Jan Lidl[a] (ur. ok. 1839, zm. 6 kwietnia 1921 we Lwowie) – urzędnik, wiceprezydent C. K. Namiestnictwa Galicji.

Jan Lidl
Data urodzenia

24 czerwca 1839

Data i miejsce śmierci

6 kwietnia 1921
Lwów

Zawód, zajęcie

urzędnik

Rodzice

Karol, Joanna

Małżeństwo

Anna

Krewni i powinowaci

Karol, Emilia (rodzeństwo), Franciszek Żeleski (szwagier)

Odznaczenia
Komandor z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Kawaler Orderu Leopolda (Austria) Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry) Medal Honorowy za Czterdziestoletnią Wierną Służbę (cywilny) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych II Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy)

Życiorys edytuj

Wywodził się z rodziny pochodzenia niemieckiego, przybyłej na obszar Galicji w okresie absolutyzmu[1]. Urodził się 24 czerwca 1839[2][3]. Był synem Karola (urzędnik magistratu we Lwowie) i Joanny z domu Dembowskiej wzgl. Dębowskiej (1808-1891, zmarła w Sanoku)[4][5][b]. Był młodszym bratem Karola (prawnik, ur. ok. 1832, zm. 1886)[5][6] i Emilii (ur. ok. 1837, żona Franciszka Żeleskiego, zm. 1904)[7].

Wstąpił do służby państwowej Cesarstwa Austrii (od 1867 Austro-Węgier) w okresie zaboru austriackiego i został urzędnikiem Magistratu Miejskiego we Lwowie pod zaborem austriackim. Został urzędnikiem Magistratu Miejskiego we Lwowie[3]. Pracował tam od około 1861 jako praktykant konceptowy z dodatkowym uposażeniem[8], od około 1867 do około 1872 jako koncypista magistratu[9]. Równolegle od około 1868 do około 1872 pełnił funkcję sekretarza (protokolant) Rady Miejskiej we Lwowie[10]. Od około 1872 do około 1873 pracował w Magistracie Lwowa w randze radcy[11].

Później został powołany przez c. k. ministra bez teki (dla Galicji) Floriana Ziemiałkowskiego i pozostawał na służbie przy nim w latach 1873-1883[12], od 1873 w randze sekretarza ministerialnego[13][14][15], od około 1877 jako radca ministerialny[16][17], od około 1879 do 1883 jako radca sekcyjny[18][19][20] (w tym od około 1882 z tytułem i charakterem radcy ministerialnego)[21][3]. Potem przeszedł do służby w C. K. Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Wiedniu, gdzie pracował w randze radcy ministerialnego[22] i był kierownikiem referatu galicyjskich spraw krajowych[3].

Od 1888 przez wiele lat sprawował urząd wiceprezydenta namiestnictwa przy kolejnych C. K. Namiestnikach Galicji tj. Kazimierzu Badenim (1888-1895)[23][24][25][26][27][28][3], Eustachym Sanguszce (1895-1898)[29], Leonie Pinińskim (1898-1903)[30][31], Andrzeju Potockim (1903-1904)[32][33]. Z racji piastowanego urzędu równolegle od około 1888 pełnił funkcje zastępcy prezydenta C. K. Komisji Krajowej dla Spraw Odkupu i Uporządkowania Ciężarów Gruntowych, zastępcy prezydenta C. K. Dyrekcji Funduszów Indemnizacyjnych, zastępcy prezydenta C. K. Komisji Krajowej dla Oznaczenia Czystego Dochodu z Propinacyjnego Prawa Wyszynku[34], od około 1889 także zastępcy przewodniczącego C. K. Dyrekcji Galicyjskiego Funduszu Propinacyjnego[35]. Do 1904 był ostatnim jedynym wiceprezydentem namiestnictwa, zaś po jego ustąpieniu utworzono dwa stanowiska wiceprezydentów[3]. Odchodząc ze stanowiska w lipcu 1904 w uznaniu szczególnych zasług dla państwa i kraju został mianowany tajnym radcą (jego miejsce służbowe zajął hr. Włodzimierz Łoś)[36][37]. Uroczyste pożegnanie odbyło się 27 lipca 1904, a słowa pochwały udzielił mu wtedy namiestnik hr. A. Potocki[38]. Podczas swojej wieloletniej służby Jan Lidl cieszył się zarówno zaufaniem władz, jak i szacunkiem współpracowników oraz powszechnym uznaniem w kraju, a jego praca była określana za pożyteczną[39][3].

Bracia Jan i Karol Lidlowie (obaj kawalerowie Orderu Korony Żelaznej) zostali wyniesieni do stanu szlacheckiego rycerskiego cesarskim dyplomem z 13 kwietnia 1881[6]. Około 1890 Jan Lidl otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Grybowa[25][33][40]. Od około 1908 co najmniej do 1914 był prezesem kolei lokalnej Delatyn-Kołomyja-Stefanówka[41][40].

Do końca życia zamieszkiwał we Lwowie przy ulicy Zamoyskiego 15[42]. Zmarł 6 kwietnia 1921 we Lwowie w wieku 82 lat[42][3][43][2]. Jego żoną była Anna (ur. 1864, zm. 17 kwietnia 1921)[2]. Oboje zostali pochowani w grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[2].

Odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. W ewidencji urzędników Cesarstwa Austrii i Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Johann Lidl”. Po wprowadzeniu języka polskiego urzędowego około 1869 określany jako „Jan Lidl”. Po przyznaniu stanu szlacheckiego rycerskiego był figurował w niemieckojęzycznej ewidencji Austro-Węgier jako „Johann Ritter von Lidl”.
  2. Forma nazwiska „Dembowska” została podana w księdze parafialnej oraz w „Gazecie Przemyskiej”, zaś forma „Dębowska” została wpisana na inskrypcji nagrobnej. Joanna Lidl została pochowana na cmentarzu przy ulicy Rymanowskiej w Sanoku w grobowcu piramidalnym rodziny Wilhelma Szomka.

Przypisy edytuj

  1. Kronika. † Karol Lidl. „Dziennik Polski”. Nr 282, s. 2, 10 grudnia 1886. 
  2. a b c d Jan i Anna Lidl. cmentarzlyczakowski.pl. [dostęp 2022-02-18].
  3. a b c d e f g h Kronika. † Jan Lidl. „Gazeta Lwowska”. Nr 82, s. 4, 12 kwietnia 1921. 
  4. Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 182 (poz. 14).
  5. a b Kronika. „Gazeta Przemyska”. Nr 10, s. 3, 1 lutego 1891. 
  6. a b Sylwester Korwin Kruczkowski: Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austrjackich w czasie od roku 1773 do 1918: dalej tych osób, którym wymienieni władcy zatwierdzili dawne tytuły książęce względnie hrabiowskie lub nadali tytuły hrabiów i baronów jak niemniej tych, którym zatwierdzili staropolskie szlachectwo. Lwów: 1935, s. 38.
  7. Nekrologia. „Dzień”. Nr 72, s. 6, 29 marca 1904. 
  8. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 118.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1863. Lwów: 1863, s. 119.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1864. Lwów: 1864, s. 122.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1865. Lwów: 1865, s. 122.
    Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1866. Lwów: 1866, s. 120.
  9. Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868. Lwów: 1868, s. 158.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1869. Lwów: 1869, s. 89.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: 1870, s. 97.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 81.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 88.
  10. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1869. Lwów: 1869, s. 90.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: 1870, s. 98.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 82.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 87.
    Leon Gustaw Gnoiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 3.
  11. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1873. Lwów: 1873, s. 89.
  12. Zbigniew Fras: Florian Ziemiałkowski 1817-1900. Biografia polityczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 203.
  13. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1874. Wiedeń: 1874, s. 437.
  14. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1876. Wiedeń: 1876, s. 266.
  15. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1877. Wiedeń: 1877, s. 270.
  16. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1878. Wiedeń: 1878, s. 272.
  17. Tu brak zdigitalizowanych stron dotyczących urzędów centralnych, w tym ministerstw. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1879. Wiedeń: 1879, s. 278.
  18. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1880. Wiedeń: 1880, s. 282.
  19. a b Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1881. Wiedeń: 1881, s. 76.
  20. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1882. Wiedeń: 1882, s. 71.
  21. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1883. Wiedeń: 1883, s. 71.
  22. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1888. Wiedeń: 1888, s. 339.
  23. Wilhelm Bruchnalski (red.): Stulecie Gazety Lwowskiej 1811-1911. T. 1: Cz. 1: Historya Gazety Lwowskiej 1811-1911 na tle czasopiśmiennictwa galicyjskiego 1773-1811. Lwów: Redakcja „Gazety Lwowskiej”, 1911, s. 283, seria: Stulecie Gazety Lwowskiej.
  24. a b c Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 3.
  25. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 3.
  26. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 3.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 3.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 3.
  27. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 3.
  28. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 3.
  29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 3.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 3.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 1.
  30. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 1.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 1.
  31. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 1.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 1.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 1.
  32. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 1.
  33. a b c Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1904. Wiedeń: 1904, s. 751.
  34. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 7, 8, 9.
  35. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 7, 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 8, 9, 10.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 8, 9, 10.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 8, 9, 10.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 6, 7.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 7, 8.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 8, 9.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 8, 9.
    Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1904. Wiedeń: 1904, s. 753, 754.
  36. Wiadomości bieżące. „Kurjer Warszawski”. Nr 205, s. 4, 26 lipca 1904. 
  37. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1905. Wiedeń: 1905, s. 221.
  38. Wilhelm Bruchnalski (red.): Stulecie Gazety Lwowskiej 1811-1911. T. 1: Cz. 1: Historya Gazety Lwowskiej 1811-1911 na tle czasopiśmiennictwa galicyjskiego 1773-1811. Lwów: Redakcja „Gazety Lwowskiej”, 1911, s. 386, seria: Stulecie Gazety Lwowskiej.
  39. Wilhelm Bruchnalski (red.): Stulecie Gazety Lwowskiej 1811-1911. T. 1: Cz. 1: Historya Gazety Lwowskiej 1811-1911 na tle czasopiśmiennictwa galicyjskiego 1773-1811. Lwów: Redakcja „Gazety Lwowskiej”, 1911, s. 283, 386, seria: Stulecie Gazety Lwowskiej.
  40. a b c d e f g h Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 384.
  41. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 824.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 824.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 898.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 889.
    Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 382.
  42. a b Kronika. † Jan Lidl. „Gazeta Lwowska”. Nr 79, s. 4, 8 kwietnia 1921. 
  43. Todesfälle. „Neue Freie Presse”. Nr 20337, s. 6, 12 kwietnia 1921. (niem.). 
  44. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1904. Wiedeń: 1904, s. 117.
  45. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1904. Wiedeń: 1904, s. 61.
  46. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1884. Wiedeń: 1884, s. 161.
  47. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1904. Wiedeń: 1904, s. 78.