Wikipedia

Jan Sadowski (major)

polski oficer, ofiara zbrodni katyńskiej

Jan Sadowski[1] (ur. 12 maja 1890 we Wzdowie, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – legionista, major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Jan Sadowski
Ilustracja
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

12 maja 1890
Wzdów

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

I Brygada Legionów Polskich
(5 Pułk Piechoty)
63 Toruński Pułk Piechoty
8 Pułk Piechoty Legionów
76 Lidzki Pułk Piechoty
PKU Siedlce

Stanowiska

dowódca batalionu piechoty
kwatermistrz pułku
komendant placu
komendant PKU

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa (bitwa pod Kostiuchnówką)
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa
agresja ZSRR na Polskę)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka „Za wierną służbę”

Życiorys

edytuj

Urodził się jako syn Wojciecha i Marii z Mazurów[2]. Od 1901 kształcił się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1904 ukończył III klasę[3][4]. W Sanoku działał w organizacjach niepodległościowych: tajnej organizacji wojskowej „W”, „Armii Polskiej” (w 1912 ukończył kurs podoficerski[5]; (wraz z nim działali m.in. Bronisław Praszałowicz, Bolesław Mozołowski, Józef Smoleń, Edward Zegarski) oraz VII Drużynie Strzeleckiej[6][7], w której był instruktorem.

Po wybuchu I wojny światowej w lipcu 1914 wstąpił do Legionów Polskich i od tego czasu służył w 5 pułku piechoty Legionów Polskich, w szeregach którego przeszedł szlak bojowy. Brał udział w bitwach pod Sitowiczami, Hulewiczami, Rutką Sitowicką, Optową, pod Kostiuchnówką (podczas tego starcia Jan Sadowski 4 lipca 1916 jako dowódca plutonu wykazał się podczas obrony „Reduty Piłsudskiego”), Wólką Gałuzyjską, Jabłonkowem oraz w atakach pod Kuklami, Kamieniuchą i Miedwieżami Wielkimi. Za swoje bohaterstwo otrzymał Order Virtuti Militari[8]. Od 3 grudnia 1916 do 3 lutego 1918 w randze sierżanta służył w Stacji Zbornej Legionów Polskich w Piotrkowie Trybunalskim.

Po rekonwalescencji i wyleczeniu od listopada 1918 służył w Wojsku Polskim po odzyskaniu niepodległości i powstaniu II Rzeczypospolitej. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w walkach na froncie. Funkcjonował od sierpnia 1919 do 25 listopada 1920 jako oficer ewidencyjny w Powiatowej Komendzie Uzupełnień we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1919 roku został mianowany podporucznikiem. W 1920 został przydzielony do Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza. W 1921 został awansowany do stopnia porucznika.

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1049. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 5 pułk piechoty Legionów[9]. W 1923 był referentem Oddziału V Sztabu Generalnego. Następnie odbył kurs w Szkole Podchorążych w Warszawie w 1923 i od 17 lipca tego roku został przydzielony do 63 pułku piechoty w Toruniu, gdzie do 1926 pracował na stanowisku dowódcy kompanii. 25 sierpnia 1927 został wyznaczony na stanowisko kwatermistrza batalionu manewrowego w Rembertowie[10]. Jednocześnie odbył kurs w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. 14 sierpnia 1928 został przydzielony do 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie. 2 kwietnia 1929 został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 i 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. 6 lipca 1929 został zatwierdzony na stanowisku kwatermistrza pułku[12]. 23 marca 1932 został przeniesiony na stanowisko komendanta placu Lida[13]. 9 grudnia 1932 ogłoszono jego przeniesienie do 76 pułku piechoty w Grodnie na stanowisko dowódcy batalionu[14]. W czerwcu 1933 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Siedlce na stanowisko komendanta[15]. 4 lipca 1935 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska, pozostawiony bez przynależności służbowej z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX[16]. 30 listopada 1935 roku został przeniesiony w stan spoczynku.

Po wybuchu II wojny światowej w czasie kampanii wrześniowej został zmobilizowany na stanowisko komendanta placu w Lidzie. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Osobę Jana Sadowskiego zapisał w swoim notatniku, sporządzonym w kozielskim obozie, ppor. Maksymilian Trzepałka[17]. Najprawdopodobniej 12 kwietnia 1940 został przetransportowany do Katynia (jego nazwisko znalazło się na liście wywozowej 015/2 z 6 kwietnia 1940) i przypuszczalnie 12/13 kwietnia rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Jest pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 3408 (przy zwłokach zostały odnalezione legitymacja Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari z fotografią, legitymacja oficerska[18][19]).

Jan Sadowski był żonaty z Natalią z Wolskich, z którą miał córki Krystynę i Barbarę oraz syna[2]. W Siedlcach zamieszkiwał przy ulicy Jagiellońskiej 2.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika[24]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[25].

14 kwietnia 2010, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przy Zespole Szkół we Wzdowie został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Jana Sadowskiego.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 999, w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jan I Sadowski” w celu odróżnienia od innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko.
  2. ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 549.
  3. ↑ 21. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1901/1902. Sanok: 1902, s. 40.
  4. ↑ 23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 52.
  5. ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 198, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  6. ↑ Przedwojenne organizacje wojskowe w Sanoku. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 33.
  7. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 475.
  8. ↑ Jego towarzyszem walki pod Kostiuchnówką był Andrzej Hałaciński, także odznaczony za obronę w tej bitwie Orderem Virtuti Militari. Obaj byli przetrzymywani w Kozielsku 1939–1940 i zostali zamordowani w Katyniu w 1940. Hałacińskiego i Sadowskiego zidentyfikowano po zachowanych przy zwłokach odznaczeniach Virtuti Militari.
  9. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 55.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 25 sierpnia 1927 roku, s. 255.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929 roku, s. 105.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 188.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 234.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 430.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 132.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 90.
  17. ↑ Janusz Zawodny: Pamiętniki znalezione w Katyniu. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 145. ISBN 2-86914-044-4.
  18. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 144. ISBN 83-7001-294-9.
  19. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-04-23].
  20. ↑ Przyznany w lipcu 1916 za waleczność i obronę tzw. „Polskiego Lasku” / „Reduty Piłsudskiego” w bitwie pod Kostiuchnówką.
  21. ↑ M.P. z 1931 r. nr 296, poz. 391 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  22. ↑ M.P. z 1938 r. nr 92, poz. 137. „za zasługi na polu pracy społecznej w Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny”.
  23. ↑ a b c Na podstawie fotografii [1]
  24. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  25. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Sadowski_(major)&oldid=74578879”