Jeninek
Jeninek (niem. Alt Gennin[4]) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie gorzowskim, w gminie Bogdaniec. Według danych z 2012 r. liczyła 46 mieszkańców. Miejscowość została założona w 1725 r. w ramach kolonizacji fryderycjańskiej – zagospodarowania tzw. łęgów warciańskich. Od 1945 r. leży w granicach Polski.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
16 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
48[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-450[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FGW |
| SIMC |
0178749 |
Położenie na mapie gminy Bogdaniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorzowskiego  | |
 52°39′50″N 15°03′50″E/52,663889 15,063889[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.
Administracja edytuj
Miejscowość jest siedzibą sołectwa Jeninek.
Nazwa edytuj
Genninsch-Warthebruch, (Alt-) Genninsche Holländer 1725; Alt Gennin 1785, 1822, 1944; Jeninek 1947.
9 grudnia 1947 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Jeninek, określając drugi przypadek jako Jeninka, a przymiotnik – jeninecki[4].
Niemiecka nazwa Genninsch-Warthebruch pochodzi od rzeki Warty (Warthe + -bruch), z członem Genninsch od pobliskiej miejscowości Gennin (Jenin), w formie przymiotnika. Nazwa oboczna (Alt-) Genninsche Holländer wywodzi się od Holländer w znaczeniu holendry „rodzaj osady” oraz miejscowości Gennin wraz z członem odróżniającym alt „stary”[5].
Położenie edytuj
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski według Kondrackiego teren, na którym położony jest Jeninek, należy do prowincji Niziny Środkowoeuropejskiej, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Kotlina Gorzowska.
Miejscowość leży 14 km na południowy zachód od Gorzowa Wielkopolskiego.
Historia edytuj
- 1724–1725 – urząd domeny w Mironicach osadza na gruntach Jenina kolonistów z doliny Noteci, w ramach tzw. kolonizacji fryderycjańskiej; powstają w ten sposób kolonie Genninsch Warthebruch (Jeninek) i Unter Gennin (Podjenin). Osadnicy otrzymali w czasową dzierżawę od 15 mórg do 4 łanów ziemi; okres wolnizny ze względu na trudne warunki terenowe wynosił do 7 lat, zaś czynsz ok. 10 groszy od morgi. Głównym zajęciem olędów była hodowla[6].
- 1785 – z kolonii Genninsch Warthebruch wydzielono samodzielne gminy: Alt-Gennin (Jeninek), Ober-Gennin (Jeniniec) i Unter-Gennin (Podjenin).
- 1801 – kolonia liczy 99 mieszkańców i 16 domów; jest tu 18 gospodarstw olędrów i 4 komorników[7].
- 1871 – kolonia liczy 158 mieszkańców i 30 domów[8].
Demografia edytuj
Ludność w ostatnich 3 stuleciach[7][9][8][10][11][12]:
Edukacja i nauka edytuj
Uczniowie uczęszczają do szkoły podstawowej w Jenińcu lub w Bogdańcu.
Religia edytuj
Miejscowość przynależy do parafii rzymskokatolickiej św. Jana Chrzciciela w Bogdańcu.
Ludzie związani z Jeninkiem edytuj
Gottfried Kiesow (ur. 7 sierpnia 1931 r. w Jeninku, zm. 7 listopada 2011 r. w Wiesbaden) – syn miejscowego pastora; profesor doktor habilitowany, działacz na rzecz odbudowy zabytków, m.in. założyciel i prezes zarządu Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków (Deutsche Stiftung Denkmalschutz, obecnie największa inicjatywa społeczna w dziedzinie ochrony zabytków w Niemczech), współzałożyciel i wiceprezes Polsko-Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków z siedzibą w Görlitz, powstałej w 2008 r.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46292
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 405 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55.
- ↑ Nazwy miejscowe Polski: historia - pochodzenie - zmiany. Kazimierz Rymut (red.). T. IV. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2001, s. 171. ISBN 83-85579-29-X.
- ↑ Hanna Kosiorek. Nowa forma osadnictwa wiejskiego na pograniczu wielkopolsko-lubuskim w okresie wczesnonowożytnym - osadnictwo „olęderskie”). „Rocznik Lubuski”. XXVI (2), s. 43, 2000. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe. ISSN 0485-3083.
- ↑ a b Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. Die Neumark Brandenburg. T. 3. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 156.
- ↑ a b Statistisches Landesamt Prussia: Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung: Nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. december 1871 bearb. und zusammengestellt vom Königlichen Statistischen Bureau. T. II. Provinz Brandenburg. Berlin: Königl. Statistisches Bureau, 1873, s. 146.
- ↑ Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O: Zusammengestellt von Güthlein. Gustav Harnecker & Co., 1856, s. 69.
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte. Kreis Landsberg/Warthe. [dostęp 2014-10-03].
- ↑ Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych W Gorzowie Wlkp., Raport o stanie gminy Bogdaniec, Urząd Gminy Bogdaniec, 2000, s. 75.
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bogdaniec, Wójt Gminy Bogdaniec, 2014, s. 10.