Jean Sibelius
Jean Sibelius, właśc. Johan Julius Christian Sibelius (ur. 8 grudnia 1865 w Hämeenlinna, zm. 20 września 1957 w Järvenpää) – fiński kompozytor, wolnomularz[1]. Uważany jest za twórcę narodowego stylu w muzyce fińskiej.
Imię i nazwisko |
Johan Julius Christian Sibelius |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci | |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Życiorys
edytujUrodził się w szwedzkojęzycznej rodzinie jako Johan Julius Christian Sibelius. Pomimo szwedzkiego pochodzenia rodzice posłali go do fińskojęzycznej szkoły. Od 1885 roku studiował prawo na Uniwersytecie Helsińskim, następnie zaś kompozycję u Szweda M. Wegeliusa i grę na skrzypcach. Przez dwa lata (1889/1890) był uczniem A. Beckera w Berlinie. W 1890/1891 w Wiedniu u R. Fuchsa i K. Goldmarka, po czym wrócił do Finlandii. Niedługo potem stworzył pierwsze dzieła (Kullervo 1892, 4 legendy z Kalevali 1895), które odniosły duży sukces. Podróżował po Europie (Wielka Brytania, Niemcy, Włochy) i USA.
W swej twórczości nawiązywał do fińskiego folkloru, czerpał także inspirację z poezji i literatury narodowej. Komponował utwory na skrzypce, wiolonczelę, fortepian oraz poematy symfoniczne takie jak: Pieśń wiosenna i Finlandia. Ta ostatnia stała się bardzo popularna w Finlandii i rozbudziła uczucia patriotyczne wśród Finów. Poważnie zaniepokoiło to władze Imperium Rosyjskiego, które rozpoczęły rusyfikację należącej w tym czasie do terytorium rosyjskiego Finlandii. Inne dzieła kompozytora: Oceanidy op. 73 (1914), suita Karelia op. 11 (1893) i (ostatnie) poemat symfoniczny Tapiola op. 112 (1926).
Po roku 1926 Sibelius przestał komponować i osiadł w swoim domku (który nazwał imieniem swojej żony – Ainola), w pobliżu którego został też pochowany. W 1950 roku odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Białej Róży Finlandii.
- I Symfonia e-moll, op. 39 (1899)
- II Symfonia D-dur, op. 43 (1902)
- III Symfonia C-dur, op. 52 (1906)
- IV Symfonia a-moll, op. 63 (1911)
- V Symfonia Es-dur, op. 82 (1915–1919)
- VI Symfonia d-moll, op. 104 (1923)
- VII Symfonia C-dur, op. 105 (1924)
Upamiętnienia
edytujNazwisko tego fińskiego kompozytora stało się nazwą planetoidy, odkrytej w 1936, przez Yrjö Väisälä – (1405) Sibelius. Na jego cześć nazwano również ulicę w Gdyni w dzielnicy Cisowa.
Przypisy
edytuj- ↑ Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 373.
Bibliografia
edytuj- Maciej Negrey , Sibelius Jean, [w:] Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 9 S–Sł część biograficzna, Kraków: PWM, 2007, s. 248-253, ISBN 978-83-224-0865-0 .
- Fabian Dahlström , James Hepokoski , Sibelius, Jean [Johan] (Christian Julius), Oxford Music Online. Grove Music Online, 20 stycznia 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.43725, via Oxford University Press [dostęp 2020-10-11] (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Jean Sibelius – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- ISNI: 0000000121351334
- VIAF: 59270886
- LCCN: n79068399, n79068126, no98094574
- GND: 118642405
- NDL: 00526175
- LIBRIS: nl025jz63l0tq4m, hftwsdt157ttzsd
- BnF: 138997587
- SUDOC: 027272672
- SBN: LO1V133238
- NLA: 36093819
- NKC: jn19990007924
- BNE: XX1121485
- NTA: 070048525
- BIBSYS: 90081314
- CiNii: DA05213199
- Open Library: OL288792A
- PLWABN: 9810703174005606
- NUKAT: n97018237
- J9U: 987007268235505171
- PTBNP: 669785
- CANTIC: a10157086
- LNB: 000036746
- NSK: 000062725
- BNA: 000033890
- CONOR: 18003555
- ΕΒΕ: 233712
- BLBNB: 000516533
- KRNLK: KAC199625258
- LIH: LNB:V*87223;=BI
- RISM: people/147161