Janusz Krupski

polski historyk, działacz opozycji demokratycznej w PRL-u

Janusz Stanisław Krupski (ur. 9 maja 1951 w Lublinie, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski historyk, wydawca i urzędnik państwowy, działacz opozycji demokratycznej w PRL, w latach 2006–2010 kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Janusz Krupski
Ilustracja
Janusz Krupski (2008)
Data i miejsce urodzenia

9 maja 1951
Lublin

Data i miejsce śmierci

10 kwietnia 2010
Smoleńsk

Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów
i Osób Represjonowanych
Okres

od 19 maja 2006
do 10 kwietnia 2010

Poprzednik

Jan Turski

Następca

Jan Stanisław Ciechanowski

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności
Janusz Krupski i Jerzy Kłoczowski (Warszawa 2007)

Życiorys

edytuj

W latach 1970–1975 był studentem KUL. W 1976 został członkiem Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie. W okresie 1977–1988 redagował poza cenzurą niezależne pismo „Spotkania”.

W 1980 wszedł do władz zarządu regionu NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Za swoją działalność był wielokrotnie szykanowany i represjonowany przez funkcjonariuszy SB. W czasie stanu wojennego internowany. 21 stycznia 1983 został uprowadzony i wywieziony do Puszczy Kampinoskiej przez funkcjonariuszy Samodzielnej Grupy „D” Departamentu IV MSW pod dowództwem kapitana Grzegorza Piotrowskiego, następnie został oblany żrącą substancją, w wyniku czego doznał poważnych poparzeń[1].

W latach 1990–1992 był dyrektorem wydawnictwa Editions Spotkania. Brał też udział w pracach sejmowej komisji nadzwyczajnej do zbadania skutków stanu wojennego i Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Od 1993 był prezesem Wydawnictwa Krupski i S-ka.

Od 2000 do 2006 pełnił obowiązki zastępcy prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Od 19 maja 2006 był kierownikiem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. W 2009 rada Polskiej Fundacji Katyńskiej nadała mu Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej[2].

Zginął w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej[3]. 26 kwietnia został pochowany w Kwaterze Smoleńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[4]. Trumnę z ciałem Janusza Krupskiego przeniesiono później do Lasek pod Warszawą, gdzie 14 marca 2014 dokonano powtórnego pochówku na cmentarzu leśnym w Laskach[5].

Odznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienie

edytuj

Postanowieniem z 16 kwietnia 2010 marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego wykonującego obowiązki prezydenta RP, za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwu, pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[6]. 29 października 2015, za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności[7]. W 2015 został pośmiertnie wyróżniony nagrodą Kustosz Pamięci Narodowej, przyznaną przez Instytut Pamięci Narodowej[8].

W 2012 powstał poświęcony Januszowi Krupskiemu film dokumentalny pt. Niepodległy autorstwa Arkadiusza Gołębiewskiego i Pawła Nowackiego[9][10].

Życie prywatne

edytuj

Syn Mariana i Franciszki. Janusz Krupski był żonaty z Joanną, miał siedmioro dzieci: Piotra, Pawła, Tomasza, Łukasza, Jana, Marię i Teresę[11][12]. Mieszkał w Grodzisku Mazowieckim. Był członkiem Stowarzyszenia Wolnego Słowa.

Przypisy

edytuj
  1. Janusz Krupski. teatrnn.pl. [dostęp 2022-04-10].
  2. Sesja katyńska w Warszawie – Medale Dnia Pamięci dla zasłużonych. dzieje.pl, 30 maja 2009. [dostęp 2014-08-31].
  3. Lista pasażerów i załogi samolotu TU-154. mswia.gov.pl, 10 kwietnia 2010. [dostęp 2012-09-06].
  4. Uroczystości pogrzebowe Janusza Krupskiego. interia.pl, 26 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-30].
  5. Inne wydarzenia. „Laski – Pismo Rehabilitacyjno-Społeczne”. Nr 3, s. 190, 2014. [dostęp 2020-08-24]. 
  6. M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 587.
  7. M.P. z 2015 r. poz. 1246.
  8. Wręczenie Nagród IPN Kustosz Pamięci Narodowej. ipn.gov.pl, 22 maja 2015. [dostęp 2018-03-01].
  9. Pamięci Prezesa IPN Janusza Kurtyki i Zastępcy Prezesa IPN Janusza Krupskiego. ipn.gov.pl, 10 kwietnia 2013. [dostęp 2021-02-03].
  10. Niepodległy. Opowieść o Januszu Krupskim w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2018-02-21].
  11. W katastrofie zginął Janusz Krupski, opozycjonista, redaktor katolicki, polityk. ekai.pl, 12 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-30].
  12. Jadwiga Knie-Górna. Kiedy ojciec nagle umiera. „Przewodnik Katolicki”. Nr 18, 2010. [dostęp 2022-10-17]. 

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj