwana w tym fragmencie Trasą K-D (Katowice-Dąbrowa Górnicza) i posiadająca na granicy z Dąbrową Górniczą węzeł, z którego odchodzi droga wojewódzka nr 910.
W dzielnicy wyodrębnia się:
- Józefów (dawny przysiółek wsi Zagórze), często traktowany jako odrębna dzielnica, ale będący integralną częścią Zagórza
- Kępa
- Kolonia Mec, dawniej pisana Kolonia Metz
- Pekin
- Małe Zagórze
- os. Bohaterów Monte Cassino
- os. Kisielewskiego
- część zwaną nieoficjalnie Stare Zagórze (od Mecu do granic z Dąbrową Górniczą)
- Zagórze Wschodnie (os. Koszalińska, Lubelska, Radomska itp. , os. Lenartowicza)
- os. 11 Listopada
- os. Gwiezdna
Pochodzenie nazwyEdytuj
Nazwa pochodzi od rzeczownika zagórze, oznaczającego "miejsce położone za górą"[1]. W XIV i XV wieku nazwa wykazywała nieustaloną formę. Świadczą o tym zapisy: de Zagoricz (1379), Zagorze (1389), Zagorzicze (1437) i Zagorze (1470–1480).
HistoriaEdytuj
- XII–XIII w. – pierwsze wzmianki o osadzie w miejscu Zagórza.
- 2 poł. XIV w. – właścicielami wsi byli bracia Mikołaj i Czader z rodu Gryfitów.
- XV w. – osada stała się własnością Jana Zagórskiego.
- 1666 – własność rodziny Mieroszewskich, nabyte przez starostę siewierskiego Krzysztofa Mieroszewskiego.
- 1869 – Zagórze stało się własnością kapitału francuskiego tworzącego Sosnowieckie Towarzystwo Kopalń i Hut.
- 1 czerwca 1939 – uruchomiono pierwsze połączenie autobusowe na trasie Śródmieście Sosnowca–Dąbrowa Górnicza.
- 15 lipca 1959 – nieudana próba zamachu na I sekretarz KC Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR) Nikitę Chruszczowa.
- 3 grudnia 1961 – nieudana próba zamachu na I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułkę przy ówczesnej ul. Krakowskiej (później PKWN, dziś Szymanowskiego). Obydwa zamachy przygotował Stanisław Jaros umieszczając bombę zegarową przy trasie przejazdu dygnitarzy.
- 1 stycznia 1967 – uzyskanie praw miejskich.
- 1 czerwca 1975 – utrata statusu miasta, przyłączenie do Sosnowca.
- 1978 – uruchomienie zajezdni autobusowej WPK Katowice zakład nr 8 (obecnie PKM Sosnowiec).
- 28 października 1982 – uruchomienie połączenia tramwajowego ze Śródmieściem Sosnowca i Katowicami.
- 14 czerwca 1999 – przejazd papieża Jana Pawła II zagórskimi ulicami (ks. Blachnickiego, gen. Bora-Komorowskiego, gen. Zaruskiego, gen. Rydza-Śmigłego) na pobliski plac przy ul. Gwiezdnej, na którym odbyła się msza zorganizowana w ramach VII pielgrzymki papieża do Polski.
- 10 stycznia 2008 – uroczyste otwarcie Centrum Targowo-Wystawienniczego Expo Silesia.
ZabytkiEdytuj
- Dwór Mieroszewskich
- Kościół św. Joachima
- Grodzisko stożkowate z XIV-XV w. w miejscu rycerskiej siedziby należącej do rycerzy z rodu Gryfitów. Jego średnica to ok. 25 metrów, a wysokość ok. 7 m. Gródek powstał być może po 1228 roku gdy okoliczne tereny otrzymał Klemens z Ruszczy. W 2 poł. XIV wieku właścicielami wsi i gródka byli bracia Mikołaj i Czader także z rodu Gryfitów[2].
Szkoły podstawowe i średnieEdytuj
- SP nr 9
- SP nr 23
- SP nr 38 im. Tadeusza Kościuszki
- SP nr 39 im. Kornela Makuszyńskiego
- SP nr 40
- SP nr 46 im. Jana Kiepury
- Gimnazjum nr 6 im. J. Kochanowskiego
- Gimnazjum nr 7 im. H.Sienkiewicza
- Gimnazjum nr 8 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu
- Gimnazjum nr 9 im. Jana Pawła II
- Gimnazjum sportowe nr 24 im. Olimpijczyków Zagłębia
- LO nr 5 imienia Roberta Schumana
- Centrum Kształcenia Ustawicznego
- Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5
- Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 7
- Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 14
- Zespół Szkół Architektoniczno-Budowlanych
Wspólnoty wyznanioweEdytuj
- zbór Sosnowiec-Zagórze (Sala Królestwa ul. Lenartowicza 55)[3]
SportEdytuj
- Górnik Zagórze – klub powstał w 1945 r. Obecnie występuje jako Górnik Sosnowiec.
- Naprzód Zagórze – klub powstał w 1917 r. Obecnie nie istnieje.
- Sosnowiecki Klub Motocrossowy Moto Sosnowiec[4]
- stadion i hala sportowa
- skate park
- strzelnica sportowa
- klub sportowy JAS-FBG Sosnowiec
Urodzeni w ZagórzuEdytuj
- Grzegorz Augustynik (1847-1929) – ksiądz, działacz społeczno-kulturalny
- Edmund Buła (1926-2012) – generał brygady Wojska Polskiego
- Zygmunt Hempel (1894-1944) – ziemianin, żołnierz Legionów Polskich, oficer w stanie spoczynku Wojska Polskiego (kapitan), w czasie okupacji niemieckiej członek Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej, współzałożyciel Konwentu Organizacji Niepodległościowych i kierownik Wydziału Wykonawczego Zarządu Głównego KON,
- Zdzisław Lachur (1920-2007) – malarz i grafik, założyciel wytwórni filmów rysunkowych w Bielsku-Białej
- Zbigniew Leliwa-Sujkowski (1898-1954) – żołnierz Pierwszej Kompanii Kadrowej, geolog, docent Uniwersytetu Warszawskiego, szef Biura Studiów Kedywu Armii Krajowej
- Jerzy Talkowski (ur. 1934) – ekonomista, samorządowiec, trzykrotnie prezydent Dąbrowy Górniczej
- Adam Wrzosek (1875-1965) – lekarz patolog, antropolog oraz historyk medycyny
- Mirosław Żurek (1919-1989) – żołnierz Batalionów Chłopskich, działacz ludowy, poseł na Sejm PRL
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ K. Rymut, Nazwy miast Polski, Ossolineum 1987, s. 274.
- ↑ Stanisław Kołodizejski "Rezydencje obronne Gryfitów" s.84
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-18] .
- ↑ "MOTO Sosnowiec"
Linki zewnętrzneEdytuj
- Portal dzielnicy Zagórze
- Oficjalna strona internetowa Sosnowca
- Zagórze (9) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa 1895.